Η πρώτη πολιτική ομιλία που εκφωνήθηκε από γυναίκα στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1907

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 1907 πραγματοποιήθηκαν την 1^η Ιουλίου. Στην Αθήνα, υποψήφιοι ήταν ο Σπυρίδων Μερκούρης, ο οποίος διεκδικούσε την τρίτη δημαρχιακή του θητεία, και ο Άγγελος Πυρρής. Όλες τις προηγούμενες μέρες, οι υποψήφιοι περιόδευαν στις γειτονιές της πόλης κάνοντας επίδειξη εκλογικής δύναμης και για να προσελκύσουν νέους ψηφοφόρους. 

Σ’ εκείνη την προεκλογική περίοδο συνέβη κάτι πρωτοφανές για τα πολιτικά χρονικά της πρωτεύουσας. Σε μια εποχή, κατά την οποία οι Ελληνίδες αδυνατούσαν να φανταστούν ακόμη και στα πιο τρελά όνειρά τους ότι θα μπορούσαν να ψηφίσουν σε εκλογές η φοιτήτρια Α. Θεοφιλάκη έγραψε ιστορία εκφωνώντας προεκλογική ομιλία υπέρ του Σπύρου Μερκούρη. Ο αδερφός της ήταν υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με το συνδυασμό του Μερκούρη κι όταν στις 22 Ιουνίου ο τελευταίος βρέθηκε στη συνοικία των Αγίων Αποστόλων στα πλαίσια της προεκλογικής του περιοδείας, η Θεοφιλάκη βγήκε στον εξώστη του σπιτιού της προσφωνώντας τον με τα εξής λόγια:

«Λαοφιλέστατε των Αθηνών Δήμαρχε,

Αθρόα η πόλις ως εξ ενός συνθήματος σπεύδει όπως υποδεχθή σε τον ευεργέτην αυτής, σε τον μεγαλόφρονα εξωραϊστήν αυτής, σε τον σωτήρα αυτής.

Η υποδοχή, ήτις γίνεται καθ’ εκάστην προς υμάς δεν είνε πλέον διαδήλωσις, δεν είνε πλέον χαιρετισμός, αλλά είνε αληθής αποθέωσις, ελάχιστον δείγμα των προς υμάς ενδομύχων αισθημάτων του λαού και της ειλικρινούς αφοσιώσεώς του.

Η λατρεία αύτη δεν απευθύνεται προς τον Σπ. Μερκούρην αλλά απευθύνεται προς τον ρέκτην και μεγαλόφρονα Δήμαρχον Αθηναίων, διότι σύμπασα η πόλις και προ πάντων η συνοικία των Αγίων Αποστόλων κατενόησε πλέον τον αληθή ευεργέτην του τόπου, αφήκε κατά μέρος τας ατομικάς συμπαθείας και υπήκουσεν εις την φωνήν της συνειδήσεώς της, η οποία κραυγάζει: ιδού ο Σωτήρ σου.

Οι εκάστοτε δήμαρχοι και κυβερνήσεις ως να επρόκειτο περί ερήμου γωνίας γης ελαχίστην έδειξαν μέριμναν υπέρ των Αθηναίων πολύ δε περισσότερον εις την συνοικίαν μας ταύτην, ήτις είχεν εγκαταλειφθή εις το έλεος του Θεού· αλλ’ επί τέλους εσήμανε και η χαρμόσυνος ημέρα και ενεφανίσθη ο σιδηρούς ανήρ, ο γενναίος άρχων όστις εξετέλεσεν υπεράνθρωπα έργα. Διά τούτο θάρσει Δήμαρχε και μη πτοού· ο λαός γνωρίζει τον ευεργέτην του. Ζήτω ο ισόβιος Δήμαρχός μας».

Τον παραπάνω σύντομο λόγο δημοσίευσε η εφημερίδα Αθήναι στο φύλλο της 23.06.1907. Πρέπει να επισημανθεί ότι την ίδια μέρα, το Εμπρός απέδιδε την ίδια ομιλία, την οποία επίσης δημοσίευσε με μικρές παραλλαγές και λίγες προσθήκες, στον ίδιο τον υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο Θεοφιλάκο και όχι στην αδελφή του. Πάντως, μια μέρα μετά η εφημερίδα Αθήναι επανήλθε σχολιάζοντας: «Η δεσποινίς ρήτωρ τα είπε πολύ καλά, οι διαδηλωταί εχειροκρότησαν και μία γαλλική παροιμία, η οποία ημπορούσε να είναι και ελληνική, λέγει ότι όλα είνε καλά όταν τελειώνουν καλά». Μάλιστα το δημοσίευμα επισήμανε ότι η Θεοφιλάκη «δεν είπε μεν τίποτε νέον, αλλ’ έκαμε κάτι νέον διά την Ελλάδα. Διότι έως τώρα δεν είχαμεν προσφωνήσεις κυριών εις διαδηλώσεις» πλην μιας καθ’ όλα εξαιρετικής περίπτωσης λίγα χρόνια νωρίτερα – χωρίς να διευκρινίζεται το πότε ακριβώς – στην Ζάκυνθο.

Τότε, όταν ένας υποψήφιος βουλευτής του νησιού ένιωσε ξαφνική αδιαθεσία λίγο πριν εκφωνήσει την προγραμματισμένη προεκλογική ομιλία του, η σύζυγός του τον αντικατέστησε την τελευταία στιγμή, όμως δυστυχώς ο λόγος της – η πρώτη ομιλία πολιτικούς περιεχομένου από γυναίκα ρήτορα στην Ελλάδα και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο – δεν έχει διασωθεί.

«Ο σύζυγος δεν εσώθη τότε. Αλλά η σύζυγος έκαμε το καθήκον της», σχολίαζε το δημοσίευμα των Αθηνών, που όμως... φοβόταν μιμήτριες της Θεοφιλάκη: «Υπάρχουν εις τας Αθήνας κυρίαι, αι οποίαι έχουν όλην την διάθεσιν να εξακοντίσουν μίαν αγόρευσιν από το μπαλκόνι των, δεν το έκαμναν δε ως τώρα διότι δεν υπάρχει προηγούμενον. Η δεσποινίς Θεοφιλάκη ήνοιξε τον δρόμον. Ο Θεός να μας φυλάξη εις το μέλλον. Δεν είνε παράδοξον από κάθε εξώστην πλέον να περιμένη την διαδήλωσιν και μια κυρία ωπλισμένη με ένα λόγον»!

Διαβάστε κι αυτό:
Οι πρώτες γυναίκες που κατέθεσαν υποψηφιότητες για δημοτικές σύμβουλοι (αλλά το Πρωτοδικείο τις απέρριψε)