ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΣ ΚΕΛΙ ΤΟΥ ΑΝΤΕΡΣ ΜΠΡΕΪΒΙΚ

Θα θέλατε να μείνετε σ' αυτό το δωμάτιο; Εδώ είναι φυλακισμένος ο Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, γνωστός και ως ο "μακελάρης του Όσλο". Ένα κελί που οι Έλληνες κρατούμενοι δεν αναμένεται να το δουν ούτε στα πιο τρελά όνειρα τους.

Όταν πριν λίγες εβδομάδες είδε στο φως της δημοσιότητας η αυτοσχέδια πλαστική πισίνα των φυλακών Κορυδαλλού, οι αντιδράσεις ήταν οξύτατες. Πολλοί ήταν εκείνοι που σκανδαλίστηκαν για την περιττή πολυτέλεια που απολαμβάνουν οι κρατούμενοι - από πότε άραγε είναι πολυτέλεια μια πλαστική πισίνα για το καυτό ελληνικό καλοκαίρι; - και άλλοι πάλι θυμήθηκαν την τήρηση της τυπικής νομιμότητας - μπορεί να μην να ζητούν αποδείξεις όταν κάνουν τα ψώνια τους, αλλά "ανησύχησαν" για την αυθαίρετη πισίνα των φυλακών.

Την ίδια στιγμή, στην άλλη άκρη της ευρωπαϊκής ηπείρου και πιο συγκεκριμένα στη Νορβηγία, ο Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, ο άνθρωπος που πριν από ένα χρόνο, στις 22 Ιουλίου 2011, με τη βομβιστική επίθεση στην πρωτεύουσα Όσλο και τη σφαγή στη νήσο Ουτόγια σκότωσε συνολικά 77 άτομα και τραυμάτισε άλλους 242, ο άνθρωπος που ακόμη και σήμερα δηλώνει αμετανόητος για τις πράξεις του, απολαμβάνει τα προνόμια του νορβηγικού σωφρονιστικού συστήματος διαβιώνοντας σ' ένα κελί σαν... διαμέρισμα. 

Ο Μπρέιβικ βρίσκεται απομονωμένος στη φυλακή Ίλα, όμως η λέξη απομόνωση δεν έχει καμία σχέση με ό,τι φανταζόμαστε στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, ο μακελάρης του Όσλο έχει στη διάθεση του τρία κελιά εμβαδού οκτώ τετραγωνικών μέτρων, επιπλωμένα και προσεγμένα θυμίζοντας περισσότερο δωμάτια ενός διαμερίσματος. Το ένα χρησιμοποιείται ως υπνοδωμάτιο, το δεύτερο ως γυμναστήριο και το τρίτο διαθέτει υπολογιστή με σύνδεση στο ίντερνετ - βλέπετε στη φωτογραφία το περιβάλλον στο οποίο ζει. Και ας μην ξεχνάμε: πρόκειται για έναν κατά συρροή δολοφόνο, οπαδό της τυφλής ρατσιστικής βίας και όχι για πορτοφολά του μετρό ή για έναν έμπορο που φαλίρισε και άρχισε να εκδίδει ακάλυπτες επιταγές.

Η Έλεν Μπγιέρκε, εκπρόσωπος τύπου των φυλακών Ίλα, είναι ξεκάθαρη: "Είναι άνθρωπος. Έχει ανθρώπινα δικαιώματα. Σκοπός είναι να δημιουργήσουμε ένα ανθρώπινο καθεστώς στη φυλακή". Όχι ότι δεν υπάρχουν και φωνές που ζητούν την κεφαλή του Μπρέιβικ επί πίνακι. Ο Τόμας Ιντρεμπόε, για παράδειγμα, είχε αρχικά κληρωθεί μεταξύ των δικαστών που θα δίκαζαν την υπόθεση του 33χρονου άνδρα, όμως εξαιρέθηκε από τη σύνθεση του δικαστηρίου, όταν αποκαλύφτηκε ότι συμμετείχε σε καμπάνια υπέρ της επιβολής θανατικής ποινής στον κατά συρροή δολοφόνο. Σύμφωνα με τον Ιντρεμπόε, η επιβολή της θανατικής ποινής "θα γλίτωνε τους φορολογούμενους από αχρείαστα έξοδα".

Μέχρι στιγμής, το νορβηγικό κράτος ξόδεψε 40 εκατομμύρια κορώνες για την κατασκευή ειδικής αίθουσας για τη διεξαγωγή της ακροαματικής διαδικασίας, ενώ έχει ήδη χτιστεί ειδική ψυχιατρική πτέρυγα, η οποία κόστισε μεταξύ 2 και 3 εκατομμυρίων κορονών, για την περίπτωση που το δικαστήριο - ενδεχομένως - κρίνει τον κατηγορούμενο ψυχικά ασθενή. Η πτέρυγα αποτελείται από ένα κελί εμβαδού 9 τετραγωνικών μέτρων με μπάνιο, ενώ θα προσφέρει εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνεργασία με ειδικούς ψυχοθεραπευτές, όπως γίνεται με όλους τους εγκληματίες στη Νορβηγία, που κρίνονται ψυχικά ασθενείς, ενώ το κόστος της παραμονής του Μπρέιβικ στο συγκεκριμένο κέντρο κράτησης, εκτιμάται ότι θα ανέρχεται μεταξύ 7 και 10 εκατομμυρίων κορονών ετησίως.
Σε περίπτωση που ο Μπρέιβικ κριθεί ψυχικά υγιής και του επιβληθεί ποινή φυλάκισης - η ετυμηγορία του δικαστηρίου θα ανακοινωθεί αύριο, 24 Αυγούστου - θα παραμείνει στις φυλακές Ίλα. Αξιωματούχοι των φυλακών, πάντως, επιδιώκουν τη μεταφορά του σε άλλο τμήμα των φυλακών, όπου θα μπορεί να επικοινωνεί με άλλους κρατούμενους και θα έχει πρόσβαση σε εκπαιδευτικά μαθήματα, βιβλιοθήκη, γυμναστήριο ή άλλες δραστηριότητες αναψυχής, ενώ θα μπορεί να προσφέρει και εργασία, όπως οι υπόλοιποι κρατούμενοι.

Η θανατική ποινή έχει καταργηθεί στη Νορβηγία προ πολλού. Η τελευταία εκτέλεση εν καιρώ ειρήνης έγινε το 1876, ενώ η θανατική ποινή καταργήθηκε από τον νορβηγικό ποινικό κώδικα το 1905 - το δε 1979 καταργήθηκε η θανατική ποινή και για εγκλήματα εν καιρώ πολέμου. Φυσικά, δεν τίθεται καν θέμα επιστροφής της στο δικαιικό σύστημα της χώρας. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, "δε θα ήταν η Νορβηγία" επισημαίνει ο ποινικολόγος Τόμας Ούγκελβικ, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. "Έχουμε μια γενική ανάγκη να προσφέρουμε ανθρώπινες συνθήκες στο κοινωνικό μας κράτος και οι συνθήκες στις φυλακές είναι κομμάτι του κοινωνικού κράτους". Αντίθετα, το τεστ για το επίσημο νορβηγικό κράτος είναι η διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης του Μπρέιβικ με τους υπόλοιπους κρατουμένους και η εξασφάλιση ανθρώπινων συνθηκών. 

Στην Ελλάδα, βέβαια, όλα αυτά ακούγονται σαν να έρχονται από τον Άρη και εξακολουθούμε να σκανδαλιζόμαστε, να εξεγειρόμαστε κάθε φορά που ένας κρατούμενος ζητάει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Αν δε ο κρατούμενος είναι αλλοδαπός, συνηθίζουμε να τον βρίζουμε για το απύθμενο θράσος του - άλλα ξέχασα, εμείς είμαστε ο "έξυπνος λαός", κλάσεις ανώτερος από τους κουτόφραγκους και μαλθακούς βορειοευρωπαίους... Ελλάς, το... μεγαλείο σου;