Tο Νόμπελ Ειρήνης του 2011 απονεμήθηκε σε τρεις γυναίκες, στην 72χρονη πρόεδρο της Λιβερίας Ellen Johnson Sirleaf, στην επίσης Λιβεριανή ακτιβίστρια Leymah Gbowee και στην ακτιβίστρια από την Υεμένη, Tawakul Karman. Ο λόγος που απονεμήθηκε το βραβείο στις τρεις αυτές γυναίκες σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής ήταν "ο μη βίαιος αγώνας τους για την ασφάλεια και τα δικαιώματα των γυναικών στη διαδικασία οικοδόμησης της ειρήνης" στις χώρες τους. Τι σημαίνει όμως αυτό;
Η έννοια της "οικοδόμησης της ειρήνης", γνωστής και με τον αγγλικό όρο ως peace-building, αποτελεί συνέπεια της στροφής του μεταψυχροπολεμικού κόσμου στην ανάγκη προώθησης της "θετικής ειρήνης", όπου κυρίαρχα στοιχεία είναι η ανάπτυξη, η ευημερία και η πρόοδος των λαών σε αντιδιαστολή με την επιδίωξη της "αρνητικής ειρήνης" κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, όπου κυριαρχούσε η ανάγκη αποφυγής του πολέμου, με κυρίαρχο χαρακτηριστικό την κούρσα των εξοπλισμών. Ο πρώτος που εισήγαγε την έννοια του peace-building ήταν ο πρώην Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Boutros Boutros-Ghali, σε Έκθεση του το 1992 με τον τίτλο "An Agenda for Peace". Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, το peace-building αποτελείται από τέσσερα στάδια: α) την προληπτική διπλωματία για την αποφυγή μετεξέλιξης μιας διαμάχης σε ένοπλη σύγκρουση, β) το peace-making, δηλαδή την προσπάθεια να καταλήξουν τα διαμαχόμενα μέρη σε συμφωνία με ειρηνικά μέσα, όπως προβλέπεται από κεφάλαιο VI του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, γ) το peace-keeping, για τη διατήρηση της ειρήνης σε μια επικίνδυνη περιοχή και, τέλος, τη μεταπολεμική οικοδόμηση και ενίσχυση δομών που θα ενδυναμώσουν τη θετική ειρήνη. To 1995, o Boutros Boutros-Ghali αναδιατύπωσε την ιδέα του peace-building στο "Supplement to Agenda for Peace" εισάγοντας την έννοια της βιώσιμης ειρήνης, η οποία θα πρέπει να είναι διαρκής, διατηρήσιμη και δίκαιη.
Τα τελευταία χρόνια, το peace-building έχει συνδεθεί με τον αγώνα για τη διασφάλιση και το σεβασμό στα δικαιώματα των γυναικών παγκοσμίως. Άλλωστε, το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει ψηφίσει σειρά αποφάσεων τονίζοντας το ρόλο των γυναικών στην οικοδόμηση μιας βιώσιμης ειρήνης. Πρόκειται για τις αποφάσεις 1325 (του 2000), 1820 (του 2008), 1888, 1889 (του 2009) και 1960 (του 2010). Σε όλες αυτές τις αποφάσεις του το Συμβούλιο Ασφαλείας καλούσε όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ, αλλά και τους διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα που να βελτιώνουν τη συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα στάδια της ειρηνευτικής διαδικασίας, τόσο πριν όσο και μετά τη σύναψη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, με σεβασμό στα δικαιώματα των γυναικών, όπως κατοχυρώνονται στο διεθνές δίκαιο, όπως την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση, την περίθαλψη, την τροφή, το νερό και την προστασία των γυναικών που ζουν στα στρατόπεδα προσφύγων από κάθε μορφή βίας. Ιδιαίτερα δε τονίστηκε η ανάγκη καταπολέμησης της σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών, η οποία, όταν χρησιμοποιείται ως πολεμική τακτική ή ως συστηματική επίθεση εναντίον αμάχων πληθυσμών, μπορεί να επιδεινώσει σημαντικά και να παρατείνει τις ένοπλες συγκρούσεις και αν αποτελέσει τροχοπέδη στην αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Ban Ki-moon, σε Έκθεσή του τον Σεπτέμβριο του 2010 αναφέρθηκε διεξοδικά στη συμμετοχή των γυναικών στη διαδικασία του peace-building τονίζοντας ότι "η συμμετοχή των γυναικών στην οικοδόμηση της ειρήνης δεν είναι απλά ένα δικαίωμα των γυναικών, αλλά και κρίσιμος παράγοντας για τη θεμελίωση των τριών βασικών διαστάσεων της διαρκούς ειρήνης, που είναι η οικονομική ανάπτυξη, η κοινωνική συνοχή και η πολιτική νομιμοποίηση μέσω του αυξημένου ρόλου των γυναικών στην παραγωγή, το εμπόριο και την επιχειρηματικότητα σε συνδυασμό με την επέκταση της εκπαίδευσης των κοριτσιών και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στη γεωργία και το εμπόριο ..... και τη μεγαλύτερη πρόσβαση των γυναικών τις κοινωνικές υπηρεσίες και τα παραγωγικά μέσα, όπως και με τη συμμετοχή τους στα δημόσια αξιώματα". Ουσιαστικά δηλαδή, για τον Ban Ki-moon, "το peacebuilding δεν αποτελεί απλά την ανάγκη επιστροφής στο status quo ante, αλλά απαιτείται η οικοδόμηση μιας νέας κατάστασης, όπου θα εξαλείφονται οι ανισότητες και οι αδικίες του παρελθόντος" και για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται η συμμετοχή όλων ισότιμα και χωρίς αποκλεισμούς. Απαιτείται η συμμετοχή των γυναικών, τα εύκολα θύματα μέσα στην αγριότητα μιας ένοπλης σύγκρουσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου