Τελικά οι ντομάτες είναι λαχανικά ή φρούτα;

Ίσως έχετε ακούσει τη διχογνωμία για το αν οι τομάτες είναι λαχανικά ή φρούτα. Σύμφωνα μ' ένα λεξικό των εκδόσεων Πελεκάνος, που έχω στο σπίτι μου, ως "φρούτο" ορίζεται "ο καρπός του οπωροφόρου δέντρου", ενώ ως "λαχανικά" προσδιορίζονται τα "λάχανα" και τα "χόρτα καλλιεργήσιμα, ζαρζαβατικά ή άγρια". Σας βοήθησαν καθόλου αυτοί οι ορισμοί; Εμένα προσωπικά όχι, αφού η τομάτα ούτε καρπός δέντρου είναι ούτε χόρτο. 

Το περίφημο Oxford Dictionary της αγγλικής γλώσσας είναι περισσότερο βοηθητικό. Το "fruit", δηλαδή φρούτο, ορίζεται ως αυτό που αναπτύσσεται στην ωοθήκη ενός ανθισμένου φυτού, που περιέχει τον καρπό του φυτού. Αντίθετα, σύμφωνα με το αγγλικό λεξικό, τα "λαχανικά" δεν είναι παρά τα εδώδιμα μέρη των φυτών, όπως οι ρίζες, οι βλαστοί και τα φύλλα. Και ενώ η πατάτα είναι προφανώς λαχανικό, αφού πρόκειται για τη ρίζα του φυτού της πατατιάς, ωστόσο η τομάτα δεν είναι τίποτε άλλο από καρπός της ντοματιάς, περιέχει δε τους καρπούς (σπόρια) του φυτού,  άρα θα έπρεπε να θεωρείται φρούτο!

Με το θέμα αυτό ασχολήθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ στην υπόθεση Nix vs Hedden το μακρινό 1893, ύστερα από έξι χρόνια δικαστικού αγώνα. Ο Έντουαρντ Χέντεν ήταν ένας εισαγωγές, που υποστήριζε ότι οι τομάτες ήταν φρούτα κι επομένως έπρεπε να φορολογούνται ως τέτοια, ενώ αντίθετη ήταν η άποψη του φοροεισπράκτορα Τζον Νιξ. Η διαφωνία κατέληξε στα δικαστήρια και τελικά έφτασε στο Ανώτατο Δικαστήριο, που σε μια ιστορική απόφαση στις 10 Μαΐου 1893, με την οποία αποφάνθηκε ότι "οι τομάτες είναι λαχανικά και όχι φρούτα σύμφωνα με το πλαίσιο του φορολογικού νόμου της 3ης Μαρτίου 1883", που ήταν γνωστός και ως "Mongrell Tariff Act". Παρόλο που το δικαστήριο δέχτηκε ότι από βοτανολογικής απόψεως οι τομάτες είναι φρούτα, ωστόσο η κρατούσα άποψη κατά τις συναλλαγές, δηλαδή η άποψη της κοινής γνώμης, εν προκειμένω των μαρτύρων που κατέθεσαν στο δικαστήριο, έχει αντίθετη άποψη κι έτσι πρέπει να προσεγγίζονται οι τομάτες τουλάχιστον από φορολογικής άποψης. 

Και επειδή η διάσταση απόψεων δεν εξαντλείται μόνο στις τομάτες, επιστημονικά μιλώντας θα έπρεπε πέρα από τις τομάτες να θεωρήσουμε ως φρούτα και τις μελιτζάνες, τα κολοκυθάκια, τις ελιές, ακόμη και τ' αγγούρια, αφού πρόκειται για καρπούς, που εμπεριέχουν τα στοιχεία αναπαραγωγής των φυτών τους! Πάντως η ελληνική γλώσσα ξεπερνάει το πρόβλημα με τις ασαφείς λέξεις "κηπευτικά" και "ζαρζαβατικά", που περιλαμβάνει οτιδήποτε τρώγεται - είτε χόρτο είτε καρπός - που δεν προέρχεται από δέντρο.