Ένα τόσο απροσδόκητο γεγονός, ο ξαφνικός θάνατος ενός πολυαγαπημένου τραγουδιστή, ενός λαϊκού ειδώλου σε μια εποχή που τα είδωλα ανήκουν κατά κύριο λόγο στα μουσεία! Υπάρχει κάτοικος αυτής της χώρας που πληροφορήθηκε την είδηση και δεν συγκινήθηκε; Ίσως λίγοι, όμως εγώ δεν ήμουν μεταξύ τους..Και όχι, δεν ήμουν ένας από τους πολλούς που προσκυνούσαν τον Παντελή Παντελίδη ούτε όμως ανήκα σ' εκείνους που τον κατηγορούσαν απλά επειδή υπήρχε και ζούσε τη μεγάλη του αγάπη, το τραγούδι. Ήμουν επιφυλακτικός, μπορεί να με ξένιζαν μερικές φορές το ύφος και η γλώσσα ορισμένων στίχων, υπήρχαν όμως και ορισμένα τραγούδια του, που ακόμη κι αν είχαν απλοϊκούς στίχους, ήταν εξαιρετικά εύστοχα. Όμως αυτό δεν είναι και το μυστικό της επιτυχίας ενός τραγουδιού; Όχι να αναμασά κλισέ φράσεις ή τρόπους έκφρασης, αλλά να ξεκλειδώνει την ψυχή των ανθρώπων, στους οποίους απευθύνεται, με ξεχωριστό τρόπο.
Και ενώ την τελευταία τριετία η όλη παραφιλολογία περί "αισθητικής" (υψηλής και χαμηλής) διεξαγόταν με σημείο αναφοράς τα τραγούδια του Παντελίδη, όσο αυτός βρισκόταν ανάμεσά μας, συνεχίζεται από ορισμένους ασεβείς ακόμη και αυτήν την ώρα. Γιατί υπάρχουν κάποιοι - λίγοι, αλλά που φροντίζουν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους - οι οποίοι αρέσκονται στο "θάψιμο" του Παντελίδη πριν γίνει η ταφή του.
"Άστε μας να κάνουμε χαβαλέ", έγραψε κάποιος στα σχόλια ενός τραγουδιού του Παντελίδη στο youtube συγχέοντας προφανώς το "χαβαλέ" με τον "κανιβαλισμό". Τη λύπη του για το θάνατο ενός νέου ανθρώπου εξέφρασε κάποιος άλλος σχολιάζοντας το ρεπορτάζ για το θανατηφόρο τροχαίο, όμως φρόντισε να προσθέσει ότι "ο θάνατός του θα είναι λύτρωση για τη μουσική".
Έχουμε μάθει να είμαστε εγωκεντρικοί σ' αυτήν τη χώρα. Πιστεύουμε πως ό,τι αρέσει σε μας, πρέπει να αρέσει σε όλους. Δεν αποδεχόμαστε στην πράξη την πολυμορφία, τη συνύπαρξη διαφορετικών τάσεων σε όλα τα επίπεδα και πόσο μάλλον στο κατεξοχήν πεδίο ελεύθερης έκφρασης, που είναι η τέχνη. Η φράση "έχω διαφορετική αισθητική" έγινε συνώνυμη του εγωιστικού "έχω καλύτερη αισθητική" βιάζοντας κάθε γλωσσικό κανόνα. Η αισθητική πρέπει να είναι κοινή για όλους και να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά - υποτίθεται! Ό,τι δεν συμβαδίζει με τα δικά μας γούστα, ρίχνεται στο πυρ το εξώτερον. Οι "άλλοι" ταμπελοποιούνται και αντιμετωπίζονται ως μια απρόσωπη μάζα. (Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στην πολιτική, όπου πολλοί χρησιμοποιούν ως σοβαρό - ορισμένες φορές και ως μοναδικό - επιχείρημα ότι αποτελούν τη φωνή της "κοινής λογικής", λες και υπάρχει περίπτωση να βρεθεί ένας άνθρωπος στον κόσμο που να πιστεύει ότι οι ιδέες του είναι... παράλογες!)
Αυτό για το οποίο έπρεπε να περηφανευόμαστε, ότι η Ελλάδα αποτελεί χώρα συνάντησης και συνύπαρξης διαφορετικών πολιτιστικών ρευμάτων, δίνει απλά την αφορμή τσακωμών - "χαβαλέ" για ορισμένους, που νομίζουν ότι είναι αστείο να προσβάλλεις ό,τι δεν σου αρέσει. Όχι ότι δεν έχουμε δικαίωμα στην κριτική, αλλά το θέμα είναι αν γνωρίζουμε ποια είναι τα όρια της κριτικής που διατυπώνεται δημόσια. Γιατί το περίφημο "η ελευθερία ενός ανθρώπου σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του διπλανού του" σημαίνει αυτό ακριβώς: ότι έχω κάθε δικαίωμα να εκφράσω την άποψή μου και να επικρίνω ό,τι δεν μου αρέσει, όμως δεν δικαιούμαι να προσβάλλω όποιον δεν συμφωνεί μαζί μου ή κάνει διαφορετικές επιλογές στην ζωή του, αφού κι εκείνος έχει το ίδιο δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης με μένα.
Το πιο παράδοξο; Να βλέπεις ανθρώπους που αγαπούν τις μουσικές του κόσμου και ανάμεσα στ' άλλα π.χ. τούρκικους αμανέδες, αλλά φρικιάζουν τα πρόσωπά τους όταν ακούνε αμανέ - ή παραπλήσια ακούσματα - στα ελληνικά! Πώς μπορεί να αισθάνεται κάποιος από τη μια οπαδός μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας με μοχλό πολυπολιτισμικής έκφρασης την τέχνη, όταν δεν ανέχεται τη συνύπαρξη διαφορετικών ρευμάτων μέσα στο δικό του πολιτισμικό περιβάλλον!
Ο Παντελίδης θα λείψει σ' αυτούς που δεν ήθελαν να τον ακούν, μιας και δεν υπάρχει προς το παρόν κάποιος εναλλακτικός στόχος, για να ξεσπούν και να κάνουν "χαβαλέ", ουσιαστικά να κανιβαλίζουν το άλλο - η μουσική είναι το πρόσχημα. Ο Παντελίδης θα λείψει πολύ περισσότερο στους θαυμαστές του, σ' όλους εκείνους που στήριζαν το παιδί από τη Νέα Ιωνία, που μέσα από τα τραγούδια του εξέφραζε και τους δικούς τους πόθους, καημούς, σκέψεις. Σ' εκείνους που έδιναν το παρών στα μαγαζιά που κατά καιρούς εκείνος τραγουδούσε στα λίγα χρόνια της καριέρας του, που έριχναν τόνους λουλούδια - ακόμη και στρώματα! - στην πίστα είτε για να εκφράσουν τη λατρεία που ένιωθαν για εκείνον είτε απλά γιατί τα τραγούδια του τους βοηθούσε να εκτονωθούν σε μια περίοδο δύσκολη και ασφυκτική για την κοινωνία.
(Δίνοντας βέβαια αφορμή για σχόλια, τα οποία επίσης ουδέποτε κατάλαβα. Ποτέ δεν πήγα στα μπουζούκια, ούτε για δοκιμή, αλλά ποτέ δεν θεώρησα ότι δικαιούμαι να κρίνω τον τρόπο που ένας άλλος άνθρωπος ξοδεύει τα όποια χρήματα έχει στην τσέπη του - είτε του περισσεύουν είτε όχι. Ο κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος των πράξεών του και πάντως δεν πιστεύω στους αυτόκλητους δικαστές, πολύ περισσότερο όταν αυτοί δικάζουν επί ηθικής βάσης).
Και η ιστορία της μουσικής τι θα γράψει; Ποιο θα είναι το αποτύπωμα που άφησε ο Παντελής Παντελίδης στο ελληνικό, λαϊκό τραγούδι; Φυσικά την απάντηση δεν την ξέρει κανείς. Υποθέσεις κάνουμε. Θεωρητικά, οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος του, αφού η καριέρα του δεν μπόρεσε να κρατήσει πάνω από τρία χρόνια. Από την άλλη, όλα θα κριθούν στο αν θα βρεθούν άνθρωποι, οι οποίοι θα βαδίσουν στα χνάρια του, οι οποίοι θα μιμηθούν το παράδειγμά του γράφοντας στίχους κατά την παντελίδεια μέθοδο: πιο καθημερινούς, πιο χύμα ίσως, που όμως να έχουν απήχηση στο συναίσθημα του μέσου κατοίκου αυτής της χώρας.
Συνήθως, όταν ένα λαϊκό είδωλο φεύγει τόσο πρόωρα, τόσο άδικα και πάνω στον ζενίθ της δόξας του, δύσκολα ξεχνιέται. Αντίθετα, μεγαλώνει ακόμη περισσότερο ο μύθος του - τουλάχιστον για μια δυο γενιές. Σε κάθε περίπτωση, ο Παντελής Παντελίδης δικαιούται μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, γιατί κατάφερε μόνος του, με τις δικές του αποκλειστικά δυνάμεις να χτίσει όλον αυτόν το μύθο, να προκαλέσει τόσο δυνατά συναισθήματα στο κοινό του, σε μια εποχή που οι μύθοι επιβάλλονται από τη μουσική βιομηχανία. Ο Παντελίδης ήταν ο μοναδικός που έσπασε αυτόν τον κανόνα μετά από πολλά πολλά χρόνια.
Μόνος του συστήθηκε μέσω του youtube, απ' όπου γρήγορα ξεχώρισε με τραγούδια που ο ίδιος έγραφε, συνέθετε, τραγουδούσε. Αυθεντικός - κανείς δεν θα μπορούσε να τον κατηγορήσει γι' αυτό - έκανε τ' όνειρό του πραγματικότητα παρότι οι πιθανότητες ήταν εναντίον του και το όνειρο αυτό το μοιράστηκε με εκατομμύρια Έλληνες. Αυτό θαύμαζα σ' εκείνον ανεξάρτητα από το αν μου άρεσαν μόνο δυο ή τρία τραγούδια του. Δεν έχει καμία σημασία. Το success story ενός ανθρώπου που ξεκίνησε από το μηδέν και κατέκτησε τις καρδιές τόσων ανθρώπων είναι εκθαμβωτικό από μόνο του. Κι αυτό είναι το σημαντικότερο σε μια εποχή που δεν ευνοεί τα success stories.
Δυστυχώς, το όνειρο τελείωσε γρήγορα, το sucess story διακόπηκε πρόωρα κι όλα τ' άλλα είναι απλά λόγια. Καλό του ταξίδι!
Και ενώ την τελευταία τριετία η όλη παραφιλολογία περί "αισθητικής" (υψηλής και χαμηλής) διεξαγόταν με σημείο αναφοράς τα τραγούδια του Παντελίδη, όσο αυτός βρισκόταν ανάμεσά μας, συνεχίζεται από ορισμένους ασεβείς ακόμη και αυτήν την ώρα. Γιατί υπάρχουν κάποιοι - λίγοι, αλλά που φροντίζουν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους - οι οποίοι αρέσκονται στο "θάψιμο" του Παντελίδη πριν γίνει η ταφή του.
"Άστε μας να κάνουμε χαβαλέ", έγραψε κάποιος στα σχόλια ενός τραγουδιού του Παντελίδη στο youtube συγχέοντας προφανώς το "χαβαλέ" με τον "κανιβαλισμό". Τη λύπη του για το θάνατο ενός νέου ανθρώπου εξέφρασε κάποιος άλλος σχολιάζοντας το ρεπορτάζ για το θανατηφόρο τροχαίο, όμως φρόντισε να προσθέσει ότι "ο θάνατός του θα είναι λύτρωση για τη μουσική".
Έχουμε μάθει να είμαστε εγωκεντρικοί σ' αυτήν τη χώρα. Πιστεύουμε πως ό,τι αρέσει σε μας, πρέπει να αρέσει σε όλους. Δεν αποδεχόμαστε στην πράξη την πολυμορφία, τη συνύπαρξη διαφορετικών τάσεων σε όλα τα επίπεδα και πόσο μάλλον στο κατεξοχήν πεδίο ελεύθερης έκφρασης, που είναι η τέχνη. Η φράση "έχω διαφορετική αισθητική" έγινε συνώνυμη του εγωιστικού "έχω καλύτερη αισθητική" βιάζοντας κάθε γλωσσικό κανόνα. Η αισθητική πρέπει να είναι κοινή για όλους και να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά - υποτίθεται! Ό,τι δεν συμβαδίζει με τα δικά μας γούστα, ρίχνεται στο πυρ το εξώτερον. Οι "άλλοι" ταμπελοποιούνται και αντιμετωπίζονται ως μια απρόσωπη μάζα. (Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στην πολιτική, όπου πολλοί χρησιμοποιούν ως σοβαρό - ορισμένες φορές και ως μοναδικό - επιχείρημα ότι αποτελούν τη φωνή της "κοινής λογικής", λες και υπάρχει περίπτωση να βρεθεί ένας άνθρωπος στον κόσμο που να πιστεύει ότι οι ιδέες του είναι... παράλογες!)
Το πιο παράδοξο; Να βλέπεις ανθρώπους που αγαπούν τις μουσικές του κόσμου και ανάμεσα στ' άλλα π.χ. τούρκικους αμανέδες, αλλά φρικιάζουν τα πρόσωπά τους όταν ακούνε αμανέ - ή παραπλήσια ακούσματα - στα ελληνικά! Πώς μπορεί να αισθάνεται κάποιος από τη μια οπαδός μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας με μοχλό πολυπολιτισμικής έκφρασης την τέχνη, όταν δεν ανέχεται τη συνύπαρξη διαφορετικών ρευμάτων μέσα στο δικό του πολιτισμικό περιβάλλον!
Ο Παντελίδης θα λείψει σ' αυτούς που δεν ήθελαν να τον ακούν, μιας και δεν υπάρχει προς το παρόν κάποιος εναλλακτικός στόχος, για να ξεσπούν και να κάνουν "χαβαλέ", ουσιαστικά να κανιβαλίζουν το άλλο - η μουσική είναι το πρόσχημα. Ο Παντελίδης θα λείψει πολύ περισσότερο στους θαυμαστές του, σ' όλους εκείνους που στήριζαν το παιδί από τη Νέα Ιωνία, που μέσα από τα τραγούδια του εξέφραζε και τους δικούς τους πόθους, καημούς, σκέψεις. Σ' εκείνους που έδιναν το παρών στα μαγαζιά που κατά καιρούς εκείνος τραγουδούσε στα λίγα χρόνια της καριέρας του, που έριχναν τόνους λουλούδια - ακόμη και στρώματα! - στην πίστα είτε για να εκφράσουν τη λατρεία που ένιωθαν για εκείνον είτε απλά γιατί τα τραγούδια του τους βοηθούσε να εκτονωθούν σε μια περίοδο δύσκολη και ασφυκτική για την κοινωνία.
(Δίνοντας βέβαια αφορμή για σχόλια, τα οποία επίσης ουδέποτε κατάλαβα. Ποτέ δεν πήγα στα μπουζούκια, ούτε για δοκιμή, αλλά ποτέ δεν θεώρησα ότι δικαιούμαι να κρίνω τον τρόπο που ένας άλλος άνθρωπος ξοδεύει τα όποια χρήματα έχει στην τσέπη του - είτε του περισσεύουν είτε όχι. Ο κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος των πράξεών του και πάντως δεν πιστεύω στους αυτόκλητους δικαστές, πολύ περισσότερο όταν αυτοί δικάζουν επί ηθικής βάσης).
Και η ιστορία της μουσικής τι θα γράψει; Ποιο θα είναι το αποτύπωμα που άφησε ο Παντελής Παντελίδης στο ελληνικό, λαϊκό τραγούδι; Φυσικά την απάντηση δεν την ξέρει κανείς. Υποθέσεις κάνουμε. Θεωρητικά, οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος του, αφού η καριέρα του δεν μπόρεσε να κρατήσει πάνω από τρία χρόνια. Από την άλλη, όλα θα κριθούν στο αν θα βρεθούν άνθρωποι, οι οποίοι θα βαδίσουν στα χνάρια του, οι οποίοι θα μιμηθούν το παράδειγμά του γράφοντας στίχους κατά την παντελίδεια μέθοδο: πιο καθημερινούς, πιο χύμα ίσως, που όμως να έχουν απήχηση στο συναίσθημα του μέσου κατοίκου αυτής της χώρας.
Συνήθως, όταν ένα λαϊκό είδωλο φεύγει τόσο πρόωρα, τόσο άδικα και πάνω στον ζενίθ της δόξας του, δύσκολα ξεχνιέται. Αντίθετα, μεγαλώνει ακόμη περισσότερο ο μύθος του - τουλάχιστον για μια δυο γενιές. Σε κάθε περίπτωση, ο Παντελής Παντελίδης δικαιούται μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, γιατί κατάφερε μόνος του, με τις δικές του αποκλειστικά δυνάμεις να χτίσει όλον αυτόν το μύθο, να προκαλέσει τόσο δυνατά συναισθήματα στο κοινό του, σε μια εποχή που οι μύθοι επιβάλλονται από τη μουσική βιομηχανία. Ο Παντελίδης ήταν ο μοναδικός που έσπασε αυτόν τον κανόνα μετά από πολλά πολλά χρόνια.
Μόνος του συστήθηκε μέσω του youtube, απ' όπου γρήγορα ξεχώρισε με τραγούδια που ο ίδιος έγραφε, συνέθετε, τραγουδούσε. Αυθεντικός - κανείς δεν θα μπορούσε να τον κατηγορήσει γι' αυτό - έκανε τ' όνειρό του πραγματικότητα παρότι οι πιθανότητες ήταν εναντίον του και το όνειρο αυτό το μοιράστηκε με εκατομμύρια Έλληνες. Αυτό θαύμαζα σ' εκείνον ανεξάρτητα από το αν μου άρεσαν μόνο δυο ή τρία τραγούδια του. Δεν έχει καμία σημασία. Το success story ενός ανθρώπου που ξεκίνησε από το μηδέν και κατέκτησε τις καρδιές τόσων ανθρώπων είναι εκθαμβωτικό από μόνο του. Κι αυτό είναι το σημαντικότερο σε μια εποχή που δεν ευνοεί τα success stories.
Δυστυχώς, το όνειρο τελείωσε γρήγορα, το sucess story διακόπηκε πρόωρα κι όλα τ' άλλα είναι απλά λόγια. Καλό του ταξίδι!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου