ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ 1912 ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Από το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΣΚΡΙΠ το Πάσχα του 1912.

Πριν εκατό χρόνια, το σωτήριο έτος 1912, το Πάσχα είχε συμπέσει με την εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου, ο επίσημος εορτασμός της οποίας έγινε τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα. Η χώρα ακολουθούσε το παλαιό ακόμα ημερολόγιο, επομένως δεν ήταν παράξενη αυτή η σύμπτωση της τριπλής εορτής για την εποχή εκείνη. 

Στην επικαιρότητα των ημερών κυριαρχούσε το σκάνδαλο με την υπεξαίρεση ποσού 314.000 δραχμών από το ταμείο του δήμου Αθηνών, τα οποία "επτερύγισαν" (κοινώς πέταξαν) σύμφωνα με τον πρωτοσέλιδο τίτλο της καθημερινής εφημερίδας ΣΚΡΙΠ στο φύλλο της 22.3.1912, προκαλώντας εξέγερση στο δημοτικό συμβούλιο της πόλης. Το ελληνικό κοινοβούλιο ασχολείτο με το νομοσχέδιο για την ύδρευση της Αθήνας και του Πειραιά, θέμα που προκαλούσε σφοδρές αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, αλλά και οι εξελίξεις στο κρητικό ζήτημα. Επίσης, κινούμενες στα χνάρια των Αγγλίδων σουφραζέτων, οι "κυρίες της αριστοκρατίας" μαθαίνουμε ότι διοργάνωναν μυστικές συνεδριάσεις για τη διεκδίκηση του δικαιώματος ψήφου στις εκλογές. Τις ημέρες εκείνες όμως η ελληνική πρωτεύουσα είχε πλημμυρίσει από ξένους, οι οποίοι συμμετείχαν στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 75ετίας του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων αυτών το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής (23 Μαρτίου) φωταγωγήθηκε το κέντρο της πρωτεύουσας, δηλαδή η πλατεία Συντάγματος, η πλατεία Ομονοίας και η οδός Σταδίου, η οποία έμοιαζε με "πέλαγος φωτός" από τις "ηλεκτρικές γιρλάντες", όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα.

Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων προέβαλλαν κάθε μέρα εικόνες που αναπαριστούσαν το θείο δράμα ή σκηνές εορτασμού ανήμερα της Λαμπρής - βλέπετε οι εφημερίδες της εποχής κυκλοφορούσαν ακόμα και τις αργίες. Στο φύλλο του Μ. Σαββάτου, στις 24 του μήνα, διαβάζουμε ένα είδος "κριτικής επιταφίου" με αναλυτική περιγραφή αλλά και σχόλια για τους επιτάφιους σε κάθε ενορία της πρωτεύουσας, πώς ήταν στολισμένος, ποιοι είχαν αναλάβει τον στολισμό και πόσο πετυχημένο ήταν το τελικό αποτέλεσμα. Τη χρονιά εκείνη, ο επιτάφιος του μητροπολιτικοί ναού της πρωτεύουσας ήταν χωρίς άνθη, τα οποία οι πιστοί άφηναν δεξιά και αριστερά του. Σύμφωνα με την περιγραφή του συντάκτη της εφημερίδας ήταν ένας επιτάφιος "επιβλητικός αλλά και σεμνός". Στην εσπερινή λειτουργία αλλά και την περιφορά του επιταφίου του μητροπολιτικού ναού είχαν παρακολουθήσει ο πρωθυπουργός, κ. Ελευθέριος Βενιζέλος, υπουργοί της κυβέρνησης αλλά και ξένοι επίσημοι, που είχαν βρεθεί στη χώρα με αφορμή τη γιορτή του Πανεπιστημίου. Η πομπή ξεκίνησε από τη Μητρόπολη γύρω στις 9 το βράδυ, όπως και σήμερα, υπό τη συνοδεία της μουσικής της φρουράς. Αν ενδιαφέρεστε να μάθετε ποια διαδρομή ακολουθούσαν την εποχή εκείνη κατά την περιφορά του Επιταφίου, αυτή περιελάμβανε τις οδούς Μητροπόλεως και Όθωνος, ενώ στάθμευε στην πλατεία Συντάγματος, η οποία ήταν γεμάτη από κόσμο που κρατούσε στα χέρια του λαμπάδες. Παράλληλα ήταν αναμμένοι και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες, με αποτέλεσμα η πλατεία να μοιάζει με "αληθινό ωκεανό φωτός", όπως διαβάζουμε χαρακτηριστικά. Αφού εψάλη δέηση, η πομπή έστριψε στην οδού Ερμού, συνέχισε στην Ευαγγελιστρίας και κατέληξε πίσω στο μητροπολιτικό ναό.

Το πρωί του Μ. Σαββάτου, στις 10 η ώρα, έγινε η πρώτη Ανάσταση "υπό τους χαρμόσυνους ήχους των κωδώνων", ενώ οι εκκλησιαζόμενοι "ερραίνοντο με φύλλα δάφνης". Οι σημαίες στην πρωτεύουσα κυμάτιζαν μεσίστιες, ενώ η μουσική φρουρά παιάνιζε χαρμόσυνα εμβατήρια στους δρόμους της πόλης. Ο κόσμος είχε κατακλύσει την αγορά για να κάνει τα ψώνια του, ενώ εντύπωση προκαλεί η πληροφορία ότι  οι περισσότεροι αγόραζαν τα αρνιά ζωντανά "καθ' όσον είναι γούρι να σφαγή την Λαμπρή το αρνί εις το σπίτι", όπως διαβάζουμε στο σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας. Το βράδυ ο κόσμος είχε αρχίσει να συρρέει στη Μητρόπολη από τις 11 κρατώντας λαμπάδες στα χέρια, ενώ τα μεσάνυχτα ο ήχος των βαρελότων αλλά και πυροβολισμοί στον αέρα ανήγγειλαν μαζί με τις καμπάνες το γεγονός της Ανάστασης. Τα βαρελότα είναι ένα κακό και επικίνδυνο έθιμο που κρατήσαμε μέχρι και σήμερα, ενώ καταργήσαμε τους πυροβολισμούς στον αέρα, όπως και τη - βάρβαρη - συνήθεια της εποχής, να αγοράζουν ζωντανά τα αρνιά και να τα σφάζουν στο σπίτι. Και μόνο που το σκέφτομαι, μου έρχεται ανατριχίλα.