Το 2014, ο τούρκικος κινηματογράφος συμπληρώνει 100 χρόνια ζωής και μάλιστα η Ταινιοθήκη της Ελλάδας τιμά αυτήν την επέτειο των γειτόνων μας με ειδικό αφιέρωμα προβολής σημαντικών τουρκικών ταινιών το διάστημα 23-29 Οκτωβρίου. Σχετικά με την επέτειο αυτή, η συνεισφορά του μπλογκ είναι διπλή: κατ' αρχήν περιορίζεται σε μια - απλά ονομαστική - αναφορά στην πρώτη τουρκική ταινία που προβλήθηκε στη χώρα μας, ενώ ακολουθεί μια πιο λεπτομερή περιγραφή της πρώτης ομιλούσας ταινίας του τουρκικού κινηματογράφου, η οποία μάλιστα είχε και κάποια μικρή γεύση από Ελλάδα, αφού στην Αθήνα και τον Πειραιά πραγματοποιήθηκαν κάποια από τα γυρίσματα..
Σύμφωνα με δημοσιεύματα ελληνικών εφημερίδων το Δεκέμβριο του 1930, μετά και την υπογραφή του ελληνοτουρκικού συμφώνου από τους Ελευθέριο Βενιζέλο και Κεμάλ Ατατούρκ, είχε προγραμματιστεί να προβληθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια τούρκικη ταινία μυθοπλασίας, η κινηματογραφική διασκευή της - πολύ δημοφιλούς και στην Ελλάδα - οπερέτας "Ο Λεμπλεμπιτζής Χορ-Χορ Αγάς", μια ταινία ηχητική, αλλά όχι ομιλούσα.
Εξάλλου, ένα χρόνο αργότερα γυρίστηκε η πρώτη ομιλούσα, τουρκική ταινία, που επίσης θα προβαλλόταν στη χώρα μας. Είχε τον τίτλο "Ο ζητιάνος της Σταμπούλ", ενώ διαπνεόταν και από άρωμα Ελλάδας, καθώς ένα μέρος των γυρισμάτων πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας, ενώ στην ταινία συμμετείχαν και δύο Έλληνες ηθοποιοί: ο - αγαπητός στο ελληνικό κοινό - ο Περικλής Γαβριηλίδης και η - λιγότερο γνωστή - Λιλή Γκρίτση, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Τοτώς Δαμία, η οποία κυνηγούσε μια καριέρα ως ηθοποιός στη Νίκαια της Γαλλίας.
Η συγκεκριμένη ταινία προβλήθηκε στην Ελλάδα το Φεβρουάριο του 1932 και συγκεκριμένα από τις 08.02, όταν βρισκόταν στην τρίτη εβδομάδα προβολής της η πρώτη ομιλούσα ελληνική ταινία (γυρισμένη στην Ελλάδα), ο "Αγαπητικός της βοσκοπούλας".
Η σκηνοθεσία του "Ζητιάνου της Σταμπούλ" έγινε από τον Ερτογρούλ Μουχσίν βέη, ο οποίος υπέγραφε και το σενάριο. Ο Ερτογρούλ Μουχσίν ήταν πρωταγωνιστής του τουρκικού εθνικού θεάτρου, ο οποίος παρακολούθησε ειδικές σπουδές σκηνοθεσίας σε Γερμανία και Ρωσία. Μετά την επιστροφή του στην Τουρκία ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής της εταιρίας "Κεμάλ-Φιλμ" και σκηνοθέτησε τη συντριπτική πλειοψηφία των - λίγων αριθμητικά - τουρκικών ταινιών της εποχής., όπως "Ο ταχυδρόμος της Άγκυρας", "Κόκκινο πουκάμισο", "Ζωή του χαρεμιού", "Τραγωδία του Πύργου του Λεάνδρου" κλπ.
Όσον αφορά τον "Ζητιάνο της Σταμπούλ", μια αναλυτική περιγραφή της υπόθεσης του έργου είχε ως εξής:
"Η διάσημη Αιγύπτια συγγραφέας Σεμιρά Χανούμ αναζητά θέμα για το νέο της μυθιστόρημα. Αναχωρεί από την Αλεξάνδρεια με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, ακούει στο ραδιόφωνο ένα πολύ γλυκό τραγούδι, το "Τραγούδι του Ζητιάνου". Το βαπόρι έκανε στάση μιας ημέρας στον Πειραιά, όπου η Σεμιρά εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και επισκέφθηκε τις ελληνικές αρχαιότητες (τον ξεναγό υποδυόταν ο Γαβριηλίδης).
Όταν τελικά έφτασε στην Κωνσταντινούπλη, η Σεμιρά νοίκιασε μια βίλα. Μια μέρα, κάτω από το σπίτι περνούσε ένας τυφλός ζητιάνος,ο Ραχμί, συνοδευόμενος από τον αδελφό του, Ταλάτ. Ο ζητιάνος τραγουδούσε με γλυκιά φωνή, το τραγούδι που η συγγραφέας είχε ακούσει στο βαπόρι. Αμέσως τους προσκαλεί στο σπίτι της και ο αδελφός του τυφλού διηγείται την ιστορία τους. Κάπου εδώ ξεκινάει και η κυρίως υπόθεση της ταινίας.
Ο Ταλάτ ήταν εμποροϋπάλληλος και ο Ραχμί ταμίας σε μια τράπεζα. Οι δυο τους ζούσαν με τη χήρα μητέρα τους. Κάποτε, ο Ραχμί ερωτεύθηκε μια χορεύτρια (την υποδυόταν η Γκρίτση), για χάρη της οποίας σπατάλησε πολλά χρήματα. Μάλιστα, έφτασε στο σημείο να καταχραστεί ένα σημαντικό ποσό της τράπεζας, όπου εργαζόταν, με συνέπεια την απόλυσή του.
Ο Ταλάτ πηγαίνει σ' ένα μπαρ, όπου συναντά τον αδελφό του, ο οποίος γλεντούσε με την ερωμένη του. Ο σερβιτόρος προσπάθησε να κλέψει τον Ραχμί και έριξε ναρκωτικό στο ποτό του. Εκείνη τη στιγμή μπήκε στο μπαρ ο Ταλάτ, ο οποίος στο πρόσωπο της χορεύτριας, ερωμένης του αδελφού του, αναγνώρισε μια παλιά ερωμένη δικιά του. Τα δυο αδέλφια λογομαχούν και σε μια στιγμή, ο Ταλάτ ρίχνει το ποτό του στο πρόσωπο του Ραχμί, ο οποίος τυφλώθηκε εξαιτίας του ναρκωτικού, που αυτό περιείχε.
Η μητέρα των δύο αδερφών πέθανε από τη λύπη της, ενώ ο Ταλάτ συνοδεύει τον αδελφό του στην Προύσα, όπου ψάχνουν έναν θείο τους, που όμως είχε κι αυτός πεθάνει, όπως ανακαλύπτουν. Έτσι, πηγαίνουν σ' ένα πανδοχείο, όπου ο Ραχμί τραγουδά για τους πελάτες. Εκεί κάθονται δυο χρόνια. Το διάστημα αυτό, ο Ραχμί ερωτεύτηκε την κόρη του πανδοχέα, τη Σεμιχά. Όταν όμως ο πανδοχέας αντιλήφθηκε τη σχέση αυτή, έδιωξε τα δυο αδέρφια.
Εκείνοι άρχισαν να περιπλανώνται και πέρασαν πολλές ταλαιπωρίες, που μάλιστα στον Ταλάτ στοίχισαν και δυο χρόνια φυλακής. Στη συνέχεια έγιναν ζητιάνοι και σ' αυτήν την κατάσταση βρίσκονταν, όταν τους συνάντησε η Σεμιρά, η οποία ερωτεύτηκε τον Ραχμί και ξόδεψε ολόκληρη την περιουσία της, προκειμένου αυτός να ξαναβρεί το φως του, όπως κι έγινε.
Την ημέρα των γάμων εμφανίζεται ξαφνικά μια γυναίκα μαζί μ' ένα παιδάκι. Είναι η κόρη του πανδοχέα, η Σαμιχά, με το παιδί που είχε αποκτήσει από τη σχέση της με τον Ραχμί. Στη συνέχεια, η Σεμιρά φεύγει από την Κωνσταντινούπολη κι επιστρέφει στην Αίγυπτο, αφού πια έχει βρει το θέμα για το βιβλίο της, ενώ ο Ραχμί και η Σαμιχά παντρεύονται".
Να σημειωθεί ότι οι ήρωες της ταινίας δανείστηκαν τα ονόματά τους από τους ηθοποιούς, που υποδύονταν τους αντίστοιχους ρόλους, εκτός από την "Σεμιρά", το ρόλος της οποίας ερμήνευε η Αζιζέ Αμίρ χανούμ. Άλλοι ηθοποιοί που συμμετείχαν στον "Ζητιάνο της Σταμπούλ" - όλοι τους πρωταγωνιστές του τουρκικού Εθνικού θεάτρου - ήταν οι: Μπεντιά, Μπεζάτ Χακή βέης, Γκαλήπ, Χαζίμ κλπ. (Όλα τα ονόματα, όπως αναφέρονταν στις ελληνικές εφημερίδες).
Αυτή είναι μια φωτογραφία - πιθανόν από κάποια σκηνή της ταινίας - της Αζιζέ Αμίρ με τον Περικλή Γαβριηλίδη, έχοντας ως φόντο τις Καρυάτιδες της Ακρόπολης.
Και αυτή είναι μια φωτογραφία της έτερης Ελληνίδας ηθοποιού, που συμμετείχε στην τούρκικη ταινία, της Λίλιαν Γκρίτση, που δεν κατάφερε στη συνέχεια να επιδείξει κάποια αξιόλογη καριέρα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου