Το δάκρυ ενός πρωθυπουργού μέσα στην αίθουσα του Κοινοβουλίου, αλλά και δύο δημοσιεύματα εφημερίδων (ένα χρονογράφημα και μία γελοιογραφία) από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, που αντικατόπτριζαν μια τελείως διαφορετική - και ευτυχώς μακρινή - κοινωνική και πολιτική ηθική απασχολούν το σημερινό ταξίδι στο χρόνο.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Στις 10 Νοεμβρίου 1901, σε φορτισμένο κλίμα συνεδρίασε η Βουλή προκειμένου να συζητήσει τα δραματικά γεγονότα των προηγούμενων ημερών με αποκορύφωμα το θάνατο 8 διαδηλωτών, που είχαν εξεγερθεί κατά της μετάφρασης του Ευαγγελίου στη δημοτική, ύστερα από συγκρούσεις με τη χωροφυλακή στις 8 Νοεμβρίου (Ευαγγελικά). Όπως διαβάζουμε στις εφημερίδες της εποχής, το κτίριο του Κοινοβουλίου - η Παλιά Βουλή - ήταν πολιορκημένο από διαδηλωτές, ενώ ο αντιπολιτευόμενος τύπος έκανε λόγο και για αποδοκιμασίες κατά των κυβερνητικών βουλευτών. Όμως έντονη ήταν η συναισθηματική φόρτιση και στο εσωτερικό του κτιρίου, κυρίως όταν ανέβηκε στο βήμα ο πρωθυπουργός, Γεώργιος Θεοτόκης, ο οποίος σε κάποια στιγμή ξέσπασε σε λυγμούς.
Σύμφωνα με το "Εμπρός", τη στιγμή εκείνη ο Θεοτόκης έλεγε τα εξής:
"... Αλλά μη λέγητε εις την Κυβέρνησιν, η οποία, επαναλαμβάνω, τοιαύτην υπομονήν ιώβειον επέδειξεν, μη λέγητε: "είσθε υπεύθυνοι των πυροβολισμών, οι οποίοι ερρίφθησαν", όταν αποδεικνύηται ότι σφαίραι εβόλβερ ήσαν αι περισσότεραι, και σφαίραι όχι διαμέτρου εκείνης την οποίαν τα περίστροφα των αστυφυλάκων έχουσιν...!
Αλλ' οπωσδήποτε, επαναλαμβάνω, ζήτημα είναι τούτο, ας εξετασθή. Αφήνομεν εις τους αντιπάλους ημών να το εξετάσωσιν. Θα έχητε δε εισαγγελείαν ιδικήν σας όταν δεν θα ήμεθα εις την αρχήν. Και παρακαλώ υμάς θερμώς ίνα ταύτην επιφορτίσητε όπως το ζήτημα τούτο καθαρίση, διότι με φθάνει η θλίψις την οποίαν δοκιμάζω, και δεν θέλω να φέρω εις την ράχιν μου τον τίτλον του δολοφόνου".
Σύμφωνα με τα πρακτικά της Βουλής, "ο κ. Πρωθυπουργός προφέρει τας τελευταίας λέξεις λίαν συγκεκινημένος". Διάφορες φωνές ακούγονταν από τα έδρανα των βουλευτών, από τους οποίους ορισμένοι υπενθύμιζαν ότι υπήρξαν νεκροί και άλλοι παρηγορούσαν τον Θεοτόκη, ενώ παρενέβη και ο Στέφανος Δραγούμης: "Κύριε πρόεδρε, με συγχωρείτε. Ακούονται λέξεις ενταύθα αι οποίαι δεν πρέπει να λέγωνται, διότι ουδείς ετόλμησε να φαντασθή περί του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως..."
Σύμφωνα με το "Εμπρός", ακολούθησαν τα εξής: "Εις τας λέξεις ταύτας ο κ. Θεοτόκης καταλαμβάνεται υπό σφοδράς συγκινήσεως. Εκ των οφθαλμών του ρέουσι δάκρυα και με χείραν τρέμουσαν φέρει προς τους οφθαλμούς το μανδήλιον. Η σκηνή αύτη κατανύσσει την Βουλήν ολόκληρον. Οι βουλευταί της συμπολιτεύσεως εγειρόμενοι φωνάζουν:
- Μη συγκινείσθε, κύριε Πρόεδρε, μη συγκινείσθε.
Ο κ. Στάης τω προσφέρει ποτήριον ύδατος και μερικές καραμέλες της μέντας, ενώ σφοδραία αντεγκλήσεις διαμείβονται, μεταξύ συμπολιτευομένων και αντιπολιτευομένων βουλευτών".
Όταν ο πρωθυπουργός συνήλθε συνέχισε την ομιλία του, η οποία έκλεισε ως εξής: "Και τώρα, κύριοι, ηκούσατε την απολογίαν μου, επειδή, δυστυχώς, κατήντησα να απολογώμαι. Μη νομίσητε, ότι ήλθον εδώ, να αγωνισθώ περί χαρτοφυλακίου. Το χαρτοφυλάκιον εγώ θεωρώ δυσβάστακτον και αφόρητον βάρος, ήλθον σήμερον, ίνα αμυνθώ υπέρ της τιμής μου, και πιστεύω ότι κατέρχομαι του βήματος αποδείξας ότι η τιμή μου παρέμεινεν αλώβητος".
Η κυβέρνηση έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τους βουλευτές, αν και μετρούσε μικρές απώλειες. Ωστόσο, την επόμενη μέρα ο Θεοτόκης θα υπέβαλλε την παραίτησή του.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ
Στις 10 Νοεμβρίου 1899, ο συγγραφέας Νικόλας Σπανδωνής, που υπέγραφε το καθημερινό χρονογράφημα του "Εμπρός", ανησυχούσε για την.. αρρενωπότητα των αγοριών της μεσαίας και ανώτερης τάξης, που μεγάλωναν παραχαϊδεμένα από τους γονείς τους.
"Η ανωτέρα και η μεσαία τάξις της κοινωνίας μας ήρξατο από τινων ετών να δίδη μίαν πολύ περίεργον ανατροφήν εις τα παιδιά της.
Δεν πρόκειται περί των κορασίων....
Πρόκειται περί της ανατροφής της διδομένης εις τα αρσενικά παιδιά.
Είνε πολύ περίεργος η ανατροφή αύτη, αν είνε δυνατόν να ονομασθή ούτω ο τρόπος, δι' ου διδάσκονται να ονομασθή ούτω ο τρόπος, δι' ου διδάσκονται πώς να ζήσωσι και πώς να φανώσι χρήσιμα εις την κοινωνία τα παιδιά των.
Θηλυπρεπής αφ' ενός, άνευ ουδεμιάς μεθόδου αφ' ετέρου.
Παρά τη ανωτάτη μάλιστα τάξει η θηλυπρέπεια εξικνείται μέχρι βαθμού απιστεύτου.
Αγοράκια 8 και 10 ετών τα ενδύουν με κοντές καλτσίτσες, με παντελόνια ως το γόνατον, με τις γάμπες έξω, με μαλλιά τα οποία τα σγουρένουν την νύκτα, με ταντέλλες κτλ.
Εις ηλικίαν, δηλαδή, καθ' ην το παιδί, εις τα μεσημβρινά κλίματα, αρχίζει να γνωρίζη πολλά πράγματα, η ανότητες μαμάδες των Αθηνών το παρουσιάζουσιν, ως ερωτιδέα, ως κοριτσάκι, ως γυναικούλαν!
Αλλ' ενώ το ενδύουσιν ούτω και δεν του αποδίδουσι δήθεν ουδεμίαν σημασίαν το φέρουσιν εις το θέατρον διά να βλέπη τα μαγιό των ηθοποιών, διά να βλέπη εξελισσομένην την επικοδομητικήν ιστορίαν μιας Μανών Λεσκώ ή τα οδηγούσιν εις τα μεγάλα διαφθορεία, τα οποία ονομάζονται bal d' enfants....
Σώματα μαλακά, πλαδαρά, μιξοειδή, θηλυπρέπεια εις το ήθος, νερούλιασμα μυαλού, μυς από βάμβακα, ώμοι μη δυνάμενοι ούτε το επανωφόριον να υποβαστώσι, γάμπες σαν κονδυλοφόροι, βάδισμα γυναικείον.
Ιδού τι προετοιμάζουσιν εις το Έθνος αι περίεργοι μαμάδες των αριστοκρατικών συνοικιών και αι έτι περιεργότεραι μαμάδες των αστικών τάξεων..."
Στις 10 Νοεμβρίου 1903, η εφημερίδα "Χρόνος" θέλησε να εμπλουτίσει το ρεπορτάζ για την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου από τα λουτρά με την παρακάτω γελοιογραφία.
Ωστόσο, η γελοιογραφία θεωρήθηκε.. υβριστική στο πρόσωπο του βασιλιά, με αποτέλεσμα να συλληφθεί ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας, Κώστας Χαιρόπουλος, επειδή ο Εισαγγελέας έκρινε ότι "η δημοσιευθείσα.. γελοιογραφία, η παριστώσα ταξειδιώτην επιστρέφοντα εκ των λουτρών, εδημοσιεύθη επί σκοπώ όπως γελοιοποιήση το ιερόν πρόσωπον του Βασιλέως, ον... υπηνίσσετο η γελοιογραφία εκείνη" (Χρόνος, 11.11.1903). Τελικά, ο Χαιρόπουλος αφέθηκε ελεύθερος, αφού στην απολογία του ισχυρίστηκε ότι το πρόσωπο της γελοιογραφίας, που συνοδευόταν με τη λεζάντα "Επάνοδος εκ των λουτρών", δεν ήταν ο βασιλιάς, αλλά κάποιο άσχετο πρόσωπο και ότι η συγκεκριμένη γελοιογραφία είχε πρωτοδημοσιευθεί σε μια σατυρική εφημερίδα πριν από εφτά χρόνια. O tempora, o mores!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου