Ένα γράμμα του διάσημου συγγραφέα Εμίλ Ζολά για το σκύλο του

Παραγωγικότατος συγγραφέας, θεμελιωτής του νατουραλισμού στη λογοτεχνία, ο Εμίλ Ζολά έχει συνδεθεί κυρίως με τη θαρραλέα στάση που επέδειξε κατά τη διάρκεια της περιβόητης δίκης Ντρέιφους. Αρνούμενος να σιωπήσει μπροστά στην καταφανή παραβίαση του κράτους δικαίου, που είχε στοχοποιήσει τον αθώο αξιωματικού του γαλλικού στρατού Άλφρεντ Ντρέιφους σ’ ένα σοβαρό σκάνδαλο κατασκοπείας την ώρα που ο πραγματικός ένοχος είχε καταφέρει να βγει αλώβητος χάρη στις διασυνδέσεις του, ο Εμίλ Ζολά δημοσίευσε στην εφημερίδα L’ Aurore στις 13 Ιανουαρίου 1898 το περιβόητο άρθρο του με τίτλο «Κατηγορώ» («J’ accuse») εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση κατά του γαλλικού Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Ο Ζολά βρέθηκε κι αυτός στο στόχαστρο, παραπέμφθηκε σε δίκη και εξαναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί για έντεκα μήνες στο Λονδίνο μετά από συμβουλές του δικηγόρου και των φίλων του. Βέβαια κατάφερε να ανοίξει η συζήτηση για τη δίκη του Ντρέιφους, μετά δε την απόφαση για δικαστική επανεξέταση της υπόθεσης επέστρεψε στο Παρίσι.

Μετά την επιστροφή του, η διευθύντρια του περιοδικού «Ο φίλος των ζώων» ζήτησε από τον Ε. Ζολά την υποστήριξή του στο έργο του περιοδικού και εκείνος ανταποκρίθηκε με μια επιστολή, στην οποία αποκάλυπτε τη μεγάλη του αδυναμία: την πολύ μεγάλη αγάπη που έτρεφε για το σκύλο του, ο οποίος πέθανε όσο ο Ζολά έλειπε στον τόπο της αυτοεξορίας του, με αποτέλεσμα ο συγγραφέας να γεμίσει τύψεις. Έγραφε:

Δεσποινίς,

Σας εκφράζω όλη μου τη συμπάθεια για το έργο το οποίο αναλάβατε υπέρ των μικρών αδελφών μας, των ζώων.

Και επειδή επιθυμείτε να σας στείλω μερικές λέξεις, θα σας αναφέρω ότι μία από τις σκληρότερες ώρες, μεταξύ τόσων άλλων φοβερών τις οποίες πέρασα τελευταία, ήταν όταν έμαθα τον αιφνίδιο θάνατο –και μακριά μου– του μικρού πιστού φίλου μου, ο οποίος επί εννιά χρόνια δεν με είχε εγκαταλείψει.

Το απόγευμα που αναγκάστηκα να φύγω στην εξορία, δεν εισήλθα στην οικία μου και το πρωί δεν μπορώ να θυμηθώ αν εξερχόμενος είχα φιλήσει, όπως συνήθιζα, το σκυλάκι μου. Το αποχαιρέτησα άραγε φεύγοντας; Δεν είμαι βέβαιος. Η σύζυγός μου μου έγραφε ότι με ζητούσε παντού, ότι ήταν λυπημένο και ότι την ακολουθούσε βήμα-βήμα με ανέκφραστη πικρία.

Και ψόφησε ως κεραυνόπληκτο. Συλλογίστηκα ότι η αναχώρησή μου το σκότωσε και έκλαψα σαν παιδί. Και σήμερα ακόμη, όταν το συλλογίζομαι, συγκινούμαι μέχρι δακρύων. Όταν επέστρεψα στην οικία μου, μία γωνιά της μου φάνηκε έρημη. Και από όλες τις θυσίες μου, ο θάνατος του σκύλου μου κατά την απουσία μου, μου φάνηκε η σκληρότερη όλων.

Αυτά τα πράγματα είναι γελοία, το γνωρίζω δεσποινίς, ελπίζω όμως ότι εσείς, της οποίας η καρδιά τόση τρέφει προς τα ζώα τρυφερότητα, δεν θα γελάσετε.

Αδελφικά

Εμίλ Ζολά