Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν είναι μόνο η άμιλλα των αθλητών στα στάδια. Πίσω από το θέαμα, το φαίνεσθαι, το Ολυμπιακό Πνεύμα εκφράζεται σιωπηρά με μια σειρά συμβόλων, τα οποία έχουν το δικό τους μήνυμα να μεταδώσουν: η σημαία με τους πέντε κρίκους, το μότο των Αγώνων, ο όρκος των αθλητών, ο Ολυμπιακός Ύμνος. Ας τα γνωρίσουμε λίγο καλύτερα.
H πρώτη έπαρση της Ολυμπιακής σημαίας έγινε στους Αγώνες του 1920 στην Αμβέρσα του Βελγίου. Στο κέντρο της λευκής σημαίας βρίσκονται οι πέντε χρωματιστοί κύκλοι, εμπνευστής των οποίων ήταν ο βαρώνος Πιέρ ντε Κουμπερτέν, ο οραματιστής που έσπειρε την ιδέα για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων διεθνοποιώντας τους. Στην πάνω σειρά και από αριστερά προς τα δεξιά, όπως βλέπουμε τη σημαία, τα χρώματα των κύκλων είναι μπλε, μαύρο και κόκκινο, ενώ στην κάτω σειρά (και πάλι ξεκινώντας από τα αριστερά) βρίσκονται ο κίτρινος και ο πράσινος κύκλος. Τα χρώματα συμβολίζουν τις πέντε κατοικημένες ηπείρους: ο μπλε κύκλος συμβολίζει την Ευρώπη, ο μαύρος την Αφρική, ο κόκκινος την Αμερική, ο κίτρινος την Ασία και ο πράσινος την Ωκεανία.
Τους πέντε κρίκους τους πρωτοπαρουσίασε ο Πιέρ ντε Κουμπερτέν τον Αύγουστο του 1913, ένα χρόνο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης, στους οποίους για πρώτη φορά είχαν συμμετάσχει αθλητές απ' όλες τις ηπείρους. Σύμφωνα με το βιβλίο "100 Χρόνια Νεώτερη Ελληνική Ολυμπιακή Ιστορία" του Ελευθέριου Σκιαδά, το οποίο εκδόθηκε το 1996 υπό την εποπτεία της ΕΟΑ, υπάρχουν δύο εκδοχές για το πώς ο Κουμπερτέν εμπνεύστηκε τους πέντε κύκλους. Κατά την πρώτη, πρόκειται για ένα σύμβολο που υπήρχε σ' ένα βωμό των Δελφών αντιπροσωπεύοντας την ολυμπιακή ανακωχή από την εποχή της αρχαιότητας, ενώ η σημασία τους αναλυόταν σε επιγραφή πάνω στον ιερό δίσκο του Ιφίτου. Η δεύτερη εκδοχή θέλει εμπνευστή της σημαίας έναν Έλληνα ομογενή εξ Αιγύπτου και μέλος της ΔΟΕ, τον Άγγελο Βολανάκη, προσωπικός φίλος του Κουμπερτέν, στον οποίο την εκμυστηρεύθηκε κι εκείνους την υιοθέτησε. Σε κάθε περίπτωση, τα χρώματα των κρίκων επελέγησαν βάσει των χρωμάτων που κυριαρχούσαν στις σημαίες των κρατών της εποχής, τουλάχιστον το ένα από αυτά συναντάται σε μία εθνική σημαία, ενώ η ένωση των κρίκων μεταξύ τους ήθελε να συμβολίσει την ενότητα των λαών επί τη βάσει της Ολυμπιακής Ιδέας.
Τα πρώτα χρόνια, στην Ολυμπιακή σημαία αναγραφόταν και η λατινική φράση "Citis, Altius, Fortius", που σημαίνει "πιο γρήγορα - πιο ψηλά - πιο δυνατά", όμως με το πέρασμα των χρόνων αυτή εξαλείφθηκε. Πρόκειται για το μότο των Ολυμπιακών Αγώνων, όπως το πρότεινε ο Πιέρ ντε Κουμπερτέν το 1894 κατά την ίδρυση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (Δ.Ο.Ε.) στη Λοζάνη της Ελβετίας, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα η έδρα της. Η έμπνευση για τη φράση αυτή ανήκε σ' έναν Δομινικανό ιερέα, φίλο του Κουμπερτέν, τον Ενρί Ντιντόν, ο οποίος την είχε εκφωνήσει για πρώτη φορά σε μια αθλητική διοργάνωση σε κολέγιο λίγο έξω από το Παρίσι, του οποίου ήταν ο διευθυντής.
Στην Ολυμπιάδα της Αμβέρσας καθιερώθηκε ακόμα ένα σύμβολο των Αγώνων, ο Ολυμπιακός αθλητικός όρκος, ο οποίος γράφτηκε από τον ίδιο τον Κουμπερτέν, με έμπνευση από την αρχαία Ελλάδα. Ο πρώτος όρκος ήταν ο ακόλουθος: "Εν ονόματι όλων των αγωνιζομένων υπόσχομαι ότι θα παρουσιασθούμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες ως έντιμοι αγωνιζόμενοι και σεβόμενοι τους κανονισμούς των Αγώνων και επιθυμούντες να συμμετάσχωμεν σε αυτούς με φίλαθλο πνεύμα για τη δόξα του αθλητισμού και την τιμή των χωρών μας". Το 1962 ο όρκος υπέστη μικρές τροποποιήσεις και διαμορφώθηκε ως εξής, όπως ισχύει μέχρι σήμερα: "Εξ ονόματος όλων των συμμετεχόντων υπόσχομαι ότι θα μετάσχουμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες σεβόμενοι και συμμορφούμενοι προς τους κανόνες, οι οποίοι τους διέπουν με αληθινό πνεύμα τους καλώς αγωνίζεσθαι, για τη δόξα του αθλητισμού και την τιμή των ομάδων μας".
Ο Ολυμπιακός Ύμνος γράφτηκε από τον εθνικό ποιητή Κωστή Παλαμά ύστερα από προτροπή του Δημητρίου Βικέλα εν όψει των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 1896, ενώ μελοποιήθηκε από τον διεθνούς φήμης συνθέτη Σπυρίδωνα Σαμάρα. Όταν ο ύμνος εκτελέστηκε κατά την έναρξη των Αγώνων του 1896 στο Παναθηναϊκό Στάδιο από πλήθος άριστα συγχρονισμένων χορωδιών (τις μουσικές ορχήστρες του Στρατού και του Ναυτικού, τις φιλαρμονικές της πρωτεύουσας και των επαρχιών, καθώς και από πλήθος άλλων χορωδιών) με 200 μουσικούς και υπό τη διεύθυνση του Σαμάρα, οι θεατές συγκινήθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε ζήτησαν την επανάληψη της εκτέλεσης του.
Ο Ύμνος ξανακούστηκε στη Μεσοολυμπιάδα του 1906, ενώ καθιερώθηκε ως ο επίσημος Ολυμπιακός Ύμνος το Μάιο του 1958 σε Συνέδριο της ΔΟΕ στο Τόκιο. Ένα χρόνο νωρίτερα, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή είχε προκηρύξει διαγωνισμό για τη μελοποίηση ενός Ολυμπιακού Ύμνου, όμως κατέληξαν στο ποίημα του Παλαμά υπό τη μελωδία του Σαμάρα, όταν αυτό εκτελέστηκε κατά την επίσημη έναρξη του Συνεδρίου από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Τόκιο.
Ο Ολυμπιακός Ύμνος έχει ως εξής:
Αρχαίον Πνεύμα αθάνατον, αγνέ πατέρα
Του ωραίου, του μεγάλου και του αληθινού
Κατέβα, φανερώσου, κι άστραψε εδώ πέρα
Στη δόξα της δικής σου γης και τ' ουρανού.
Στο δρόμο και στο πάλαιμα και στο λιθάρι
Στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή
Και με τ' αμάραντο στεφάνωσε Κλωνάρι
Και σιδερένιο πλάσε κι άξιο το κορμί.
Κάμποι, Βουνά κι Πέλαγα φέγγουν μαζί σου
Σαν ένας λευκοπόρφυρος μέγας ναός
Και τρέχει στον ναό εδώ προσκυνητής Σου
Αχαίον Πνεύμα Αθάνατο, κάθε Λαός.
Στο youtube ο χρήστης theme45 δημιούργησε κι ανέβασε το παρακάτω βίντεο με φωτογραφίες από Ολυμπιακές σημαίες και τα λογότυπα παλιότερων διοργανώσεων με υπόκρουση τον Ύμνο.
[Περισσότερα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες μπορείς να διαβάσεις σε παλιότερη ανάρτηση κάνοντας κλικ εδώ.]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου