Πολλή συζήτηση γίνεται τα τελευταία χρόνια - με αφορμή την οικονομική κρίση - για το ενδεχόμενο να υπάρχουν κοιτάσματα πετρελαίου στο υπέδαφος της ελληνικής επικράτειας, με τις έρευνες να επικεντρώνονται ιδιαίτερα στα νότια της Πελοποννήσου και στο Ιόνιο πέλαγος. Το θέμα του πετρελαίου δεν είναι καινούριο, αλλά πηγαίνει κι έρχεται στα ΜΜΕ με διαφορετική ένταση κάθε φορά, εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες. Σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 60 χρόνια, στις 18 Δεκεμβρίου 1952, η εφημερίδα της εποχής ΕΜΠΡΟΣ δημοσίευε στην πρώτη της σελίδα ένα ρεπορτάζ, που έφερε την υπογραφή του δημοσιογράφου Γ. Μπατσαλιά, στο οποίο αναφερόταν ότι πετρελαϊκά κοιτάσματα είχαν ήδη βρεθεί ύστερα από έρευνες και ότι μάλιστα είχε ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον από μεγάλες ξένες εταιρίες.
Ο τίτλος του ρεπορτάζ ήταν κατηγορηματικός: "ΕΠΙΣΤΑΜΕΝΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΦΕΡΕ ΕΙΣ ΦΩΣ ΠΛΟΥΣΙΩΤΑΤΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Εάν γίνη εντατική εκμετάλλευσις καλύπτονται όλαι αι ανάγκαι της Χώρας - Θα ενεργηθούν γεωτρήσεις εις βάθος 4.500 μέτρων". Βέβαια, αν διαβάσει κανείς το κείμενο, θα διαπίστωνε ότι οι έρευνες ήταν μάλλον... εκτιμήσεις της νεοσύστατης Επιτροπής Αξιοποίησης των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας, η οποία καλούσε κάθε καλόπιστο επιχειρηματία να προβεί στο μέλλον σε έρευνες του υπεδάφους "με πολλάς πιθανότητας επιτυχίας", όπως χαρακτηριστικά σημείωνε ο δημοσιογράφος που το υπέγραφε.
Οι μελέτες της εποχής έκαναν λόγο για ύπαρξη ορυκτών υδρογονανθράκων (που μπορούσαν να συνίστανται σε πετρέλαιο, μεθάνιο κλπ.) στην περιοχή της Δυτικής Θράκης και σ' ολόκληρη τη Δυτική Ελλάδα, από τα ελληνοαλβανικά σύνορα μέχρι την Πελοπόννησο. Στο ρεπορτάζ δημοσιεύονταν και τα συμπεράσματα έκθεσης του Ινστιτούτου Γεωλογίας και Ερευνών, σύμφωνα με την οποία πιθανολογείτο ότι πετρελαιοφόρα πεδία υπάρχουν στο τρίγωνο Ζάκυνθος - Κεφαλλονιά - Γαργαλιάνοι, με την παρατήρηση ότι τεράστια κοιτάσματα βρίσκονται μεταξύ Ζακύνθου και Κυλλήνης. Μάλιστα, ορισμένοι επιστήμονες υποστήριζαν ότι στην περιοχή της Ζακύνθου βρίσκονται τα πλουσιότερα κοιτάσματα του κόσμου, αν και χωρίς αποδεικτικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές, ενώ άλλοι εκτιμούσαν ότι υπήρχε σοβαρή πιθανότητα ένα μεγάλο τμήμα αυτών των κοιτασμάτων να είχε διαφύγει στη θάλασσα φτάνοντας μέχρι τα αφρικανικά παράλια, εξ αιτίας των συνεχώς σεισμικών δονήσεων στην περιοχή.
Στην ίδια έκθεση του Ινστιτούτου Γεωλογίας και Ερευνών διατυπωνόταν η εκτίμηση ότι πετρελαιοφόρα πεδία υπήρχαν επίσης στην Ήπειρο (στην κοιλάδα Ζήρεια - Πωγωνίου), στη βορειοδυτική Πελοπόννησο, στη βορειοδυτική Θεσσαλία (στην περιοχή μεταξύ Γρεβενών, Καλαμπάκας, Καρδίτσας, Τρικάλων και Λάρισας), στο Διδυμότειχο και αλλού. Αξίζει, όμως, να υπογραμμιστεί για ακόμη μία φορά ότι δεν προσκομιζόταν κάποιο απτό αποδεικτικό στοιχείο, παρά απλές εκτιμήσεις βάσει της γεωλογικής διαμόρφωσης του υπεδάφους βάσει ερευνών που είχαν διενεργηθεί από το 1950 από τον Ούγγρο πετρελαιαγωγό κ. Ντε-Λόντζι κ.ά.
Εξάλλου, στο ρεπορτάζ της εφημερίδας, ακριβώς 60 χρόνια πριν από σήμερα, παίρνουμε και μια εικόνα για σχετικές έρευνες ανεύρεσης πετρελαίου στην προπολεμική Ελλάδα. Έτσι, λοιπόν, πληροφορούμαστε ότι γεωτρήσεις είχαν πραγματοποιηθεί στην περιοχή Νέας Μεσημβρίας του νομού Θεσσαλονίκης και ειδικότερα στο χωριό Ανθόφυτο, οι οποίες όμως εγκαταλείφθηκαν, παρότι φερόταν να έχει ανιχνευθεί η παρουσία αντικλίνου, που συνδέεται με την ύπαρξη πλούσιων πετρελαϊκών κοιτασμάτων.
Αντίστοιχες έρευνες είχαν πραγματοποιηθεί το 1938 και στη Δυτική Πελοπόννησο, ύστερα από πρωτοβουλία του Ελληνοαμερικανού επιχειρηματία κ. Χέλη, όμως διεκόπησαν ύστερα από την έναρξη του πολέμου. Οι γεωτρήσεις φέρονταν να είχαν φτάσει μέχρι βάθος 5.170 μέτρων, αλλά και να είχαν διαπιστώσει την παρουσία ευνοϊκών τεκτονικών στοιχείων για το σχηματισμό κοιτασμάτων πετρελαίου. Σύμφωνα με την εφημερίδα, ο Χέλης είχε υποχρέωση να διενεργήσεις και άλλες γεωτρήσεις βάθους 4.500 μέτρων, ενώ είχαν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες όπως η Shell κλπ. Στην περίπτωση του επιχειρηματία Βασίλειου Χέλη και στις έρευνες που είχε πραγματοποιήσει το 1938 στο Κατάκολο, αναφέρθηκε ο δημοσιογράφος Κώστας Χαρδαβέλας σε ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ το Μάρτιο του 2012.
Το τι ακολούθησε, αν και πώς αξιοποιήθηκε η μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογίας, δεν το γνωρίζω. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μέχρι σήμερα πετρέλαιο δεν έχει βρεθεί στην ελληνική επικράτεια, αν και οι φήμες - βάσιμες ή όχι μένει ν' αποδειχθεί - οργιάζουν. Για να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά, καλό είναι να σημειωθούν τα εξής. Στις 24 Ιανουαρίου 1953, η ίδια εφημερίδα (ΕΜΠΡΟΣ) δημοσίευε πληροφορίες για τον εντοπισμό "πλουσιωτάτων κοιτασμάτων γαιάνθρακος" στην περιοχή Κάστρο (περιοχή "Βρυσάκι") της Κυλλήνης στο ν. Ηλείας, τα οποία έδιναν ενδείξεις για ανεύρεση πετρελαίου. Ωστόσο, τα κοιτάσματα δεν ήταν τόσο πλούσια όσο αρχικά πιθανολογείτο κι επομένως δεν αξιοποιήθηκαν καν. Αντίστοιχα, στις 2.10.1953 η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ - και πάλι - δημοσίευε αποκλειστική πληροφορία περί δήθεν εντοπισμού πετρελαίου στο χωριό Βούναργο της Ηλείας από τις γεωτρήσεις της εταιρίας του Χέλη, τα αποτελέσματα των οποίων τηρούνταν μυστικά. Φυσικά, σήμερα το Βούναργο μπορεί να φημίζεται στην περιοχή για τις σταφίδες και τα εσπεριδοειδή του, όχι όμως και για το.. καλό του πετρέλαιο!
Με άλλα λόγια, η όλη ιστορία περί κοιτασμάτων πετρελαίου στην Ελλάδα μοιάζει λίγο-πολύ με τις θεωρίες για την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη Άρη. Όλοι τις έχουμε ακούσει, κανείς όμως δεν τις έχει αποδείξει ανεπιφύλακτα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το θέμα σκάει ανά τακτά διαστήματα (είτε από τις εφημερίδες είτε από τις κυβερνήσεις) περισσότερο χάριν εντυπωσιασμού παρά για λόγους ουσίας. Τα ερωτήματα είναι συγκεκριμένα: Οι εταιρίες που έδειξαν ενδιαφέρον, όπως έγραφε το ρεπορτάζ που αναδημοσιεύτηκε εδώ, πραγματοποίησαν όντως έρευνες και τι έδειξαν αυτές; Η έρευνα του ελληνικού Ινστιτούτου τι τύχη είχε; Αξιοποιήθηκε και πώς ή έμεινε στις ελληνικές καλένδες και γιατί; Μέχρι ν' απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά, η απάντηση των οποίων μπορεί κάπου να έχει όντως δοθεί και απλά να την αγνοώ, διαβάστε το πλήρες ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ, που δημοσιεύτηκε ακριβώς πριν από 60 χρόνια, σαν σήμερα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου