26 Απριλίου 2014

Παγκόσμια έρευνα: Οι Έλληνες πιο συντηρητικοί σε θέματα ηθικής σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Σε ποια θέματα είναι πιο ανοιχτόμυαλοι από εμάς ακόμη και οι Αιγύπτιοι ή οι Ιορδανοί!

Πόσο ανεκτική ή συντηρητική είναι η ελληνική κοινωνία σε θέματα ηθικής; Βέβαια, εδώ που τα λέμε, η υπερβολική ηθικολογία, η τάση να κρίνουμε τους πάντες και τα πάντα επιφανειακά και κάτω από το απροσδιόριστο πρίσμα του ηθικού σε αντιδιαστολή με την - επίσης απροσδιόριστη αντικειμενικά - έννοια του ανήθικου, είναι από μόνη της αρκετά ενοχλητική και τείνει προς τον συντηρητισμό. Για παράδειγμα, πώς μπορεί να κρίνει κανείς με το ίδιο σκεπτικό - ισοπεδωτικά - τη συζυγική απιστία ως ηθική ή ανήθικη συμπεριφορά, ανεξάρτητα από τα αίτια που την προκαλούν σε κάθε περίπτωση. Ή επίσης πώς μπορούν να κριθούν ως ηθικές ή ανήθικες συμπεριφορές όπως η ομοφυλοφιλία, που δεν είναι καν αποτέλεσμα επιλογής, αλλά εξωτερίκευση μιας φυσικής τάσης ορισμένων ανθρώπων;

Η εταιρία ερευνών Pew Reasearch Center έκανε δημοσκόπηση σε 40 χώρες του πλανήτη επιχειρώντας να διερευνήσει το πώς διαφορετικοί λαού αντιλαμβάνονται τα ζητήματα της ηθικής. Μεταξύ των χωρών αυτών ήταν και η Ελλάδα, όπου η έρευνα πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις 1000 ατόμων (όλοι ενήλικες) από όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας εκτός από τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, το διάστημα μεταξύ 4 και 27 Μαρτίου 2013.
Τα ερωτήματα της έρευνας ήταν πολύ απλά και σαφή. Οι ερωτώμενοι κλήθηκαν ν' απαντήσουν αν θεωρούν αποδεκτές, μη αποδεκτές ή αν πιστεύουν ότι δεν μπορούν να ελεγχθούν ηθικά οι εξής συμπεριφορές: εξωσυζυγικές σχέσεις, τζόγος, ομοφυλοφιλία, εκτρώσεις, προσυζυγικές σχέσεις, χρήση αλκοόλ, διαζύγιο και χρήση προφυλακτικού.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η Ελλάδα είναι μια βαθιά συντηρητική κοινωνία σε κοινωνικά θέματα σε σχέση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Όσον αφορά τις εξωσυζυγικές σχέσεις, σ' όλες τις χώρες η πλειοψηφία των πολιτών τις επέκρινε. Ωστόσο, η διαφορά στα ποσοστά είναι εντυπωσιακή. Έτσι, στις μουσουλμανικές χώρες πάνω από το 90% των ερωτηθέντων έκρινε μη αποδεκτή την απιστία, ενώ το ποσοστό αυτό κατεβαίνει πολύ στις ευρωπαϊκές χώρες: 64% σε Ιταλία και Ισπανία, 60% σε Γερμανία και 46% στη Γαλλία, όπου εντυπωσιάζει το ποσοστό όσων απάντησαν ότι δεν θεωρούν την απιστία θέμα ηθικής τάξης (40%). Στην Ελλάδα, το 79% θεωρεί την απιστία μη αποδεκτή, μόλις το 5% την αποδέχεται, ενώ το ποσοστό όσων δεν θεωρούν ότι η απιστία δεν συνδέεται με την ηθική είτε θετικά είτε αρνητικά υπολογίστηκε στο 12%.
Ως προς τον τζόγο, και πάλι η διαφορά μεταξύ των ευρωπαϊκών και των μουσουλμανικών κρατών είναι εντυπωσιακή. Για τους Μουσουλμάνους, η καταδίκη είναι μεν μικρότερη σε σχέση με τις εξωσυζυγικές σχέσεις, ωστόσο και πάλι κυμαίνεται σε υψηλά ποσοστά, με αποκορύφωμα το Πακιστάν, όπου το 95% χαρακτήρισε τον τζόγο μη αποδεκτό, ενώ κανείς (0%) δεν τον αξιολόγησε ως μια πράξη με ηθική βάση. Από την άλλη, οι Ευρωπαίοι τείνουν να θεωρήσουν ότι ο τζόγος δεν μπορεί να κριθεί με κριτήρια ηθικής. Οι πιο αποστασιοποιημένοι είναι οι Γάλλοι (56%), οι Ισπανοί (51%), οι Ιταλοί (48%) και οι Γερμανοί (41%). Ωστόσο, στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι Έλληνες (52%) και κυρίως οι Τσέχοι (65%) αξιολόγησαν τον τζόγο ως "μη αποδεκτό".
Στο ζήτημα της ομοφυλοφιλίας, οι διαφορές στις απαντήσεις των Ελλήνων με εκείνες των υπόλοιπων Ευρωπαίων πραγματικά σοκάρουν. Η ομοφυλοφιλία θεωρείται μη αποδεκτή μόνο από το 6% των Ισπανών, το 8% των Γερμανών, το 14% των Γάλλων και το 19% των Ιταλών, ενώ η πλειοψηφία της κοινής γνώμης σ' αυτές τις χώρες είτε την αποδέχεται είτε θεωρεί ότι δεν υπόκειται σε ηθική αξιολόγηση. Αντίθετα, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων θεωρεί μη αποδεκτή την ομοφυλοφιλία σε ποσοστό 45%, ενώ μόλις το 24% δήλωσε ότι την αποδέχεται κι ένα επιπλέον 24% την αποσυνδέει με τη συζήτηση περί ηθικής. Η μόνη ευρωπαϊκή χώρα, όπου παρατηρούνται παρόμοια ποσοστά, είναι η συντηριτικότατη Πολωνία, ενώ στις μουσουλμανικές χώρες τα ποσοστά αποδοκιμασίας της ομοφυλοφιλίας ξεπερνούν το 90%, ενώ εντύπωση προκαλεί το 0% επιδοκιμασίας στην Τυνησία, μια χώρα που θεωρούνταν ως η πιο "ευρωπαϊκή" του αραβικού κόσμου. Αντίστοιχα έντονα αρνητική είναι η διάθεση και της ρωσικής κοινής γνώμης, καθώς η ομοφυλοφιλία αποδοκιμάζεται από το 72% των Ρώσων, ενώ επιδοκιμάζεται μόνο από το 9%.
Μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην Ελλάδα και τα ευρωπαϊκά κράτη παρατηρείται και στο θέμα των αμβλώσεων. Οι Έλληνες απάντησαν ότι τις αποδοκιμάζουν σε ποσοστό 54%, το 16% τις θεωρεί αποδεκτές, ενώ το 11% θεωρεί ότι δεν πρόκειται για θέμα ηθικής ή ανηθικότητας - οι υπόλοιποι δεν απάντησαν. Με εξαίρεση την Ιταλία, όπου και πάλι η αποδοκιμασία των αμβλώσεων είναι αρκετά μικρότερη και κυμαίνεται στο 41%, η πλειοψηφία των υπόλοιπων Ευρωπαίων είτε επιδοκιμάζει τις αμβλώσεις είτε τις αποσυνδέει με τη συζήτηση περί ηθικής. Έκπληξη αποτελεί η σχετικά πιο μετριοπαθής στάση που επιδεικνύουν πολλοί μουσουλμανικοί λαοί, ενώ σε ορισμένα μουσουλμανικά κράτη το ποσοστό εκείνων που αποδοκιμάζουν ανοιχτά τις αμβλώσεις ως μη αποδεκτές είναι μικρότερο ακόμη κι από των Ελλήνων! Ενδεικτικά, στην Τουρκία το ποσοστό αυτό είναι 52%, 53% στην Ιορδανία και 54% στα Παλαιστινιακά εδάφη - όσο και στην Ελλάδα. Πάντως, το ρεκόρ αποδοκιμασίας των αμβλώσεων απαντάται σ' ένα κράτος με χριστιανικό κυρίως πληθυσμό, τις Φιλιππίνες (93%) και ακολουθούν η Γκάνα (92%) και η Ινδονησία (89%).
Αντίθετα, αρκετά ανοιχτόμυαλοι εμφανίζονται οι Έλληνες στο θέμα των προγαμιαίων σχέσεων, οι οποίες θεωρούνται αποδεκτές από το 59%, ένα 27% θεωρεί άκυρη τη σύνδεση τους με θέματα ηθικής τάξης, ενώ τις καταδικάζει μόλις το 11% της κοινής γνώμης. Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες τα ποσοστά αποδοκιμασίας είναι λίγο μικρότερα (εκτός από την Ιταλία, όπου είναι το ίδιο με την Ελλάδα), ωστόσο το ενδιαφέρον είναι ότι σ' ένα εντυπωσιακά μεγάλο ποσοστό οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι οι προγαμιαίες σχέσεις δεν αφορούν την ηθική. Αναμενόμενα πιο συντηρητικές εμφανίζονται οι μουσουλμανικές κοινωνίες, ακόμη και η τουρκική που υποτίθεται ότι στηρίζεται σε πιο κοσμικές αξίες, καθώς εκεί τα ποσοστά όσων αποδοκιμάζουν το προγαμιαίο σεξ υπερβαίνει το 90%.
Ως προς το αλκοόλ, το ποσοστό των Ευρωπαίων που το αποδοκιμάζουν ηθικά είναι μεν μειοψηφικό, ωστόσο κυμαίνεται σε σχετικά υψηλά επίπεδα (14-22%) με εξαίρεση τους Βρετανούς. Παρόμοια είναι η εικόνα και στην Ελλάδα, όπου όμως και πάλι η κοινωνία εμφανίζεται συγκριτικά πιο συντηρητική: η κατανάλωση αλκοόλ θεωρείται ανήθικη από το 23%, το 22% την εγκρίνει ως ηθική, ενώ το 47% θεωρεί ότι το αλκοόλ δεν μπορεί να κριθεί πάνω σ' αυτή τη βάση.Για ευνόητους λόγους, τα ποσοστά αποδοκιμασίας του αλκοόλ είναι πλειοψηφικά στις μουσουλμανικές χώρες, αν και σαφώς μικρότερα σε σχέση με τα ποσοστά αποδοκιμασίας άλλων συμπεριφορών, που περιλαμβάνονταν στο ερωτηματολόγιο: κάτω από 90%, με εξαίρεση το Πακιστάν, που γενικότερα εμφανίζεται ως η πιο συντηρητική χώρα του Ισλάμ σε πολλές ερωτήσεις της έρευνας.
Εντυπωσιακή είναι η μεγάλη διαφορά των απαντήσεων που έδωσαν οι μουσουλμανικοί λαοί στην ηθική αξιολόγηση του διαζυγίου. Σε χώρες όπως η Ιορδανία, η Αίγυπτος και ο Λίβανος (όπου οι αναλογία Χριστιανών και Μουσουλμάνων είναι περίπου 50-50) το διαζύγιο απορρίπτεται ως ανήθικο από ένα εξαιρετικά μικρό, μονοψήφιο ποσοστό των ερωτηθέντων, αντίστοιχο με το ποσοστό των περισσότερων Ευρωπαίων. Ωστόσο, οι Έλληνες εμφανιζόμαστε πολύ πιο συντηρητικοί από τους Αιγύπτιους. Αν και η πλειοψηφία (το 42%) θεωρεί ότι το διαζύγιο είναι μια ηθικά αποδεκτή συμπεριφορά, ωστόσο εντυπωσιάζει το 19% που δηλώνει ότι τη θεωρεί ανήθικη. Στην Αίγυπτο τα αντίστοιχα ποσοστά είναι: το 51% θεωρεί ηθικό το διαζύγιο και μόλις το 7% έχει αντίθετη άποψη.
Εξαιρετικά εξοικειωμένοι εμφανίζονται οι Ευρωπαίοι με τη χρήση του προφυλακτικού, η οποία αποδοκιμάζεται μόλις από το 1% των Γερμανών, το 2% των Ισπανών και των Τσέχων, το 3% των Βρετανών, το 4% των Γάλλων και το 6% των Ιταλών, την ώρα που το 14% των Ελλήνων απάντησε ότι θεωρεί τη χρήση προφυλακτικού μη αποδεκτή ηθικά συμπεριφορά. Βέβαια, η πλειοψηφία των Ελλήνων είτε θεωρεί ηθικό το προφυλακτικό (45%) είτε αρνείται να μπει στη διαδικασία ηθικής αξιολόγησής του (33%), ωστόσο και σ' αυτήν την ερώτηση ως λαός εμφανιζόμαστε πιο συντηρητικοί από τους Ιορδανούς ή τους Αιγυπτίους, οι οποίοι αποδοκιμάζουν το προφυλακτικό με... ευρωπαϊκά ποσοστά - 7 και 6% αντίστοιχα. Πιο επικριτικοί με τη χρήση προφυλακτικού εμφανίζονται - για ακόμη μια φορά - οι Πακιστανοί, αν και το ποσοστό είναι αρκετά χαμηλότερο σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες (65%) και ακολουθούν οι Γκανέζοι (52%).

Διαβάστε αναλυτικά τους πίνακες με τα ποσοστά των απαντήσεων που έδωσαν οι ερωτώμενοι από 40 χώρες του πλανήτη, όπως δημοσιεύονται στην επίσημη σελίδα του Pew Reasearch Center:
Global Views on Morality | Pew Research Center's Global Attitudes Project



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου