6 Νοεμβρίου 2012

Αλίκη Διπλαράκου: Η πρώτη διεθνής διάκριση της ελληνικής ομορφιάς το 1930


Η δεύτερη διοργάνωση των ελληνικών καλλιστείων πραγματοποιήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1930. Το ενδιαφέρον του κόσμου ήταν για ακόμη μια χρονιά έντονο, ενώ το θέατρο "Ολύμπια" της οδού Ακαδημίας που φιλοξενούσε το διαγωνισμό, ήταν ασφυκτικά γεμάτο από νωρίς. Είχε μαζευτεί όλη η αφρόκρεμα της αθηναϊκής κοινωνίας της εποχής, πλήθος κόσμου, οι περσινές εστεμμένες και φυσικά, η περσινή νικήτρια, Ασπασία Καρατζά, η οποία συνοδευόταν από τον μνηστήρα της. Μάλιστα, η είσοδος της Καρατζά προκάλεσε φρενίτιδα ενθουσιασμού στους θεατές, πολλοί από τους οποίους σχολίαζαν ότι παρέμενε ακόμη η ωραιότερη Ελληνίδα..
Στην επιτροπή συμμετείχαν πλήθος προσωπικοτήτων, όπως ο δήμαρχος Αθηναίνων Σπύρος Μερκούρης, ο δήμαρχος Πειραιά, οι "αντίπαλες" ηθοποιοί Κυβέλη και Μαρίκα Κοτοπούλη και πλήθος άλλων προσωπικοτήτων. Η βραδιά ξεκίνησε στις 11 το βράδυ και ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη: θα γινόταν κατ' αρχήν η εκλογή της Μις Αθήνα, η οποία θα διεκδικούσε στη συνέχεια τον τίτλο και της Μις Ελλάς, ανταγωνιζόμενη τις εστεμμένες των επαρχιακών πόλεων. Η αναγόρευση της νικήτριας θα γινόταν στη 1 το πρωί.  
Όμως, η τελετή δεν κύλησε και πολύ ομαλά. Είναι χαρακτηριστικός ο τίτλος με τον οποίο κυκλοφόρησε στην πρώτη της σελίδα η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ την επόμενη μέρα ("οι Έλληνες παντού τα θαλασσώνουν") χαρακτηρίζοντας παράλληλα - όπως και η εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - τη διοργάνωση ως "θορυβώδη". Δεν ήταν μόνο η λιποθυμία της Μις Ζάκυνθος, λόγω της έντασης αλλά και του συνωστισμού. Πολλοί ήταν οι θεατές που δεν έμειναν ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα και τη νίκη της Αλίκης Διπλαράκου, η οποία κέρδισε τον τίτλο τόσο της Μις Αθήνα όσο και της Μις Ελλάς. 
Η πρωταγωνίστρια του θεάτρου Μαρίκα Κοτοπούλη κατηγορήθηκε από ορισμένες εφημερίδες ότι προπαγάνδιζε υπέρ της Διπλαράκου. Πολλοί θεατές διαμαρτύρονταν για αδικίες ήδη από την εκλογή της Μις Αθήνα, ενώ πανζουρλισμός επικράτησε μετά την αναγόρευση της Διπλαράκου ως Μις Ελλάς. Διαβάζουμε σχετικά στο ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ (στις 28.01.1930, σελ. 3): "Σφυρίγματα, φωναί, έξω έξω-άδικα-φύγε-κάτω η επιτροπή αναστατώνουν το θέατρον. Οι ζωηρότεροι επιχειρούν να χειροδικήσουν κατά της επιτροπής". Η επέμβαση της αστυνομίας δεν κατάφερε να επιβάλει την τάξη, με αποτέλεσμα να σημειωθούν συμπλοκές μεταξύ αστυνομικών και θεατών, ενώ επίθεση δέχτηκε από αγανακτισμένο πολίτη και ο δήμαρχος της πρωτεύουσας, την ώρα που εξήρχετο του θεάτρου.
Με βάση τις ψήφους της κριτικής επιτροπής, η νίκη της Αλίκης Διπλαράκου ήταν ξεκάθαρη, καθώς συγκέντρωσε 14 βαθμούς έναντι μόλις 4 της Καίτης Καββαδία, η οποία ήρθε δεύτερη. Ωστόσο, η Κυβέλη φέρεται να απείχε της ψηφοφορίας, λόγω διαφωνίας της με τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής. Να σημειωθεί ότι ένας μεγάλος όγκος των διαμαρτυριών αφορούσε τον αποκλεισμό μιας άλλης διαγωνιζόμενης από την τελική τριάδα. Επρόκειτο για την Μις Μακεδονία, Καίτη Πολιουδάκη.
Στις πρώτες δηλώσεις της προς τους δημοσιογράφους αμέσως μετά τη νίκη της, η δεσποινίς Διπλαράκου απέδωσε την επιτυχία της στον αθλητισμό, καθώς ανήκε στην ομάδα του Αθλητικού Ομίλου Νεανίδων Αθηνών: "Εις αυτόν οφείλω το ωραίον μου σώμα και τα άλλα μου χαρίσματα" ανέφερε συγκεκριμένα, ενώ απέφυγε να σχολιάσει τα έκτροπα. Γεγονός είναι ότι τις πρώτες μέρες κυκλοφορούσε η φήμη ότι η διοργάνωση θα ακυρωνόταν και θα εκλεγόταν νέα Μις Ελλάς.
Δεδομένης της άρνησης της επιτροπής να ακυρώσει τα καλλιστεία, οι εφημερίδες ΕΣΠΕΡΙΝΗ και ΗΜΕΡΗΣΙΟΣ ΤΥΠΟΣ ανέλαβαν από κοινού τη διοργάνωση του...νέου διαγωνισμού ζητώντας από τις αναγνώστριες να αποστείλουν φωτογραφίες και να δηλώσουν συμμετοχή. Σε δηλώσεις της η "αδικημένη" Μις Μακεδονία, δις Πολιουδάκη, εξέφρασε τον ενθουσιασμό της για το γεγονός ότι "αι κυρίαι και δεσποινίδες της ανωτέρας αριστοκρατίας των Αθηνών εμαίνοντο υπέρ εμού και με περιήγον επί 2 ώρας εις την αίθουσαν κραυγάζουσαι: "Την Μις Μακεδονία-Θράκη θέλομεν ως Μις Ελλάς"", ενώ συνέκρινε την συγκίνηση της με την "αξίαν (που) έχει δι' έναν μουσικόν το να χειροκροτηθή εις την Σκάλαν του Μιλάνου"!

Τελικά, στις 31 Ιανουαρίου η Αλίκη Διπλαράκου αναχώρησε σιδηροδρομικώς - με το Οριάν Εξπρές - για το Παρίσι, όπου θα συμμετείχε στο διαγωνισμό για την ανάδειξη της Μις Ευρώπη, ενώ η διοργάνωση που προανήγγειλαν  οι εφημερίδες δεν πραγματοποιήθηκε χάρη και σε μια σειρά πρόσθετων κωλυμάτων που ανέκυψαν εκ μέρους του ιδιοκτήτη του θεάτρου "Ολύμπια". Άλλωστε, ο θόρυβος είχε ήδη αρχίσει να ξεθυμαίνει μεταξύ των κατοίκων της πρωτεύουσας, όπως αποδείκνυε και το δημοψήφισμα της εφημερίδας ΕΣΠΕΡΙΝΗ, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου επιδοκίμαζε τη νίκη της Διπλαράκου.. 
Σε δηλώσεις της από το σιδηροδρομικό σταθμό λίγο πριν αναχωρήσει, η Αλίκη Διπλαράκου εμφανιζόταν αρκετά μετριοπαθής στις προβλέψεις της για τις πιθανότητες που είχε να κέρδισε τον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό. Και μη νομίζετε ότι σκάνδαλα συνέβαιναν μόνο στην Ελλάδα. Η Μις Ολλανδία της χρονιάς εκείνης ακυρώθηκε, επειδή μετά την εκλογή της αποκαλύφτηκε ότι ήταν μητέρα τεσσάρων παιδιών!
Στον διαγωνισμό της 6ης Φεβρουαρίου, η Διπλαράκου θριάμβευσε ανάμεσα σε 20 Ευρωπαίες καλλονές και εξελέγη σχεδόν παμψηφεί Μις Ευρώπη. Οι άλλες χώρες που εκπροσωπούνταν στον διαγωνισμό ήταν η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ρουμανία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ρωσία, η Πολωνία, η Τσεχοσλοβακία, η Γιουγκοσλαβία, η Βουλγαρία, η Αγγλία, η Ιρλανδία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ουγγαρία, η Τουρκία για πρώτη φορά, ενώ η Μις Μονακό αντικατέστησε τη Μις Πορτογαλία, που δεν πήρε μέρος στα καλλιστεία.
Οι εφημερίδες που "έκραζαν" τη 18χρονη κοπέλα, τώρα πια την αποθέωναν. Η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ τη χαρακτηρίζει νέα Αφροδίτη της Μήλου, ενώ στο πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της εφημερίδας με ημερομηνία 07.02.1930 διαβάζουμε μεταξύ άλλων: "Η ωραία Μανιοτοπούλα με την αναγλυφικήν κατατομήν και την λυγερόκορμον εμφάνισιν της, λουλούδι του Ευρώτα εις τα κρύσταλλα νερά του οποίου ελούετο άλλοτε η ωραία Ελένη του Μενελάου, εκέρδισε προχθές εν τη κονίστρα της ωραιοτέρας αμίλλης,την ωραιοτέραν εκ των νικών".
Παράλληλα, οι εφημερίδες δημοσίευαν ρεπορτάζ  σχετικά με το αρχαιοελληνικό κάλλος και πώς αυτό συνδεόταν με τη σύγχρονη εποχή, ενώ δεν έλειψαν οι εθνικιστικές εξάρσεις. Για παράδειγμα, η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ έγραφε στις 07.02: "... δυνάμεθα να υπερηφανηθώμεν ότι είμεθα η φυλή του επί γης καλού, της αγάπης και της ειρήνης, όλως των συμβόλων της Χριστιανικής πίστεως και αγνότητος", αφού προηγουμένως ο συντάκτης του άρθρου διαπίστωνε ότι "ως Έλληνες και ως Χριστιανοί" έχουμε "έμφυτο το συναίσθημα του ωραίου".
Δεν έλειπαν και οι πιο ψύχραιμες προσεγγίσεις, όπως της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, η οποία αναρωτιόταν στο πρωτοσέλιδο της: "Θρίαμβος ναι, αλλά δια την Ελλάδα;". Ο δε ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ επέκρινε τον αστικό τύπο που "παρουσίαζε το ζήτημα της μις Ευρώπης για ένα ζήτημα εθνικό", στρεφόμενος παράλληλα κατά τόσο του θεσμού των καλλιστείων, που τον χαρακτήριζε "τόνωση του καταρρέοντος θεσμού της οικογένειας", όσο και του προτύπου που περνούσε η αστικής καταγωγής νικήτρια, Αλίκη Διπλαράκου: ".. άμα λάβει κανείς υπ'όψει του κιόλα πως οι υποψήφιες έπρεπε και να είναι ντυμένες με τη μόδα και με τη σχετική πολυτέλεια, ο κύκλος αυτός στενεύει και περιορίζεται πού; Μόνο στα αστικά σπίτια. Ώστε η εκλογή της μις ενδιαφέρει αποκλειστικά την αστική τάξη" (βλ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 08.02.1930, σελ. 3, τίτλος άρθρου: "ΕΘΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ...").
Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος απέστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα στη νικήτρια κάνοντας λόγο για "ωραίαν νίκην της Ελλάδος", που συνέπιπτε με τις γιορτές της Εκατονταετηρίδας, των εκατό χρόνων του νεοελληνικού κράτους, που θα γιορτάζονταν με αφορμή την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου. Συγχαρητήριο τηλεγράφημα απέστειλε και ο δήμαρχος Αθηναίων, Σπύρος Μερκούρης εκφράζοντας μάλιστα την ευχή, να κέρδιζε η Διπλαράκου ακόμη και τον τίτλο της "Μις Υφήλιος", στο διαγωνισμό που θα πραγματοποιούνταν τον Σεπτέμβριο στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Οι Έλληνες που διέμεναν στο Παρίσι κατέκλυσαν τους διαδρόμους του ξενοδοχείου Παλαί Ντ' Ορσαί, όπου διέμενε η Αλίκη Διπλαράκου, ζητώντας να βγει η Μις Ευρώπη στον εξώστη του ξενοδοχείου για να τους χαιρετήσει. Σε συνέντευξη της, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ στις 08.02, η νικήτρια παραδεχόταν ότι στην αρχή δεν πίστευε πως θα μπορούσε να κερδίσει το διαγωνισμό, κάτι που ακόμα δυσκολευόταν να πιστέψει.
"Είμαι τόσον συγκινημένη και τόσον υπερήφανη για την αγαπημένη μας πατρίδα, το όνομα της οποίας προφέρεται σήμερον από τα στόματα όλου του κόσμου με θαυμασμό και ευλάβεια, ώστε είναι αδύνατον να το φαντασθή άνθρωπος. Η συγκίνησις, ο ενθουσιασμός και η κόπωσις μου έδωσαν τέτοιαν υπερέντασιν νεύρων, που δεν  αισθάνομαι καθόλου τι θα πει κόπωσις", δήλωνε η δις Διπλαράκου στη συνέντευξη της.
Το ίδιο απόγευμα, ο Έλληνας πρέσβης στο Παρίσι, κ. Πολίτης, πραγματοποίησε δεξίωση προς τιμήν της Μις Ευρώπη, στην οποία παρευρέθηκαν τόσο Έλληνες της εκεί παροικίας όσο και Γάλλοι επίσημοι. Στη συνέχεια, η Διπλαράκου αναχώρησε για τις Κάννες, όπου συμμετείχε σε σειρά τιμητικών εκδηλώσεων - το πρόμο τουρ της εποχής. Ωστόσο, στο διαγωνισμό για την ανάδειξη της Μις Υφήλιος το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους στο Ρίο ντε Τζανέιρο δεν κατάφερε να κερδίσει για τρίτη φορά, καθώς ο τίτλος απονεμήθηκε στη Μις Βραζιλία, προκαλώντας τα σκωπτικά σχόλια των ελληνικών εφημερίδων για τη σύμπτωση αυτή.
Ο τίτλος της Μις Ευρώπης κράτησε τη Διπλαράκου μακριά από την Ελλάδα για περίπου μια διετία, καθώς είχε διάφορες υποχρεώσεις στο εξωτερικό - όχι μόνο στη Γηραιά Ήπειρο, αλλά κυρίως στην Αμερική - συνοδευόμενη πάντοτε από τη μητέρα της. Στην Ελλάδα επέστρεψε στις 17 Δεκεμβρίου 1931 με το υπερωκεάνιο Σατούρνια από τη Νέα Υόρκη. Πρώτα έκανε μια στάση στην Πάτρα, όπου την υποδέχτηκαν οι αδερφές της, ενώ στη συνέχεια έφτασε στην Αθήνα, όπου έδωσε συνέντευξη στους δημοσιογράφους. Αν και χαρακτήρισε το ταξίδι "κουραστικό", ωστόσο είχε εντυπωσιαστεί από τις ΗΠΑ, τις οποίες χαρακτήρισε ως "μια χώρα-όνειρο", όπου την υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό οι Έλληνες μετανάστες, αλλά και πολλοί Αμερικανοί, ενώ διέψευσε τα κουτσομπολιά της εποχής, που την ήθελαν ζευγάρι με τον αθλητή Τζιμ Λόντον.
"Ω! αυτοί με εδέχοντο σαν κάτι που αντιπροσωπεύει τον ελληνικό πολιτισμό", ανέφερε η Ελληνίδα καλλονή για τους Αμερικανούς και το πώς την αντιμετώπιζαν. "Παντού μου έκαμαν τέτοια υποδοχή, που πολλές φορές ζαλιζόμουν. Στα Δημαρχεία, τα Πανεπιστήμια, παντού με ρωτούσαν για την Ελλάδα, την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας. Από αυτής δε της απόψεως, έκαμα αρκετή προπαγάνδα υπέρ της πατρίδος μας".(ΗΜΕΡΑ, 18.12.1931) Μάλιστα, η Διπλαράκου είχε την ευτυχία να τιμηθεί από την πολιτεία της Μασαχουσέτης με διακριτικό μετάλλιο, με το οποίο είχε τιμηθεί παλιότερα μόνο ο βασιλιάς της Αγγλίας, Γεώργιος.
Αργότερα, σε συνέντευξη της στο περιοδικό TIME, η Αλίκη Διπλαράκου θ' αποκάλυπτε ότι πήρε μέρος στον διαγωνισμό ύστερα από παρότρυνση κάποιου που εργαζόταν στη βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα, την ώρα που η  ίδια βρισκόταν εκεί με τη μητέρα της και ορισμένους φίλους απολαμβάνοντας τσάι. Εκτός από τον τίτλο της Μις Ευρώπη, η Διπλαράκου έγινε παγκοσμίως γνωστή και για ένα περιστατικό το καλοκαίρι του 1930, κατά το οποίο φέρεται να παραβίασε το άβατο του Αγίου Όρους, αλλά και για τους δύο γάμους της με επιφανείς Ευρωπαίους, τον Γάλλο αεροπόρο Paul-Louis Weiller και τον Άγγλο λόρδο Τζον Ράσελ. Η μία από τις εγγονές της είναι και η σημερινή πριγκίπισσα Σιβίλλα του Λουξεμβούργου. Η Αλίκη Διπλαράκου πέθανε στο Λονδίνο στις 30 Οκτωβρίου 2002, σε ηλικία 90 ετών.


Διαβάστε επίσης:
Τα πρώτα καλλιστεία για την ανάδειξη της Μις Ελλάς το 1929: Η νικήτρια, τα παρασκήνια και οι κόντρες

3 σχόλια:

  1. εχω στη κατοχη μου μια καρτα της εποχής με την εικονα της Διπλαρακου ως μις ευρωπη και ιδιοχειρη αφιερωση και υπογραφη. Με ενδιαφερει να μαθω αν η αφιερωση ανηκει στη Διπλαράκου. Δυστυχως στο διαδικτυο δεν μπορεσα να βρω κατι σχετικο με το γραφικο χαρακτηρα της Διπλαρακου ωστε να κανω τη συγκριση. Αν καποιος μπορει να βοηθησει παρακαλω ας αφησει σχετικο μηνυμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σύντομα σκοπεύω ν' ανεβάσω μια ανάρτηση με τα σχόλια του Κωστή Παλαμά και άλλων πνευματικών ανθρώπων της εποχής, που σχολίασαν την εκλογή της Διπλαράκου ως "Μις Ευρώπη"! Μαζί θ' ανεβάσω φωτογραφίες (καλύτερης ποιότητας), μια από τις οποίες έχει ιδιόχειρη αφιέρωση της Διπλαράκου σε ελληνική εφημερίδα του εξωτερικού. Έτσι θα μπορέσεις να κάνεις τη σύγκριση.
      Θα προσπαθήσω να το κάνω το συντομότερο δυνατό, όμως επειδή δεν ξέρω το πότε ακριβώς, αν θέλεις επικοινώνησε μαζί μου στο mail του μπλογκ (olatakala1@gmail.com), ώστε να σ' ενημερώσω, όταν ανεβεί το θέμα.

      Διαγραφή
  2. ΒΟΗΘΗΣΕ ΠΟΛΛΟΎΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΑΓΑΘΟΕΡΓΙΕΣ Η ΑΛΙΚΗ ΔΙΠΛΆΡΑΚΟΥ ΛΑΙΔΗ ΡΑΣΕΛ

    ΑπάντησηΔιαγραφή