6 Μαρτίου 2015

"Η Σπαρτιάτισσα": Μια χαμένη ιταλική ταινία του 1914, εμπνευσμένη από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο [εικόνα]

Μεταξύ των ιστορικών ελληνικών ταινιών, οι περισσότερες διαδραματίζονται στη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Πολύ μικρότερος είναι ο αριθμός όσων τοποθετούνται χρονικά στην περίοδο της ελληνικής επανάστασης (κι αυτές περιορίζονται στην ανάπλαση ιστορικών προσωπικοτήτων), ενώ δεν υπάρχει ούτε μία ταινία, η ιστορία της οποίας να διαδραματίζεται στην περίοδο των δύο Βαλκανικών πολέμων, που εκ του αποτελέσματος υπήρξαν οι πιο επιτυχημένοι, αφού διπλασίασαν την επικράτεια της χώρας. Εν τω μεταξύ, ο πρώτος βαλκανικός πόλεμος και ειδικότερα η ελληνοτουρκική σύγκρουση, φαίνεται ότι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μια απολύτως ψευδοϊστορική ταινία της ιταλικής εταιρίας Πασκουάλι με άγνωστους συντελεστές (από το σκηνοθέτη μέχρι τους ηθοποιούς), που τουλάχιστον στις ΗΠΑ προβλήθηκε με τον τίτλο "The Spartan Girl" ("Η Σπαρτιάτισσα") το Μάρτιο του 1914 - στην Ιταλία πιθανότατα να είχε προβληθεί εντός του 1913.

Η ταινία αυτή δεν σώζεται μέχρι τις μέρες και σε γενικές γραμμές δεν υπάρχουν ιδιαίτερες πληροφορίες. Ανατρέχοντας σε δυο αμερικανικές εφημερίδες του 1914, ωστόσο, μαθαίνουμε όλο το σενάριο, το οποίο θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε και "φωσκολικό", αφού θυμίζει πολύ αντίστοιχες ταινίες του Έλληνα σκηνοθέτη, Νίκου Φώσκολου. Στο σενάριο κυριαρχεί ένας απαγορευμένος ελληνοτουρκικός έρωτας, η προδοσία και μάλιστα εκ μέρους της Ελληνίδας, που ωστόσο θα επανορθώσει το σφάλμα της σ' ένα τραγικό φινάλε.
Γιατί "Σπαρτιάτισσα" ο τίτλος; Ανεξήγητο. Η δράση υποτίθεται ότι εκτυλίσσεται σε μια ελληνική πόλη, που πιθανότατα ήταν η Αθήνα (όχι ότι έγιναν γυρίσματα στην Ελλάδα, αλλά ως δραματική σύμβαση). Από την άλλη, το όνομα της ηρωίδας της ταινίας ήταν Έλενα, παραπέμποντας κατά κάποιον τρόπο στην ωραία Ελένη της αρχαίας Σπάρτης. Η ταινία ήταν απόλυτα ψευδοϊστορική και στην πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να ταυτισθεί με καμιά χρονική περίοδο της ελληνικής ιστορίας, ούτε με τον - πρόσφατο τότε - βαλκανικό πόλεμο, ο οποίος όμως πιθανόν ν' αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον όποιο σεναριογράφο της "Σπαρτιάτισσας". 

Η Έλενα είναι αρραβωνιασμένη με τον στρατηγό Χουμερόκη, αξιωματικό του ελληνικού στρατού. Μια μέρα, συντροφιά με τη μικρή της ξαδέρφη, Μαίρη, πηγαίνουν στη θάλασσα για βαρκάδα. Εκεί τη βλέπει ο Αλί Μπέης, στρατιωτικός ακόλουθος της τουρκικής διπλωματικής αποστολής στην Αθήνα, ο οποίος γοητεύεται από την ομορφιά της. Περιμένει την Έλενα και την ξαδέρφη της να γυρίσουν από τη βόλτα τους, όταν ξαφνικά αντιλαμβάνεται ότι κινδυνεύουν να πνιγούν. Αμέσως πέφτει στο νερό για να τις σώσει, ενώ ύστερα από αγώνα με τα κύματα καταφέρνει να τις βγάλει στην ακτή σώες. Η Έλενα ερωτεύεται τον Αλί Μπέη, όμως στη σχέση αυτή εναντιώνεται ο πατέρας της, ο οποίος και την υποχρεώνει να παντρευτεί - ενάντια στη θέλησή της - τον Έλληνα αξιωματικό.
Εν τω μεταξύ, περνούν λίγοι μήνες και κηρύσσεται ελληνοτουρκικός πόλεμος. Η τουρκική κυβέρνηση ζητάει από τον Αλί Μπέη ν' αποκτήσει κάποια σημαντικά έγγραφα, που έχει στην κατοχή του ο στρατηγός Χουμερόκης και τα οποία αποκαλύπτουν τις αμυντικές θέσεις των Ελλήνων. Όταν σε μια τυχαία συνάντησή του με την Έλενα, μαθαίνει ότι εκείνη ακόμη νοιάζεται γι' αυτόν, ο Αλί Μπέης της ζητάει να τον βοηθήσει. Κλείνουν ραντεβού στον κήπο του σπιτιού της και την εκλιπαρεί να του δώσει από ένα αντίγραφο των χαρτιών εκείνων. 
Διχασμένη ανάμεσα στην αγάπη της για τον Αλή και στο χρέος της απέναντι στο σύζυγό της και την πατρίδα της, η Έλενα διστάζει, αλλά τελικά υποκύπτει στις ικεσίες του Τούρκου αγαπημένου της. Έτσι, την ώρα που ο σύζυγός της κοιμάται, η Έλενα αντιγράφει τα έγγραφα και τα στέλνει στον απεσταλμένο του εχθρού. 
Αμέσως αρχίζει να βασανίζεται από τύψεις. Αντιλαμβάνεται ότι πρόδωσε όχι μόνο το σύζυγό της, αλλά και την πατρίδα της. Σύντομα, ο στρατηγός Χουμερόκης καλείται στο μέτωπο. Όταν έρχεται η είδηση ότι οι Τούρκοι πλησιάζουν στην πόλη, η Έλενα προσπαθεί να επανορθώσει. Ξεκινάει να βρει τον Αλή, για να τον θερμοπαρακαλέσει να μην χρησιμοποιήσει τα έγγραφα, που του είχε δώσει. Με μοναδικό συνοδό τον υπηρέτη της, φτάνει με τόλμη στο τουρκικό στρατόπεδο και ενώ περιμένει τον Αλί Μπέη σ' ένα ερειπωμένο αγροτόσπιτο, όπου βρισκόταν το στρατηγείο του, η Έλενα κρυφακούει το σχέδιο των Τούρκων για την επίθεση εναντίον του ελληνικού στρατού. Βάσει των εγγράφων, που είχαν αποκτήσει, έμαθαν ότι η γέφυρα στο Κρονίδι ήταν ο μοναδικός ανυπεράσπιστος δρόμος, που οδηγούσε στην πόλη κι έτσι σχεδίαζαν τη νικηφόρα προέλασή τους.
Ύστερα από μια σύντομη συνάντηση με τον Αλί Μπέη, η Έλενα και ο έμπιστος υπηρέτης της επιστρέφουν στην πόλη καλπάζοντας, μόλις απομακρύνθηκαν από τα τουρκικά στρατεύματα. Φτάνονας στη γέφυρα, η Έλενα, που εν τω μεταξύ κατέστρωσε σχέδιο για να αποτρέψει τα τουρκικά σχέδια, διέταξε τον υπηρέτη της να φέρει ισχυρή ποσότητα δυναμίτιδας. Όταν αυτός τη φέρνει, η Έλενα την τοποθετεί στη βάση μιας από τις κολώνες της μεγάλης γέφυρας και την ανατινάζει την ώρα που τη διασχίζει το τουρκικό ιππικό με επικεφαλής τον αγαπημένο της.
Η γέφυρα καταρρέει, τραυματίζοντας θανάσιμα την Έλενα, όπως και τον τουρκικό στρατό. Όταν σε λίγο φθάνει στο σημείο ο σύζυγός της μαζί με τα ελληνικά στρατεύματα, η Έλενα του τα εξομολογείται όλα και λαμβάνει τη συγχώρεσή του, πριν πεθάνει, ενώ οι στρατιώτες την έχουν ήδη τυλίξει με την ελληνική σημαία.


Και μια εικόνα από την "Σπαρτιάτισσα". Είναι η σκηνή, που η Έλενα κρυφακούει τα τουρκικά σχέδια, ενώ περίμενε να συναντήσει τον Αλί.



Σχετικά θέματα:
-- Η πρώτη ταινία παγκοσμίως με ιστορία εμπνευσμένη από την ελληνική επανάσταση [εικόνα]
-- Δείτε τις ταινίες μικρού μήκους του 1897, που αναπαρέστησαν τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο της ίδιας χρονιάς. Ο πρώτος πόλεμος που κινηματογραφήθηκε.
-- Η ταινία του Χόλιγουντ με τον Κάρι Γκραντ που άντλησε την έμπνευση της από τις ναζιστικές θηριωδίες στην Ελλάδα την περίοδο της Κατοχής.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου