Πώς οι ελέφαντες βοηθούν τα παιδιά με αυτισμό και με ειδικές ανάγκες

Πιθανόν έχετε ακούσει λίγα πράγματα για τη θεραπευτική ιππασία, μια πρωτοποριακή μέθοδο θεραπείας ατόμων με νοητικά προβλήματα μέσω της ιππασίας που ακολουθείται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ζώα κοινωνικά, τα άλογα βοηθούν τα παιδιά - και όχι μόνο - να κοινωνικοποιηθούν, ν' αναλάβουν ευθύνες, με άλλα λόγια να γίνουν πιο υπεύθυνα και πιο ώριμα. Ίσως έχετε υπόψη και για παρόμοια προγράμματα, όπου το έργο αυτό αναλαμβάνουν τα πιο κοινωνικά θηλαστικά της θάλασσας, τα δελφίνια. Τι θα λέγατε όμως για θεραπευτικά προγράμματα με πρωταγωνιστές ελέφαντες;

Ένα σχετικό πρόγραμμα εφαρμόζεται στη Νότιο Αφρική, όπου ζουν πολλοί ελέφαντες. Η πρωτοβουλία ανήκει στον δρ. Swanepoel, ο οποίος είχε εκπαιδευτεί στη θεραπεία με τη βοήθεια δελφινιών στο Ισραήλ. Και ενώ είναι γνωστό ότι τα δελφίνια, όπως και τα άλογα, μπορούν ν' αναπτύξουν ισχυρούς δεσμούς με τους ανθρώπους, ο δρ. Swanepoel διαπίστωσε ότι το ίδιο συμβαίνει και με τους ελέφαντες, οι οποίοι άλλωστε είναι αρκετά προστατευτικοί με τα μικρά τους και φαίνεται ότι αναπτύσσουν την ίδια συμπεριφορά, όταν βρεθούν κοντά σ' ένα μικρό παιδί ή σε άτομα με ειδικές ανάγκες.

Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε ζωολογικό κήπο, ένα επιπλέον κίνητρο χαράς για τα παιδιά ασθενείς, που βιώνουν μια σπάνια εμπειρία ζωής μέσω της επικοινωνίας τους με τα θηριώδη αυτά ζώα. Τα παιδιά μαθαίνουν να συγκεντρώνονται και να πειθαρχούν προσπαθώντας ακριβώς να επικοινωνήσουν και να συνδεθούν με τους ελέφαντες, φροντίζοντας για τις καθημερινές ανάγκες των ζώων: τα ταΐζουν, τα καθαρίζουν και γενικότερα τα περιποιούνται σαν να είναι οι κηδεμόνες τους υπό μία έννοια. Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά αναλαμβάνουν ευθύνες (τα ίδια επιλέγουν π.χ. τι ή πόσο θα ταΐσουν τους ελέφαντες) κι έτσι δυναμώνουν εσωτερικά, γίνονται πιο υπεύθυνα, ενώ μαθαίνουν να ελέγχουν αρνητικά συναισθήματα όπως ο θυμός, ακριβώς επειδή προτάσσεται η ανάγκη επικοινωνίας και καλής συνεργασίας με τα ζώα. Είναι κατά κάποιον τρόπο η πρώτη επαφή των παιδιών με την πραγματικότητα της καθημερινότητας ενός υπεύθυνου ενήλικα.

Σε σχετικό αφιέρωμα της ιστοσελίδας equine-therapy-programs.com, αναφέρονται δύο περιπτώσεις παιδιών που βοηθήθηκαν μέσω του προγράμματος με ελέφαντες του δρ. Swanepoel. Ένα κοριτσάκι 10 ετών, η Ρέντια, γεννήθηκε τυφλό, ώστε μεγαλώνοντας είχε χαμηλή αυτοπεποίθηση, ενώ φοβόταν ακόμη και τις πιο απλές υποχρεώσεις της ζωής, όπως το να ντυθεί μόνη της, να διαβάζει με το σύστημα Μπράιγ, να πάει μόνη της στο μπάνιο κλπ. Χάρη στην επαφή της μ' έναν ελέφαντα, τον Μποέλιε, με την παράλληλα παρέμβαση του γιατρού, η Ρέντια μπόρεσε μέσα σε τρεις μήνες να ανεβάσει σε τέτοιο βαθμό την αυτοπεποίθησή της, ώστε μπορούσε πλέον να πηγαίνει μόνη της στο μπάνιο, ν' ανεβοκατεβαίνει μόνη της τη σκάλα, να διαβάζει Μπράιγ και να ντύνεται.

Μια άλλη περίπτωση ήταν του 13χρονου Τζόναθαν, ο οποίος πάσχει από εγκεφαλική παράλυση. Το αγόρι αρνιόταν να μιλήσει και να χρησιμοποιήσει τα άκρα του. Ερχόμενος όμως σ' επαφή με τον Μπόελιε και χαϊδεύοντας τον κορμό του ελέφαντα, το αγόρι κατάφερε να ξεπεράσει το φόβο της κίνησης, ενώ σύντομα άρχισε να μιλάει και γενικότερα έγινε πιο κοινωνικός. 

Ένα αντίστοιχο πρόγραμμα θεραπείας παιδιών με αυτισμό - ίσως το πρώτο παγκοσμίως - ακολουθείται εδώ και οκτώ χρόνια στην Ταϊλάνδη υπό την επίβλεψη καθηγητών θεραπευτών του πανεπιστημίου Τσιάνγκ Μάι, που βρίσκεται στα βόρεια της χώρας, ενώ έχει δημιουργηθεί ειδικό κέντρο κοντά στην πόλη Λαμπάνγκ. Ρεπορτάζ της ιστοσελίδας nbcnews.com περιγράφει με πόση χαρά τα παιδιά τραγουδούν "chang! chang! chang!" (δηλαδή "ελέφαντας! ελέφαντας! ελέφαντας!") την ώρα που περιποιούνται τα ζώα δίνοντας τους τροφή, πλένοντας και χαϊδεύοντας τα, κάνοντας βόλτες πάνω τους, ακόμη και παίζοντας μαζί τους παιχνίδια με μπάλα.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ίδρυσε πριν οκτώ χρόνια ο Πράσοπ Τίππρασερτ, όταν διαπίστωσε ότι οι ελέφαντες βοήθησαν τον τρίχρονο - τότε - γιο του να κοινωνικοποιηθεί, οπότε έθεσε υπόψη την ιδέα του στους ερευνητές του πανεπιστημίου Τσιάνγκ Μάι. "Οι ελέφαντες μου έδωσαν πίσω το γιο μου" δηλώνει χαρακτηριστικά στην αμερικάνικη ιστοσελίδα, ενώ εκφράζει τη βαθιά του ικανοποίηση βλέποντας το χαμόγελο των παιδιών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα (περίπου 40 παιδιά το χρόνο). Σ' αυτά τα παιδικά χαμόγελα δεν κρύβεται η ουσία της ζωής;