Η ελιά του Πλάτωνα

Ζωντανός συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην Ελλάδα του 21ου αιώνα και τη «χρυσή» εποχή του ελληνικού πνεύματος τον 4ο και τον 5ο αιώνα π.Χ., η γνωστή και ως «ελιά του Πλάτωνα» στεκόταν επί χιλιετίες στην Ιερά Οδό χωρίς να καταστραφεί ούτε από το πέρασμα του χρόνου ούτε από τα ακραία καιρικά φαινόμενα (όπως για παράδειγμα η θύελλα του 1852 που έριξε έναν από τους στύλους του Ολυμπίου Διός) ούτε από τα κανόνια του Μοροζίνη, θύμα των οποίων αποτέλεσε ένα μεγάλο τμήμα του Παρθενώνα το μακρινό 1687. Τελικά, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το δένδρο αποδείχτηκε ότι ήταν ένα από τα επιτεύγματα του 20ου αιώνα και πιο συγκεκριμένα ένα από τα λεωφορεία που κυκλοφορούν νυχθημερόν στους δρόμους της Αθήνας, το οποίο έπεσε πάνω στο δένδρο τον Οκτώβριο του 1976 προκαλώντας μεγάλη ζημιά στον κορμό του. Έτσι αποφασίστηκε η μεταφορά και φύλαξη της ελιάς στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, όπου διατηρείται μέχρι σήμερα παρά τις ανυπόστατες φήμες που είχαν κυκλοφορήσει το 2013 ότι δήθεν ο κορμός της είχε γίνει καυσόξυλα. 

Οι βιβλικές τηλενουβέλες της Βραζιλίας

 Οι βραζιλιάνικες σαπουνόπερες ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες λατινοαμερικάνικες κυρίως για τις πιο ρεαλιστικές ιστορίες και για την τόλμη τους να ασχολούνται με σύγχρονα κοινωνικά θέματα. Αυτός είναι ίσως κι ένας λόγος που εδώ και πολλά χρόνια οι βραζιλιάνικες τηλενουβέλες –παρά την παγκόσμια επιτυχία τους– έχουν επισκιαστεί στη χώρα μας από τις πιο εύπεπτες μεξικάνικες. Όμως τα τελευταία χρόνια ένα νέο είδος σαπουνόπερας γεννήθηκε στη χώρα της σάμπα και του καϊπιρίνια με ιστορίες εμπνευσμένες από τη Βίβλο!

Οι θρησκευτικές σαπουνόπερες του τηλεοπτικού σταθμού Record έσπασαν την πολυετή κυριαρχία του Global στο συγκεκριμένο τηλεοπτικό είδος και αποτελούν δημοφιλές εξαγώγιμο προϊόν στη διεθνή τηλεοπτική αγορά –άσχετα αν η ελληνική τηλεόραση δεν τις έχει ανακαλύψει ακόμα. Ενδεχομένως δεν αποτελεί ασήμαντη λεπτομέρεια το γεγονός ότι από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ο σταθμός Record είχε εξαγοραστεί από τον Εντίρ Μακέντο, ιδρυτή μιας ευαγγελικής προτεσταντικής εκκλησίας σε μια κατεξοχήν ρωμαιοκαθολική χώρα όπως η Βραζιλία, χωρίς πάντως να τα οποιαδήποτε θρησκευτικά παρατράγουδα.

Οι πρώτες βιβλικές σειρές είχαν λίγα επεισόδια και προβάλλονταν στη βραδινή ζώνη ήδη στα τέλη της δεκαετίας του ’90, όμως με μικρή επιτυχία.

Η πρώτη απόπειρα μεταφοράς μιας βιβλικής ιστορίας σε μορφή σίριαλ έγινε με το «O Desafio de Elias» (στα ελληνικά «Η πρόκληση του Ηλία»), η οποία αναφερόταν στον προφήτη Ηλία και στον αγώνα του να επαναφέρει τον εβραϊκό λαό στο δρόμο του Θεού κάμπτοντας την περηφάνεια του βασιλιά Αχάαβ και την ακόλαστη βασίλισσα Ιεζαβέλ. Η μίνι σειρά πέντε επεισοδίων προβλήθηκε από τις 22 έως τις 26 Δεκεμβρίου 1997.

Ένα χρόνο μετά, από τις 14 έως τις 25 Δεκεμβρίου 1998, προβλήθηκε η «Ιστορία της Εσθήρ» («A Historia de Ester»), μια μίνι σειρά δέκα επεισοδίων βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης.

Το ριμέικ της συγκεκριμένης σειράς (με σαφώς μεγαλύτερο προϋπολογισμό και μεγαλύτερη τηλεοπτική απήχηση) το Μάρτιο του 2010 ήταν αυτό που για πρώτη φορά έκανε μόδα τα θρησκευτικά σίριαλ του Record Tv.

Από τότε:

- τον Ιανουάριο του 2011 προβλήθηκε η σειρά «Sansao e Dalila» («Σαμψών και Δαλιδά»), 18 επεισοδίων

- από τις 24 Ιανουαρίου έως τις 3 Μαΐου 2012 προβλήθηκε ο «Rei Davi» («Βασιλιάς Δαβίδ»), 30 επεισοδίων

- από τις 30 Ιανουαρίου έως τις 9 Οκτωβρίου 2013 προβλήθηκε ο «José de Egito» («Ο Ιωσήφ από την Αίγυπτο»), μια από τις ακριβότερες παραγωγές στην ιστορία της βραζιλιάνικης τηλεόρασης με γυρίσματα στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, στο Ισραήλ και την Αίγυπτο. Σύνολο επεισοδίων: 38

- από τις 22 Ιανουαρίου 2014 έως τις 24 Φεβρουαρίου 2015 (για δύο σεζόν με συνολικά 35 αυτοτελή επεισόδια 50λεπτης διάρκειας) ακολούθησαν τα «Θαύματα του Ιησού» («Milagres de Jesus»), μια πρώτη απόπειρα τηλεοπτικής μεταφοράς της ζωής του Ιησού από το κανάλι της Βραζιλίας, ξεκινώντας από τη συνάντηση του Ιησού με τον Πέτρο μέχρι την ιστορία της Σταύρωσης.

- Όμως η πραγματική επανάσταση ήρθε στις 23 Μαρτίου 2015, όταν στον αέρα του Record Tv προβλήθηκε το πρώτο επεισόδιο της πρώτης βιβλικής τηλενουβέλας, που δεν ήταν άλλη από τις «Δέκα Εντολές» («Os Dez Mandamentos»). Η σειρά αποτελείτο από 242 επεισόδια διάρκειας 40 έως 70 λεπτών και η επιτυχίας της ήταν τόσο μεγάλη, ώστε για πρώτη φορά ύστερα από 40 χρόνια μια σαπουνόπερα του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού ξεπέρασε σε τηλεθέαση τον ανταγωνισμό.

Μετά την ολοκλήρωσή της η σειρά έγινε... ταινία, η οποία βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες της Βραζιλίας στις 28 Ιανουαρίου 2016! Πώς οι δημιουργοί της σειράς κατάφεραν να συμπυκνώσουν 242 επεισόδια σε 120 λεπτά αποτελεί μυστήριο. Αποτέλεσε άλλωστε ένα από τα βασικά σημεία των αρνητικών κριτικών (πολλές ασύνδετες σκηνές χωρίς το σενάριο να εστιάζει σε μια συγκεκριμένη ιστορία, μοντέρνα χρήση γλώσσας σε μια ιστορία που διαδραματιζόταν στην αρχαία Αίγυπτο, επικρίσεις για τα κουστούμια κλπ). Πάντως εισπρακτικά η ταινία τα πήγε περίφημα, έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ εσόδων και μέχρι σήμερα (Απρίλιος 2022) αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες στην ιστορία του βραζιλιάνικου κινηματογράφου.

- «A Terra Prometida», αλλιώς «Η Γη της Επαγγελίας» ήταν η επόμενη θρησκευτική τηλενουβέλα του τηλεοπτικού σταθμού, κατά κάποιον τρόπο η συνέχεια των «Δέκα εντολών», αφού η ιστορία εξελισσόταν μετά το θάνατο του Μωυσή, όταν οι περιπλανώμενοι Εβραίοι εξέλεξαν για αρχηγό τους τον Ιησού του Ναυή. Αποτελούμενη από 179 επεισόδια, η σειρά προβλήθηκε μεταξύ 5 Ιουλίου 2016 και 13 Μαρτίου 2017, συνέχισε τις υψηλές τηλεθεάσεις (χάρη και σε μια σειρά από ειδικά εφέ, π.χ. για την αναπαράσταση της διάσχισης του ποταμού Ιορδάνη), ωστόσο κατηγορήθηκε από αρκετούς για αντιγραφή ιστοριών από το «Game of Thrones».

- Την ιστορία μετά το θάνατο του Ιησού του Ναυή επιχείρησε ν’ αφηγηθεί η σαπουνόπερα που αντικατέστησε το «A Terra Prometida» το Μάρτιο του 2017 μέχρι τις 20 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Τίτλος της: «O Rico e Lazaro», δηλαδή «Ο πλούσιος και ο Λάζαρος», που στην πραγματικότητα ήταν η εξιστόρηση ενός ερωτικού τριγώνου με δύο παιδικούς φίλους, έναν πλούσιο κι έναν φτωχό, να ερωτεύονται την ίδια γυναίκα. Κι όλο αυτό με φόντο τις προειδοποιήσεις του προφήτη Ιερεμία στον λαό του Ισραήλ, τη Βαβυλώνα του Ναβουχοδονόσωρ και την ιστορία του Δανιήλ.

- Ακολούθησε ένα χρονολογικό άλμα από το πολύ μακρινό παρελθόν στο πολύ μακρινό μέλλον, ώστε από τις 21 Νοεμβρίου 2017 μέχρι τις 25 Ιουνίου 2018 οι Βραζιλιάνοι είχαν την δυνατότητα να παρακολουθήσουν μια δραματοποιημένη εκδοχή (και μάλιστα σε μορφή σαπουνόπερας 155 επεισοδίων) την... «Αποκάλυψη» («Apocalipse»)! Πώς στο καλό προσαρμόστηκε στην τηλεόραση ως σαπουνόπερα ένα τόσο δυσνόητο βιβλίο γεμάτο προφητείες και με ανύπαρκτη δραματική συνθήκη; Πολύ απλά, η σειρά παρακολουθεί τις ζωές τεσσάρων φίλων πρώτα στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του ’80, αργότερα στη Νέα Υόρκη και άλλα σημεία του πλανήτη το 2001 και τέλος στο παρόν, οπότε κάνει την εμφάνισή του ο Αντίχριστος, αφού όλα τα προηγούμενα χρόνια υποτίθεται ότι είχαν εμφανιστεί τα διάφορα σημάδια της Αποκάλυψης (μεταξύ των οποίων π.χ. η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου).

- Στη συνέχεια το Record Tv θυμήθηκε τις μίνι σειρές και την Παλαιά Διαθήκη προτείνοντας την «Λία» (πρωτότυπος τίτλος «O desafio de Lia»), μια διαφορετική οπτική στο ερωτικό τρίγωνο του Ιακώβ με τις δύο αδερφές, που έγιναν και σύζυγοί του, τη Λία και την Ραχήλ. Ηρωίδα της σειράς ήταν η πρώτη, η οποία ως μεγαλόθυμη σύζυγος συγχωρεί τον έρωτα του Ιακώβ για την αδερφή της και στο τέλος του αποδεικνύει ότι ήταν η πιο ταιριαστή για εκείνον –άσχετα αν σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη ο Ιακώβ ήταν ερωτευμένος από την αρχή με την Ραχήλ και η Λία τον παντρεύτηκε με δόλιο τρόπο. Η σειρά ολοκληρώθηκε σε 10 επεισόδια και προβλήθηκε από τις 26 Ιουνίου έως τις 9 Ιουλίου 2018.

- Σύντομα ο τηλεοπτικός σταθμός έκανε δυναμική επιστροφή στις βιβλικές τηλενουβέλες με τον «Ιησού» («Jesus»), την πιο μεγάλη σε διάρκεια τηλεοπτική εξιστόρηση της ζωής του Ιησού Χριστού, διάρκειας 193 επεισοδίων (πρώτη προβολή από 24 Ιουλίου 2018 έως 22 Απριλίου 2019).

- Ακολούθησε επιστροφή στην Παλαιά Διαθήκη με μια αρνητική φιγούρα, την Ιεζαβέλ («Jesabel»), στα χρόνια του προφήτη Ηλία. Η σειρά διήρκεσε 80 επεισόδια (προβλήθηκε από τις 23 Απριλίου έως τις 12 Αυγούστου 2019) και επικρίθηκε για τις πολύ βίαιες σκηνές της.

- Η επόμενη βιβλική τηλενουβέλα του Record Tv ήταν η «Γένεσις» («Genesis»), μια απόπειρα τηλεοπτικής μεταφοράς των πρώτων κεφαλαίων της Παλαιάς Διαθήκης από τον Κήπο της Εδέμ μέχρι και την ιστορία του Ιωσήφ στην Αίγυπτο σε 220 ωριαία επεισόδια. Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται –ύστερα από πολλές αναβολές στην έναρξη των γυρισμάτων– στις 19 Ιανουαρίου 2021 και ολοκληρώθηκε στις 22 Νοεμβρίου την ίδια χρονιά.

- Η πιο πρόσφατη σαπουνόπερα του είδους είναι οι «Βασιλιάδες («Reis»). Ξεκίνησε να προβάλλεται στις 22 Μαρτίου 2022 και θα διαπραγματευτεί τις ιστορίες των σημαντικών βασιλιάδων του Ισραήλ ξεκινώντας από τον Σαούλ και θα συνεχίσει με τον Δαβίδ, τον Σαμουήλ κλπ.

* Τρέιλερ με αγγλικούς υπότιτλους ή μεταγλωττισμένους στ' αγγλικά για ορισμένες, τις λίγο πιο παλιές, τηλενουβέλες μπορείτε να βρείτε στο RECORD TV NETWORK - YouTube

Παρόμοια θέματα που ίσως σας ενδιαφέρουν:

-- Οι πρώτες βραζιλιάνικες τηλενουβέλες στην ελληνική τηλεόραση

-- Λάουρα Μεντόγια, η πρώτη αγία από την Κολομβία. Ήθελε να ζήσει ως "Ινδιάνα ανάμεσα σε Ινδιάνους", το όνομά της συνδέθηκε με θαύματα και η ζωή της μεταφέρθηκε στην τηλεόραση ξεσηκώνοντας... μηνύσεις

Το ελληνικό έπος του 1940 μέσα από 13 αμερικανικές γελοιογραφίες

Kάθε χρόνο, με αφορμή την επέτειο του «ΟΧΙ» και της ελληνικής εποποιίας στα αλβανικά βουνά απέναντι στον υπερφίαλο ιταλικό στρατό του Μουσολίνι, ανατρέχουμε στις  απολαυστικές γελοιογραφίες των ελληνικών εφημερίδων του '40, οι οποίες «έκαναν κέφι» -κατά το κοινώς λεγόμενο- με τον Ιταλό δικτάτορα και τη νίλα που έπαθε. Όμως δεν ήταν μόνοι οι Έλληνες γελοιογράφοι που είχαν εμπνευστεί καλλιτεχνικά από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940. Το ίδιο συνέβη και με αρκετούς Αμερικανούς συναδέλφους τους, οι οποίοι δεν φάνηκαν λιγότερο επιεικείς μαζί του. 

Η ελληνοαμερικανική εφημερίδα της Νέας Υόρκης «Εθνικός Κήρυξ» αναδημοσίευε τακτικά γελοιογραφίες από διάφορες αμερικανικές εφημερίδες, από τις οποίες έκανα μια επιλογή όσων θεώρησα πιο επιτυχείς. Πού τις εντόπισα; Ανατρέχοντας στο ψηφιοποιημένο αρχείο του Εθνικού Κήρυκα στη διεύθυνση http://digital.olivesoftware.com/Olive/APA/Ekirikas/#panel=browse. 

Η ιστορία της «δεσποινίδας»

 

Τον 21ο αιώνα η λέξη «δεσποινίς» μοιάζει και μάλλον είναι παρωχημένη. Αν δεν υπήρχε η συνέχεια της τέχνης (από το θέατρο και τον κινηματογράφο μέχρι την κλασική λογοτεχνία), ίσως και να είχε εκλείψει από το λεξιλόγιο μας, μιας και η συνηθέστερη προσφώνηση σε μια άγνωστη νεαρή κοπέλα είναι πλέον η –για πολλούς εκνευριστική– λέξη «κοπελιά». Κατά τ' άλλα, χρόνια τώρα έχουμε πάψει να διαχωρίζουμε (και κατ' επέκταση να προσδιορίζουμε) τις γυναίκες με κριτήριο το αν είναι παντρεμένες ή όχι. Τι ξέρουμε όμως για την ιστορία της λέξης «δεσποινίς»; Ποιος την επινόησε;

Η πρώτη κολυμβητική σχολή, η εισαγωγή της υδατοσφαίρισης το καλοκαίρι του 1904, οι πρώτοι αγώνες (1908-1914) και σπάνιες φωτογραφίες από τα πρώτα χρόνια του πόλο στην Ελλάδα

 Το 2004, όταν η γυναικεία ομάδα υδατοσφαίρισης κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας (το πρώτο ελληνικό μετάλλιο σε ομαδικό άθλημα!) δεν ήταν γνωστό και αναπόφευκτα δεν καταγράφηκε πουθενά ότι συμπληρωνόταν ένας αιώνας από την πρώτη έλευση του πόλο στην Ελλάδα –παρότι πρακτικά η διάδοσή του ως άθλημα άρχισε να συντελείται σιγά-σιγά από το 1908 και μετά.

Η προσπάθεια εισαγωγής της σφαιρίνδας ή χειρόσφαιρας (αλλιώς... ράγκμπι) στην Ελλάδα στις αρχές του 20ου αιώνα.

Ένα άγνωστο μέχρι τότε ομαδικό άθλημα επιχείρησε να εισαγάγει ο Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος το 1902. Πιο συγκεκριμένα, στις 14(/26) Μαΐου 1902 –κατά τη δεύτερη και τελευταία μέρα των εσωτερικών αγώνων του συλλόγου, με τους οποίους έκλεινε και η αθλητική σεζόν– για πρώτη φορά μπροστά σε Έλληνες φιλάθλους έλαβε χώρα η «σφαιρίνδα», αλλιώς... «χειρόσφαιρο». Ποιο αγώνισμα ήταν όμως αυτό;

Η αρχή του πινγκ πονγκ στην Ελλάδα

Μπορεί το πινγκ-πονγκ ως άθλημα να μην είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ελλάδα, όμως ως χόμπι έχει πολλούς οπαδούς. Αυτό τουλάχιστον διαπίστωσα όταν πηγαίνοντας στον στρατό είδα έναν απροσδόκητα μεγάλο αριθμό φαντάρων να επιδίδονται με ικανοποιητικές επιδόσεις στην επιτραπέζια αντισφαίριση, την ώρα που εγώ δεν ήξερα ούτε καν πώς πιάνεται σωστά η ρακέτα. Πότε όμως ήρθε το πινγκ-πονγκ στην Ελλάδα για πρώτη φορά;

Από την προϊστορία του γκολφ στην Ελλάδα

 Το γκολφ δεν είναι ένα άθλημα ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Ελλάδα. Η παρουσία του στη χώρα μας συνδέεται κυρίως με την άνθηση του τουρισμού από τη δεκαετία του 1960, οπότε άρχισαν να κατασκευάζονται μεγάλα γήπεδα διεθνών προδιαγραφών σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα πέντε αστέρων για πελάτες με γεμάτα πορτοφόλια. Αυτός είναι ένας λόγος που για ορισμένους το γκολφ εσφαλμένα δεν θεωρείται καν άθλημα, αλλά χόμπι των πλουσίων και των… πολιτικών (βλέπε τον Κωνσταντίνο Καρμανλή τον μεγαλύτερο).  Άλλωστε μέχρι πρότινος δεν αποτελούσε καν ολυμπιακό άθλημα (με εξαίρεση τους Ολυμπιακούς του 1900 και του 1904), κάτι που άλλαξε από το 2016, οπότε το γκολφ επανεντάχθηκε στη μεγάλη οικογένεια των αθλημάτων των θερινών ολυμπιακών αγώνων.

Η ιστορία πίσω από τη φράση «Τα ζώα μου αργά»

 «Τα ζώα μου αργά». Είναι μια πολύ συνηθισμένη έκφραση, που χρησιμοποιούμε, όταν θέλουμε να καυτηριάσουμε κάποιον συνάνθρωπό μας, τον οποίο θεωρούμε βραδυκίνητο είτε στο σώμα είτε στο πνεύμα. Από πού όμως αντλεί την προέλευσή της;

Η συγκεκριμένη φράση είναι ο πρώτος στίχος ενός ποιήματος που έγραψε στα χρόνια του Όθωνα ο γιατρός Αντώνιος Καρδινάλης. Ο Καρδινάλης ήταν Βαυαρός στην καταγωγή (ένας από τους πολλούς Βαυαρούς που είχαν έρθει στο νεογέννητο ελληνικό κράτος με το νεαρό βασιλιά), ο οποίος εγκαταστάθηκε στη Λειβαδιά, όπου μάλιστα παντρεύτηκε την κόρη του τοπικού προύχοντα, Λάμπρου Νάκου. Μια μέρα, εκεί που πήγαινε να επισκεφθεί έναν ασθενή του σε κάποιο χωριό του Παρνασσού, ο Καρδινάλης έπεσε σε ενέδρα ληστών –ήταν άλλωστε μια περίοδος, όπου οι ληστρικές συμμορίες λυμαίνονταν κυριολεκτικά τη Ρούμελη. Ο Βαυαρός γιατρός έμεινε αιχμάλωτος των ληστών για ορισμένο διάστημα και όταν τελικά αφέθηκε ελεύθερος, εμπνεύστηκε το ποίημα, με το οποίο αφηγούταν την περιπέτειά του.

Όταν το καλοκαίρι του 1947 οι Έλληνες του Λονδίνου τραγουδούσαν στον Φίλιππο «να το πάρεις το κορίτσι» (την Ελισάβετ)

Παρότι από τη μέρα που φυγαδεύτηκε από την Ελλάδα σε ηλικία δεκαοκτώ μηνών η σχέση του -πλέον εκλιπόντα- δούκα του Εδιμβούργου, Φίλιππου, με τη χώρα μας έμοιαζε μ' εκείνη του φάντη με το ρετσινόλαδο, και μόνο ο τίτλος του «πρίγκιπα της Ελλάδας και της Δανίας» ήταν αρκετός για τους φιλοβασιλικούς Έλληνες των μέσων της δεκαετίας του '40 να καμαρώνουν για το δεσμό του με τη διάδοχο του βρετανικού θρόνου, Ελισάβετ, και να τον θεωρούν συμπατριώτη τους φτάνοντας σε σημείο να του τραγουδούν στα ελληνικά «να το πάρει το κορίτσι» -τη μεγάλη επιτυχία της εποχής, που πρωτοτραγούδησε ο Νίκος Γούναρης σε στίχους Κώστα Νικολαΐδη και μουσική του Ζακ Ιακωβίδη. Αυτό τουλάχιστον ισχυριζόταν ο δημοσιογράφος Γεώργιος Φτέρης στην εφημερίδα Τα Νέα τον Ιούνιο του 1947, επικαλούμενος την επιστολή Ελληνίδας που ζούσε στο Λονδίνο.