10 Σεπτεμβρίου 2015

Πότε ξεκίνησε να καλλιεργείται συστηματικά το χασίς στην Ελλάδα και πότε απαγορεύθηκε η χρήση του;

Σε περίπτωση που είχατε την απορία αν υπήρξε ποτέ - και πότε τοποθετείται χρονικά - τυχόν συστηματική καλλιέργεια της - απαγορευμένης σήμερα - ινδικής κάνναβης (χασίς) στην Ελλάδα, η απάντηση βρίσκεται μάλλον στο μακρινό 1875, καθώς τότε εισήχθη για πρώτη φορά η καλλιέργεια του χασίς στο Μαντινειακό οροπέδιο. Και ενώ τα πρώτα χρόνια η καλλιέργειά του ήταν κατά κάποιο τρόπο... δοκιμαστική, αυτή άρχισε να εντατικοποιείται το 1880, οπότε για πρώτη φορά οι καλλιεργητές και οι έμποροι του συγκεκριμένου προϊόντος φαίνεται ότι αποκόμισαν σημαντικά κέρδη.

Δημοσίευμα της αθηναϊκής εφημερίδας Εθνικόν Πνεύμα (που πολιτικά υποστήριζε τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο) τον Αύγουστο του 1881 σημείωνε ότι η συγκομιδή της προηγούμενης χρονιάς προσέφερε "πολλά κέρδη εις τους καλλιεργητάς και εμπόρους της Ινδικής κανάβεως", όπως και εργασία "εις πολλά άπορα πλάσματα", με αποτέλεσμα "πλείστοι, πανταχού, επεδόθησαν εις την σποράν και καλλιέργειαν ταύτης, και πολλάς και μεγάλας εκτάσεις γαιών εξεμίσθωσαν και διέθεσαν επί μεγάλη τιμή εις σποράν του προϊόντος τούτου, εξ ου μεγάλα λίαν υπολογίζονται τα εισακτέα εφέτος εις τον τόπον τούτον χρήματα εν συγκρίσει προς την εσοδείαν του παρελθόντος έτους" λόγω και της μειωμένης απόδοσης των άλλων καλλιεργειών. Μάλιστα, ακόμη και μέσα στην πόλη της Τρίπολης πολλοί κήποι και οικόπεδα είχαν διατεθεί για την καλλιέργεια της ινδικής κάνναβης, σύμφωνα με το ρεπορτάζ!

Όμως ο σκοπός του δημοσιεύματος δεν ήταν διαφημιστικός της νέας σποράς, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Αφορμή για ν' ασχοληθεί το Εθνικόν Πνεύμα με την καλλιέργεια του χασίς στην Αρκαδία, αποτέλεσε μια ανακοίνωση του τότε νομάρχη Αρκαδίας ότι το καλοκαίρι του 1881 παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση των θανάτων στη βρεφική και τη νεαρή ηλικία, ένα φαινόμενο "μοναδικόν και δυσεξήγητον διά τον τόπον αυτόν". 

Σύμφωνα με το συντάκτη, στην περιοχή κυκλοφορούσε η εντύπωση ότι αυτή η αύξηση της θνησιμότητας συνδεόταν κατά κάποιον τρόπο με την καλλιέργεια του χασίς, χωρίς ωστόσο να προσκομίζει στοιχεία, που να το αποδεικνύουν. Αντίθετα, παραδεχόταν ότι η ιατρική επιστήμη δεν είχε εκφράσει επίσημη γνώμη επί του θέματος, ενώ μετέφερε και την άποψη του νομάρχη Αρκαδίας ότι "εν τω Δήμω Μαντινείας, όπου η καλλιέργεια τούτου είναι μάλλον διαδεδομένη, επικρατεί άκρα υγεία και η θνησιμότης είναι αραιοτάτη".

Αντιδρώντας το υπουργείο, ζήτησε την υποβολή επίσημων ιατρικών εκθέσεων, αλλά και έκθεση του νομάρχη γύρω από το θέμα, που έθιγε για πρώτη φορά το ζήτημα της χασισοκαλλιέργειας στην Ελλάδα. Ωστόσο, στην πράξη η πρώτη διατριβή περί του χασίς θα δημοσιευόταν το 1885 από τον ιατρό των φυλακών Γ. Παπαβασιλείου, ενώ η πρώτη επίσημη αντίδραση του κράτους θα ερχόταν τον Απρίλιο του 1890, όταν το υπουργείο Εσωτερικών απηύθυνε στους νομάρχες και στη διοικητική αστυνομία Αθηνών και Πειραιά εγκύκλιο περί απαγόρευσης - για πρώτη φορά - της χρήσης του χασίς στη βάση γνωμοδότησης Ιατροσυνεδρίου.

Επικαλούμενο παρατηρήσεις Άγγλων γιατρών στην Ινδία, το Ιατροσυνέδριο είχε γνωμοδοτήσει ότι το χασίς διαταράσσει τη λειτουργία του πεπτικού και κυκλοφορικού συστήματος, βλάπτει την αίσθηση και την κίνηση, διαταράσσει τις ψυχικές λειτουργίες και ότι "η επί του κυκλοφορικού συστήματος δράσις φέρει ενίοτε την συγκοπής, η δε των ψυχικών λειτουργιών διαταραχή άγει μέχρις υψίστης μανίας". 

Δεν έχει νόημα να μεταφέρουμε περισσότερα στοιχεία από τη γνωμοδότηση του 1890, όταν μετά από τόσα χρόνια έχουν μεσολαβήσει πολλές, νεώτερες ιατρικές εκθέσεις και σε μεγάλο βαθμό έχει αλλάξει η στάση της επιστήμης απέναντι στην ινδική κάνναβη, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζονται τα εκφυλιστικά φαινόμενα που όντως προκαλούνται στην εγκεφαλική λειτουργία από τη μακροχρόνια χρήση. Ήταν πάντως η πρώτη φορά που το ελληνικό κράτος ασχολήθηκε επίσημα με το θέμα θέτοντας το χασίς υπό απαγόρευση και ως τέτοιο γεγονός αξίζει να καταγραφεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου