Πώς βρέθηκαν οι πρώτοι Έλληνες στην Αιθιοπία; Κέρδισαν από την πρώτη στιγμή την εμπιστοσύνη του αυτοκράτορα Ιασού και κατέκτησαν υψηλά αξιώματα

Στην εποχή μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, στην Αιθιοπία ζούσαν περίπου 3.000 Έλληνες. Ωστόσο, μετά την ανατροπή του αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ το 1974 και την υιοθέτηση μιας εχθρικής πολιτικής απέναντι στους ξένους, πολλοί από αυτούς εγκατέλειψαν τη χώρα, ώστε σήμερα στην Αιθιοπία ζουν περίπου 500 Έλληνες, εκ των οποίων οι 120 είναι μαθητές (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών το 2009). Πώς όμως βρέθηκαν οι πρώτοι Έλληνες στην περιοχή και πώς πήραν την απόφαση να εγκατασταθούν σε μια τόσο άγνωστη γι' αυτούς χώρα;

Βρισκόμαστε στο έτος 1729. Ο αυτοκράτορας της Αβησσυνίας Βακούφφα (ορθότερα Μπακάφα) είχε πεθάνει από αρκετά χρόνια και στο θρόνο τον διαδέχτηκε ο γιός του, Ιασού Β΄, ο αργότερα επονομαζόμενος και Μέγας. Πολλά χιλιόμετρα βορειότερα, από τα νησιά του Αιγαίου και τα παράλια της Μικράς Ασίας πολλοί Έλληνες εγκαταλείπουν τις εστίες τους αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στην Αίγυπτο, όπου υπήρχε επίσης ελληνική κοινότητα, ενώ αρκετοί από αυτούς, πιο τολμηροί, βάζουν πλώρη για την Ινδία. Σ' ένα τέτοιο ταξίδι Ελλήνων, ενώ το καράβι τους διέσχιζε την Ερυθρά θάλασσα, ξέσπασε τρικυμία ρίχνοντάς το στο Μαζουάχ. Εκείνοι έκριναν ότι η περιοχή ήταν εκμεταλλεύσιμη και αντί να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Ινδία, κατευθύνθηκαν προς την ενδοχώρα, στην τότε πρωτεύουσα της Αβησσυνίας, την πόλη Γκόνταρ. 

Ο αυτοκράτορας Ιαούς Β΄, μόλις έμαθε για τον ερχομό Ελλήνων, έσπευσε να τους υποδεχτεί και να τους προσφέρει ό,τι εκείνοι χρειάζονταν. Άλλωστε, οι Έλληνες είχαν καλή φήμη στους Αιθίοπες, ενώ οι δυο λαοί είχαν καλές σχέσεις από την αρχαιότητα. Την εποχή εκείνη, ο Ιασού Β΄ έχτιζε ένα νέο ανάκτορο και, καθώς μερικοί από τους Έλληνες επισκέπτες ήταν ζωγράφοι και χρυσοχόοι, τους ανέθεσε τη διακόσμηση του παλατιού παρέχοντάς τους όλα τα χρήματα και τα μέσα που ζητούσαν. 

Πράγματι, κατασκευάστηκε ένα εντυπωσιακό παλάτι με τοίχους από σκαλισμένο ελεφαντόδοντο, πάνω στο οποίο υπήρχαν τρεις σειρές ενετικοί καθρέφτες, τους οποίους κρατούσαν και υποστήριζαν χρυσές κορωνίδες. Ο αυτοκράτορας εντυπωσιάστηκε πάρα πολύ και φάνηκε εξαιρετικά γενναιόδωρος μαζί τους. Όχι απλά έκανε παρέα μαζί τους, όχι απλά τους αποζημίωσε για τη δουλειά τους, αλλά εκτίμησε τόσο πολύ τις ικανότητές τους, ώστε τους παραχώρησε ακόμη και τη διοίκηση όλων των χωριών γύρω από την πρωτεύουσα Γκόνταρ. Έτσι, οι πρώτοι Έλληνες που κατοίκησαν την περιοχή της σημερινής Αιθιοπίας γρήγορα αναρριχήθηκαν στα ανώτερα αξιώματα της παμπάλαιας και θρυλικής αυτής αυτοκρατορίας. 

Ο Καισάριος Δαπόντες, χάρη στον οποίο γνωρίζουμε για τους πρώτους Έλληνες της Αιθιοπίας, έγραφε συγκεκριμένα για κάποιον Γεώργιο με καταγωγή από την Ίο. Ο αυτοκράτορας λοιπόν:

Τον έχει χέρι του δεξί και συμβουλάτορά του

Του έδωκε την αδελφή, τον έκαμε γαμπρό του.

Τον είχε ως επίτροπο εις το βασίλειό του.

Όλο του το βασίλειο, αυτός χριστιανίζει...

Αυτός ο Γεώργιος δεν ήταν ο μοναδικός. Στα 1735 αναφέρονται ως κάτοχοι μεγάλων αξιωμάτων και δύο Ροδίτες, οι οποίοι άκουγαν στα ονόματα Πέτρος και Δημήτριος. Όμως, σύμφωνα με τον Καισάριο Δαπόντε, δεν ήταν οι μόνοι, αλλά υπήρχαν ακόμη έξι με επτά Έλληνες στην αυλή του αυτοκράτορα της Αβησσυνίας. 

Και αν θεωρείτε ίσως υπερβολικές τις περιγραφές ενός Έλληνα χρονογράφου, τις πληροφορίες επιβεβαιώνει και ο Σκοτσέζος εξερευνητής Τζέιμς Μπρους, ο οποίος συνάντησε διάφορους Έλληνες κατά το ταξίδι του στην Αβησσυνία. Μεταξύ αυτών ήταν κι ένας Γιάννης, σύμβουλος του Μιχαήλ Σοχούλ, τότε διοικητή στην Τιγρητία και αργότερα πρωθυπουργού της Αβησσυνίας. Αυτός ο Γιάννης ήταν τόσο ισχυρό και αξιοσέβαστο πρόσωπο, ώστε χάρη σε δική του μεσολάβηση απελευθερώθηκε εν έτει 1745 ο κρατούμενος αρχιερέας (αβουνάς) της Αβησσυνίας. Ο Μπρους τον περιέγραφε ως εξής:

"Ποτέ μου δεν είδα πιο αξιοσέβαστη φυσιογνωμία από τον ευαίσθητο και γενναίο αυτό Έλληνα, που μας φιλοξένησε. Τα λευκά και μακριά του μαλλιά, καλύπτονταν από μια τιάρα από μουσελίνα και η πυκνή και λαμπερή, όπως το χιόνι, γενειάδα του έπεφτε μέχρι τα γόνατά του. Ήταν ντυμένος αβησσυνιακά. Φορούσε δηλαδή λευκό βαμβακένιο χιτώνα, που έπεφτε μέχρι τους αστραγάλους του, κόκκινο χρυσοκεντημένο πανωφόρι, που έφθανε ως τη μέση του, και σανδάλια. Ο αγαθός αυτός γέροντας ήταν περικυκλωμένος από πολλούς υπηρέτες και δούλους και των δύο φύλων.

Όταν τον πλησίασα με δέχθηκε μ' ένα δείγμα ταπεινότητας, που με στενοχώρησε πολύ. Τον αγκάλιασα με πολλές ενδείξεις τρυφερότητας και σεβασμού και τον αποκάλεσα πατέρα μου. Η επίκληση αυτή τον κολάκεψε πολύ και δεν σταμάτησα να τον ονομάζω έτσι, όσο έμεινα στην Αβησσυνία". 

Αυτός ο Γιάννης ζούσε στην Άδοβα, την πρωτεύουσα τη Τιγρητίας, ενώ υπ' ευθύνη του είχε όλα τα τελωνεία της Τιγρητίας και της πόλης Δίξα. Ο αδελφός του, που ονομαζόταν Πέτρος, ζούσε στο Γκόνταρ. Όσο ζούσε ο αυτοκράτορας Ιασού, αυτός ήταν ο θαλαμηπόλος του. Και ενώ μετά το θάνατό του αυτοκράτορα θα του προτείνονταν διάφορα αξιώματα, εκείνος θα τα αρνούταν. Καθώς όμως τύγχανε μεγάλης εκτίμησης, παρά τη νεαρή του ηλικία, του απονεμήθηκε ο τίτλος του "Αζελλεφφά-ελ-καμίσχα", δηλαδή ήταν κάτι σαν "Αυλάρχης". Απέκτησε πολλούς θησαυρούς, τους οποίους αργότερα θα έπαιρνε μαζί του φεύγοντας από τη χώρα. Μάλιστα, για να μην κινήσει τις υποψίες όσων τυχόν ήθελαν να βάλουν χέρι στα λεφτά του, ο Πέτρος θα έφυγε από την Αβησσυνία ντυμένος... ζητιάνος. 

Άλλα ονόματα Ελλήνων από τη μακρινή εκείνη εποχή, χάρη στους οποίους άρχισε να δημιουργείται ελληνική κοινότητα στην περιοχή, ήταν ένας ακόμη Πέτρος (κι αυτός θαλαμηπόλος του βασιλιά),  ένας καλόγερος με το όνομα Χριστόφορος που εκτελούσε και χρέη μεγάλου γιατρού στην Γκόνταρ, ο Στράτης και ο Σεβαστός, οι οποίοι ακολούθησαν τον Μπρους στο ταξίδι του για την ανακάλυψη των πηγών του Νείλου. 

Κι απ' όλους αυτούς (συν άλλους που ήρθαν στην πορεία των χρόνων) άρχισε να οικοδομείται σιγά σιγά η ελληνική κοινότητα, που μπορεί σήμερα να μην έχει να επιδείξει αξιωματούχους, ωστόσο επιβιώνει ως τις μέρες μας παρά τις όποιες αντιξοότητες υπάρχουν σε μια φτωχή πλέον χώρα, που δεν μπορεί να συγκριθεί με τη δόξα της αυτοκρατορίας της Αβησσυνίας των περασμένων αιώνων.




Παρόμοια θέματα:
-- Ποιος ήταν ο πρώτος Έλληνας μετανάστης στην Αυστραλία;
-- Οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική
-- ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ