ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΙ ΤΡΟΥΜΑΝ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΡΙΨΗ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΒΟΜΒΑΣ ΣΤΗ ΧΙΡΟΣΙΜΑ

Η ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας στην πόλη Χιροσίμα το πρωί της 6ης Αυγούστου 1945 άλλαξε το ρου της ανθρώπινης ιστορίας. Οι πρώτες πρώτες αντιδράσεις θα μπορούσαν να συνοψιστούν στη λέξη "δέος" για το επιστημονικό επίτευγμα της διάσπασης του ατόμου, κάτι που φάνταζε ακατόρθωτο μέχρι τότε, καθώς και για το νέο υπερ-όπλο, που χαρακτηρίστηκε από ορισμένους και ως "το όγδοο θαύμα".
Για παράδειγμα, η εφημερίδα New York Times έσπευσε να χαιρετήσει την ατομική βόμβα ως "το μεγαλύτερο γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητας", ως επανάσταση στην επιστήμη και την πολεμική τέχνη... (που) θα  εξασφαλίσει την ειρήνη σε όλα τα Ηνωμένα Έθνη, άποψη που θα διατύπωνε και ο αμερικανός πρόεδρος Τρούμαν μετά τη ρίψη της δεύτερης ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι τρεις ημέρες αργότερα. Σε ανταπόκρισή του από τη Μεγάλη Βρετανία στις 7 Αυγούστου, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρώυτερς ανήγγειλε ότι μεταξύ του βρετανικού λαού "επικρατεί αίσθημα ευγνωμοσύνης έναντι των επιστημόνων των Συμμάχων, οι οποίοι νίκησαν τους Γερμανούς επιστήμονες στον επιστημονικό αυτό αγώνα δρόμου.
Βέβαια, όταν στη συνέχεια θα άρχισαν να γίνονται σιγά σιγά γνωστές οι τρομακτικές επιπτώσεις τόσο σε υλικό όσο - το κυριότερο - σε ανθρώπινο κόστος, το αίσθημα που θα επικρατήσει θα είναι εκείνο του φόβου για το μέλλον του πλανήτη. Ήδη, η Daily Telegraph προειδοποιούσε ότι  "εάν δεν χρησιμοποιήσουμε τη νέα αυτή καταπληκτική ενέργεια σε έργα ειρήνης, το ανθρώπινο γένος απειλείται με ολοσχερή εκμηδένιση", ενώ η Daily Mail υπενθύμιζε ότι "δύο ατομικές βόμβες θα ήταν δυνατό να καταστρέψουν ολόκληρο το Λονδίνο".
Λίγες ώρες μετά την επίθεση στη Χιροσίμα, ο Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν απευθύνθηκε με εκτενή δήλωση του όχι μόνο στον αμερικανικό λαό αλλά και στην παγκόσμια κοινή γνώμη που παρακολουθούσε τις εξελίξεις με ανοιχτό το στόμα. Η συγκεκριμένη ομιλία αποτελεί μνημείο κομπασμού μιας ανερχόμενης υπερδύναμης, εξυμνώντας το επιστημονικό επίτευγμα και την αμερικανική ισχύ, όμως παραλείπει να αναφερθεί στο βαρύ τίμημα αθώων ανθρώπινων ζωών - ή μάλλον κάνει μια γενική αναφορά, σε μια προσπάθεια να δικαιολογηθεί η απώλεια 100.000 ζωών μόνο στη Χιροσίμα. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για έναν - ούτως ή άλλως - ιστορικό λόγο, τον οποίο αξίζει ο καθένας να διαβάσει και να βγάλει στη συνέχεια μόνος του τα συμπεράσματα του.

"Πριν δεκάξι ώρες αμερικανικά αεροπλάνα έρριψαν μία μόνο από τις νέες βόμβες πάνω σε σημαντική στρατιωτική βάση της Χιροσίμα. Η βόμβα αυτή έχει μεγαλύτερη δύναμη από 20.000 τόνους δυναμίτιδας και είναι 2000 φορές πιο καταστρεπτική από την αγγλική βόμβα Grand Slam, η οποία είναι η μεγαλύτερη βόμβα απ' όσες χρησιμοποιήθηκαν ποτέ στην ιστορία του πολέμου. Η βόμβα του ατόμου διανοίγει νέους επαναστατικούς ορίζοντες στην καταστρεπτική δύναμη, την οποία συγκεντρώνουμε κατά της Ιαπωνίας. Η δύναμη που κινεί και συγκρατεί τους κόσμους είναι η ίδια με εκείνη που περικλείσαμε σε αυτήν τη βόμβα. Είναι η δύναμη από την οποία ο ήλιος αντλεί τη δική του και η οποία εξαπολύει ήδη τη δράση της εναντίον εκείνων που έφεραν τον πόλεμο στην Άπω Ανατολή.

Πριν το 1939 είχε επικρατήσει η επιστημονική γνώμη ότι ήταν θεωρητικά δυνατή η έκλυση της ενέργειας του ατόμου, αλλά ότι κανείς δεν ήταν δυνατό να επινοήσει τον πρακτικό τρόπο πραγματοποίησης της. Το 1942 πληροφορηθήκαμε ότι οι Γερμανοί εργάζονταν πυρετωδώς για να βρουν τον τρόπο διοχέτευσης της ενέργειας του ατόμου σε άλλες μηχανές, με την ελπίδα της υποδούλωσης του κόσμου. Αλλά απέτυχαν. Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τη Θεία Πρόνοια, διότι οι Γερμανοί δεν πέτυχαν να κατασκευάσουν παρά μόνο τις ιπτάμενες βόμβες και αυτές σε περιορισμένες ποσότητες και να είμαστε ακόμη περισσότερο ευγνώμονες προς Αυτήν, διότι δεν κατόρθωσαν να κατασκευάσουν έστω και μία μόνο βόμβα ατόμου.

Η μάχη των εργαστηρίων θα ήταν επίσης μοιραία για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και οι μάχες στην ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα, και την κερδίσαμε, όπως κερδίσαμε και τις άλλες. Πριν την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, κατά το 1940 είχαμε συνδυάσει με τους Άγγλους τις επιστημονικές μας γνώσεις και μεγάλη, ανεκτίμητη βοήθεια για τις νίκες μας προέκυψε από αυτήν τη συνεργασία. Με τους συνεργαζόμενους Άγγλους και Αμερικανούς επιστήμονες εισήλθαμε σ' έναν αγώνα δρόμου για τις ανακαλύψεις με τους Γερμανούς. Ο μακαρίτης Πρόεδρος Ρούζβελτ και ο κύριος Τσόρτσιλ συμφώνησαν ότι οι έρευνες θα έπρεπε να διεξαχθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, διότι η Αγγλία ήταν συνεχώς εκτεθειμένη στις από αέρος επιθέσεις και απειλούνταν με εισβολή.

Έχουμε ήδη δυο μεγάλα εργοστάσια και μικρότερα εργαστήρια για την παραγωγή ατομικής ενέργειας. Στο κατακόρυφο της ενέργειας μας χρησιμοποιήσαμε 120.000 τακτικούς εργάτες και προσλάβαμε άλλους 60.000 για την εφαρμογή των σχεδίων μας. Τρία ήταν τα άτομα επί κεφαλής αυτής της προσπάθειας, τα οποία εργάσθηκαν επί δυόμισι έτη, ελάχιστοι δε γνώριζαν για τι εργάζονταν. Έβλεπαν συγκεντρωμένες μεγάλες ποσότητες υλικών και δεν έβλεπαν τίποτε να προέρχεται εξ αυτών, διότι η ποσότητα του εκρηκτικού υλικού είναι ελάχιστη. Δαπανήσαμε δυόμιση δισεκατομμύρια δολάρια για το μεγαλύτερο επιστημονικό πόλεμο της ιστορίας και κερδίσαμε. 

Η επιστήμη και η βιομηχανία συνεργάσθηκαν υπό τη διεύθυνση του αμερικανικού στρατού. Μοναδική υπήρξε η επιτυχία στο χειρισμό του τόσο πολύπλοκου προβλήματος μέσα σε τόσο καταπληκτικά σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να επιτευχθεί άλλος ανάλογος συνδυασμός στον κόσμο. Εκείνο το οποίο επιτελέστηκε είναι το μέγιστο κατόρθωμα της οργανωμένης επιστήμης στον κόσμο. Νέες βόμβες είναι ήδη υπό κατασκευή και νέοι ισχυρότεροι τύποι βρίσκονται ήδη υπό επεξεργασία. 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ήδη αποφασισμένες στο να εκμηδενίσουν το ταχύτερο και με τον πληρέστερο τρόπο κάθε ιαπωνικό μέσο παραγωγής, το οποίο διατηρείται επί του εδάφους. Θα καταστρέψουμε τις προκυμαίες τους, τα εργοστάσια τους, τα μέσα συγκοινωνίας τους. Καμία αμφιβολία δεν μπορεί να υπάρξει επ' αυτού. Θα συντρίψουμε τελείως την πολεμική δύναμη της Ιαπωνίας. Το μεγαλύτερο θαύμα δεν υπήρξε ούτε το μέγεθος του εγχειρήματος ούτε η μυστικότητα υπό την οποία έγινε ούτε η δαπάνη του, αλλά το κατόρθωμα των επιστημονικών εγκεφάλων, στο να συνδυάσουν τα απείρως πολύπλοκα μέρη των ανθρώπινων γνώσεων σε διαφορετικά επιστημονικά πεδία σ' ένα ενιαίο πρακτικό σχέδιο, ενώ δεν υπήρξε λιγότερο αξιοθαύμαστη η ικανότητα της βιομηχανίας στο να καταρτίσει τα σχέδια και της εργασίας στο να κινήσει μηχανές με μεθόδους που ουδέποτε χρησιμοποιήθηκαν κατά το παρελθόν και για να παράγουν πράγματα, τα οποία ουδέποτε άλλοτε παρήχθησαν. Πρόκειται περί χαλιναγωγήσεως της πρωταρχικής δύναμης του σύμπαντος.
Θελήσαμε να προστατέψουμε τον ιαπωνικό λαό, όταν, εν όψει της επικείμενης καταστροφής, απευθύναμε το τελεσίγραφο της 26ης Ιουλίου, το οποίο εκδόθηκε στο Πότσδαμ. Οι ηγέτες του το απέρριψαν ασυζητητί, δεν δέχθηκαν τους όρους μας και ήδη μπορούν να περιμένουν την καταιγίδα ή την από αέρος καταστροφή, όμοια της οποίας δεν ξαναείδε η Γη αυτή. Μετά την επίθεση αυτή θα ακολουθήσουν οι από θαλάσσης και ξηράς δυνάμεις σε τέτοιους αριθμούς, τους οποίους ουδέποτε άλλοτε γνωρίσαμε και οι οποίες θα πολεμήσουν επί τη βάσει όλων των δεδομένων της στρατιωτικής επιστήμης...".