Οι θεωρίες συνωμοσίας πάντα γοήτευαν μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων και, όπως όλα δείχνουν, ο κανόνας αυτός θα συνεχίσει να ισχύει όσο υπάρχουν άνθρωποι, με τη διαφορά ότι ανά εποχή αλλάζουν τα σχετικά συνωμοσιολογικά σενάρια που είναι "της μόδας". Γιατί, όμως, ορισμένοι άνθρωποι, καθ' όλα μορφωμένοι, παρασύρονται από τρελές και αβάσιμες θεωρίες, όπως ότι κάποιοι μας ψεκάζουν με σκοπό να μας αποχαυνώσουν σαν κοινωνία, ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις του 2001 στη Νέα Υόρκη είχαν οργανωθεί δήθεν από την ίδια την αμερικανική κυβέρνηση, ότι ο κόσμος κυβερνάται από ανθρώπους που αρέσκονται να μένουν στο σκοτάδι και να κινούν τα νήματα από εκεί, χωρίς κάποιος να τους πιστώνει αυτήν την υπερδύναμη κλπ.;
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό The Psycologist το 2010, ο Βίρεν Σουάμι, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γουεστμίνστερ, εξέφραζε την άποψη ότι οι άνθρωποι που παρασύρονται ευκολότερα από θεωρίες συνωμοσίας έχουν μια μάλλον κυνική αντίληψη για την ζωή γενικά και την πολιτική ειδικότερα.
Σκιαγραφούσε το προφίλ αυτών των ανθρώπων ως εχόντων χαμηλή αυτοεκτίμηση, που με τον τρόπο αυτό αντιδρούν στην αβεβαιότητα και την έλλειψη ισχύος. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι που καταφεύγουν στα σενάρια συνωμοσίας, έχουν την τάση να υπερτονίζουν το ρόλο τους ως διαμεσολαβητές, αρεσκόμενοι να αισθάνονται ως οι μοναδικοί γνώστες της αλήθειας, ως οι σοφοί μέσα σ' έναν κόσμο γεμάτο από πρόβατα.
Παραδόξως, όμως, οι άνθρωποι αυτοί έχουν ισχυρή πίστη στις δημοκρατικές αρχές, όπως τουλάχιστον υποστήριξε ο καθηγητής Σουάμι. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ίσως επειδή όντως κατά την ιστορία υπήρξαν συνωμοσίες, που σκοπό είχαν να υποσκάψουν τη δημοκρατική διαδικασία, αν και η μεγάλη ειδοποιός διαφορά είναι η επιδίωξη υλοποίησης ενός συγκεκριμένου στόχου και η απόδειξη της αλήθειας.
Από την άλλη, η σύγχρονη τεχνολογία, όπως το ίντερνετ, ναι μεν έχει διαπλατύνει τους γνωστικούς ορίζοντες των ανθρώπων, όμως την ίδια στιγμή έχει διευκολύνει την πρόσβαση σε κάθε είδους παρανοϊκές απόψεις και επιχειρηματολογίες, που ενεργοποιούν τα πιο πάνω συναισθηματικά αντανακλαστικά σε μια ευάλωτη μερίδα ανθρώπων, με αποτέλεσμα εκείνοι να παρασύρονται τελικά από τις θεωρίες συνωμοσίας.
Αυτό, όμως, που δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια είναι το εάν η αίσθηση αδυναμίας είναι που τροφοδοτεί την πίστη στα σενάρια συνωμοσίας ή αν στην πραγματικότητα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Σε κάθε περίπτωση, το βασικό συμπέρασμα είναι η επιβεβαίωση της τάσης των ανθρώπων ν' αμφισβητούν παραδοσιακούς θεσμούς ή καθιερωμένες αντιλήψεις, μια ακραία εκδήλωση της οποίας εκφράζεται μέσω της συνωμοσιολογίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου