Πώς ο "Έλληνας" έγινε συνώνυμος του "Χαρτοκλέφτη" στη Γαλλία το 18ο αιώνα

Ένας Έλληνας τυχοδιώκτης, κατάφερε να μετατρέψει τη λέξη "Έλληνας" (μιλώντας για το γαλλικό "grec") συνώνυμο του χαρτοκλέφτη στη Γαλλία τουλάχιστον μέχρι τα χρόνια της γαλλικής επανάστασης. Τόλμησε να επιδείξει τις χαρτοκλεφτικές του ικανότητες ακόμη και μέσα στη βασιλική αυλή, έβγαλε εκατομμύρια, αλλά στο τέλος δεν στάθηκε το ίδιο τυχερός, η αλήθεια αποκαλύφθηκε και ο ίδιος τιμωρήθηκε αυστηρά. Αυτή είναι η αξιοπερίεργη ιστορία του.

Βρισκόμαστε στα μέσα περίπου της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, που στην ιστορία έμεινε γνωστός και με την ονομασία "Βασιλιάς Ήλιος". Ήταν ο πιο ισχυρός ηγεμόνας της εποχής του (τέλη 17ου αιώνα - αρχές 18ου), στη διάρκεια της βασιλείας του οποίου η Γαλλία έγινε η μεγαλύτερη δύναμη της Ευρώπης. Πολλοί άνθρωποι επιθυμούσαν την εύνοιά του και το αποτέλεσμα ήταν να γεμίσουν οι Βερσαλίες από τυχοδιώκτες, που έρχονταν απ' όλα τα μήκη και πλάτη του τότε γνωστού κόσμου.

Ένας από αυτούς τους τυχοδιώκτες ήταν και ο Αλέξιος Άπουλος, γνωστός και ως "Γραικός" (ή "Γραικύλος"). Ο Άπουλος είχε ταξιδέψει για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ανατολή, ενώ έζησε και στην Ινδία, όπου φερόταν να είχε αποκτήσει συλλογή πολύτιμων, σπάνιων λίθων με μαγικές και θεραπευτικές ιδιότητες.

Ο Λουδοβίκος ήθελε να αποκτήσει ένα συγκεκριμένο λίθο από τη συλλογή του Άπουλου, που σύμφωνα με τα θρυλούμενα θεράπευε τον πυρετό και επανέφερε τη νεότητα. Έστειλε, λοιπόν, τον ευνοούμενό του ευγενή Σεντ Αινιάν για να αγοράσει το λίθο αυτό. Όμως ο Άπουλος ήταν ανένδοτος. Υποστήριζε ότι είχε ορκισθεί στον άνθρωπο που του είχε χαρίσει τη συγκεκριμένη πέτρα ότι δεν θα την αποχωριζόταν ποτέ, παρά μόνο για να έσωζε την ζωή κάποιου δυστυχισμένου είτε αν την έχανε στα χαρτιά. "Αν θέλετε να πάρετε αυτόν το λίθο, πρέπει να μου τον κερδίσετε", είπε στον Γάλλο ευγενή, ο οποίος έπεσε εύκολα στην παγίδα και μόνος του πρότεινε στον Άπουλο να παίξουν την πέτρα στα χαρτιά.

Ο Σεντ Αινιάν έφτασε να χάσει το τεράστιο ποσό των πέντε χιλιάδων σκούδων, όταν αποφάσισε να τα παρατήσει και ν' αποσυρθεί από το παιχνίδι, χωρίς φυσικά να έχει αποκτήσει τον πολύτιμο λίθο. Ωστόσο, όταν τα νέα διαδόθηκαν στην αυλή, πολλοί ήταν οι ευγενείς, οι οποίοι όχι απλά δεν έλαβαν κάποιο μάθημα από την ατυχία του Σεντ Αινιάν, αλλά πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να κερδίσουν τον Άπουλο στα χαρτιά. Αλίμονο! Όλοι απέτυχαν οικτρά και ο Έλληνας χαρτοπαίκτης κέρδισε εκατομμύρια σκούδα. Την τύχη του προκάλεσε και ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ΄, ο οποίος κάλεσε τον Άπουλο, σίγουρος ότι αυτός θα τα κατάφερνε καλύτερα. Φαίνεται ότι ο Γάλλος βασιλιάς κατάφερε τελικά ν' αποκτήσει την περιβόητη πέτρα, αφού προηγουμένως έχασε τεράστια χρηματικά ποσά (για "εκατομμύρια σκούδα" γινόταν λόγος).

Το θέμα είναι ότι κάποια στιγμή, μετά από πολύ καιρό, οι ευγενείς της βασιλικής αυλής έπιασαν τον Άπουλο στα πράσα να χαρτοκλέβει. Ανήγγειλαν το γεγονός στο Λουδοβίκο, ο οποίος αγανάχτησε τόσο πολύ, ώστε να κόψουν τα χέρια του Άπουλου. Τελικά η ποινή μετατράπηκε σε ισόβια φυλάκιση και ο Άπουλος πέθανε στις φυλακές της Βαστίλης γύρω στα τέλη του 17ου αιώνα.

Από τότε, στη γαλλική γλώσσα επικράτησε να αποκαλούνται οι χαρτοκλέφτες "Άπουλοι" και "Γραικοί" ("Il joue comme le grec", δηλ. "Παίζει σαν τον Έλληνα"), χαρακτηρισμοί που δεν έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα - εκτός κι αν κάποιος γνωρίζει το αντίθετο. Η σχετική πληροφορία για την ιστορία του Άπουλου προέρχεται από ένα γαλλικό βιβλίο του 1788, το οποίο ανακάλυψε σχεδόν 100 χρόνια μετά κάποιος Έλληνας κόμης, ο οποίος ζούσε στη Γαλλία και ονομαζόταν Βασίλειος Βαλσαμάκης, η δε ιστορία του Αλεξίου Άπουλου (βάσει της πηγής αυτής) δημοσιεύτηκε στον ελληνικό τύπο, απ' όπου και την άντλησα.



Περισσότερα θέματα από πολύ παλιά, σπάνια βιβλία:
-- Ποια ήταν η αγγαρεία που αρνούνταν να κάνουν οι Έλληνες των πρώτων χρόνων του ελληνικού κράτους και την έκαναν γι' αυτούς οι Μαλτέζοι
-- Η περιγραφή ενός γάμου (με κακό τέλος) μεταξύ δύο ανδρών στη Ρώμη το 16ο αιώνα