Ελληνικός στίχος vs αγγλικού

Είναι γεγονός ότι οι Έλληνες του 2014 ακούνε περισσότερα ξένα τραγούδια σε σχέση με τους Έλληνες του 1964. Αυτό όμως σημαίνει ότι είναι εύκολο για έναν Έλληνα να χτίσει μια καριέρα τραγουδώντας αγγλικά; Ή μήπως ξέρετε πολλούς Γάλλους, Ιταλούς και Γερμανούς τραγουδιστές, οι οποίοι να ζουν στις πατρίδες τους και να έχουν κάνει καριέρα σε άλλη γλώσσα από τη μητρική τους; Τι είναι αυτό που κάνει τόσο ποθητό τον αγγλικό στίχο σε ορισμένους, σε βαθμό ώστε ξαφνικά να έχει δημιουργηθεί κόντρα για το αν διώκεται ο αγγλικός στίχος στην Ελλάδα; Δεν έχω την απάντηση, αλλά καταγράφω κάποιες σκέψεις, μια άποψη με την οποία μπορείτε να διαφωνήσετε ελεύθερα.

Οι τραγουδιστές, αλλά και οι στιχουργοί, είναι καλλιτέχνες. Εκφράζονται μέσα από την τέχνη τους, η οποία συνδέεται με τον λόγο. Δεν είναι όπως η γλυπτική ή η ζωγραφική, που αναπαριστούν εικόνες, αλλά μοιάζει περισσότερο με την ποίηση, όπου οι σκέψεις μεταφράζονται σε λέξεις. Είναι εξαιρετικά σπάνιο για έναν λογοτέχνη να εκφραστεί σε άλλη γλώσσα από τη μητρική του ή από τη γλώσσα της χώρας όπου έχει μεγαλώσει και με την οποία έχει συνδεθεί στενά. Αντίστοιχα πετυχημένα παραδείγματα είναι λίγα σε παγκόσμιο επίπεδο. 

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και με τη στιχουργική. Για παράδειγμα, πόσο εύκολο είναι για έναν Έλληνα στιχουργό και κατ' επέκταση και για τον τραγουδιστή που θα τραγουδήσει τους στίχους, να εκφράσουν π.χ. την αγάπη λέγοντας την αγγλική λέξη "love"; Μήπως κάποιος που πονάει μετά από έναν χωρισμό του έρχεται πιο εύκολο να πει "I'm in pain" ή θα παρακαλέσει την κοπέλα του λέγοντας της "please don't go"; Είναι εξαιρετικά δύσκολο, μοιάζει περισσότερο φτιαχτό, μια προσπάθεια μίμησης του ξένου που αποτελεί πρότυπο και γι' αυτό και πείθει πιο δύσκολα. 

Γι' αυτό και τα περισσότερα αγγλόφωνα, ελληνικά τραγούδια περιορίζονται σε λίγες, απλές λέξεις ή περιέχουν στίχους με μέτρια αγγλικά, τα οποία βέβαια πολλοί Έλληνες θεωρούν ότι είναι επιπέδου αντίστοιχου με των Αμερικανών ή των Βρετανών στιχουργών, όμως και κανείς δεν ρώτησε τους Αμερικανούς ή τους Βρετανούς για να το επιβεβαιώσουν. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις, καθώς δεν πρέπει να είμαστε απόλυτοι για τίποτε, αλλά ο γενικός κανόνας είναι αυτός. Αντίστοιχα, είναι διαφορετική η περίπτωση πολλών παιδιών, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, αλλά έχουν καταγωγή από ξένες χώρες και οι οποίοι εκφράζονται πιο άνετα και πιο άμεσα με μια άλλη γλώσσα.

Και ok... για τους χ, ψ λόγους κάποιος θέλει να γράψει αγγλικούς στίχους. Δεν θα τον ελέγξουμε γι' αυτό, ούτε θα ζητήσουμε πιστοποιητικό ελληνικότητας. Δεν είναι αυτό το ζητούμενο, ούτε άλλωστε υπάρχει κανενός είδους απειλή για την ελληνική γλώσσα ή την ελληνική ταυτότητα. Θα ήταν αστεία μια τέτοια προσέγγιση. Η αυθεντικότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας είναι που εξετάζεται και επιχειρείται να ερμηνευτεί. 

Με βάση αυτή τη λογική, το ακόμη πιο δύσκολο να ερμηνευτεί είναι η μόδα που θέλει κάθε νέο Έλληνα τραγουδιστή να ηχογραφεί τουλάχιστον ένα αγγλόφωνο τραγούδι. Ακόμη και η Φουρέιρα τραγούδησε αγγλικό στίχο, ένα παντελώς αδιάφορο τραγούδι, το οποίο η ίδια ερμήνευσε με μια κάκιστη προφορά. Νιώθουν κάποια εσωτερική ανάγκη έκφρασης; Πιστεύουν ότι ο αγγλικός στίχος θα μιλήσει το ίδιο εύκολα με τον ελληνικό στους Έλληνες; Θεωρούν ότι μ' αυτόν τον τρόπο ενδέχεται να προωθηθεί η καριέρα τους σε διεθνές επίπεδο; 

Αν ισχύει το πρώτο, μετά χαράς να πει και δεύτερο και τρίτο και όσα τραγούδια θέλει στα αγγλικά. Η καλλιτεχνική έκφραση δεν μπορεί να καταπιεστεί, ούτε να μπει σε καλούπια. Αν όμως ο χ, ψ τραγουδιστής πιστεύει ότι θα ακούσουν το αγγλόφωνο τραγούδι του οι τουρίστες σε κάποιο κλαμπάκι ή στο ραδιόφωνο το καλοκαίρι και θα ξετρελαθούν, θα ξεχάσουν τη Ριάνα ή την Κέιτι Πέρι και θα ψάχνουν αυτήν την Ελληνίδα ή αυτόν τον Έλληνα με το περίεργο όνομα που άκουσαν σε κάποια ελληνική παραλία, την ώρα που έκαναν ηλιοθεραπεία, πρόκειται απλά για όνειρο θερινής νυκτός. 

Είναι εξαιρετικά λίγα τα τραγούδια αυτού του είδους που θα μπορούσαν ν' απευθυνθούν σε υπολογίσιμο, διεθνές κοινό, ακριβώς επειδή τα περισσότερα από αυτά είναι απομιμήσεις των ξένων, γραμμένων με στίχους κλισέ και μέτριας γλωσσικής επάρκειας. Άλλωστε, ακόμη και οι μουσικές νόρμες συνήθως δεν έχουν μεγάλη συνάφεια με τις αμερικανικές η δυτικοευρωπαϊκές, αλλά μοιάζουν πιο πολύ με τα ρουμανικής προέλευσης, αγγλόφωνα χιτάκια, που κάνουν καριέρα στα ελληνικά κλαμπ και ραδιόφωνα τα τελευταία χρόνια, όμως στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι άγνωστα και θεωρούνται ξεπερασμένα στην υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική. 

Με βάση όλα τα πιο πάνω, αριστοτέχνες του αγγλόφωνου, ελληνικού τραγουδιού θεωρώ για παράδειγμα τους Playmen ή τον Angel Stoxx, του οποίου μάλιστα το "Let Go", βρέθηκε στην κορυφή του iTunes chart του Ουζμπεκιστάν το Φεβρουάριο του 2014 και θα μπορούσε όντως να ακουστεί και σ' ένα ευρύτερο ακροατήριο, αλλά από κει και πέρα δυσκολεύομαι να βρω κάποια άλλα, εξίσου αυθεντικά παραδείγματα ανάμεσα στα τόσα αγγλικά τραγούδια - που και για να είμαστε ειλικρινείς δεν παίζονται τόσο στα ραδιόφωνα, όσο στα κλαμπάκια και στα δυο μουσικά κανάλια της ελληνικής τηλεόρασης. 

Σημαντική διευκρίνιση: Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να συγχέουμε την αναπαραγωγή ενός ξένου τραγουδιού με την ανάγκη πρωτογενούς έκφρασης μέσα από ξένο στίχο.Το πρώτο αποτελεί αναγνώριση ενός καλλιτεχνικού αποτελέσματος και το δεύτερο προσπάθεια αυθεντικής δημιουργίας. Αυτό που μ'ενδιαφέρει να κάνω μέσα από το άρθρο αυτό δεν είναι να κατακρίνω την ξένη μουσική - προσωπικά άλλωστε ακούω πολλά ξένα τραγούδια - αλλά να διερευνήσω το γιατί μπορεί κάποιος να θέλει να εκφραστεί καλλιτεχνικά μέσα από μια άλλη γλώσσα από αυτήν που χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του, χωρίς μάλιστα να απευθύνεται σε ένα ξενόγλωσσο κοινό.
Έχετε κάποια διαφορετική άποψη; Μοιραστείτε την ελεύθερα