25 Φεβρουαρίου 2017

Οι Γιάννηδες που άνοιγαν τάφους και άρπαζαν κρεμμύδια από μάπες και ορλάνδους. (Ή αλλιώς η αργκό των Αθηναίων λωποδυτών πριν από 100 και πλέον χρόνια)

"Είναι κάποιοι Γιάννηδες πολύ τυχεροί, που την πέφτουν συνέχεια σε μάπες και κάνουν γερή μπάζα. Ένας φίλος Γιάννης ξάφρισε ένα λάχανο γεμάτο σεντόνια, παππούδες και παπλώματα, χωρίς ντον πάρει κανείς χαμπάρι. Ένας άλλος όμως, που βγήκε στη γύρα μ' έναν αβανταδόρο κι ένα ποντίκι κατέληξαν στο σκολειό, όταν προσπάθησαν να αρπάξουν την κρεμαστή ενός ορλάνδου, η οποία ήταν σχεδόν άδεια. Είχε μόνο ένα πετσί με δυο κούτσουρα. Κι εκεί που ετοιμάζονταν ν' ανοίξουν έναν τάφο δίπλα στην τσακιστή, ο ορλάνδος πρόλαβε και ειδοποίησε το δάσκαλο. Κρίμα τα κρεμμύδια και τα στενόχωρα που είχαν στις τσέπες τους από κάτι κορόιδα που είχαν πετύχει νωρίτερα".

22 Φεβρουαρίου 2017

Οι πεθερές στο "εδώλιο του κατηγορουμένου". Ποιες ήταν οι απόψεις ανθρώπων του πνεύματος για τις πεθερές με αφορμή τη δίκη της Κάστρου, η οποία κατηγορήθηκε ότι οργάνωσε τη δολοφονία του γαμπρού της, το Μάρτιο του 1932

γελοιογραφία που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μπουκέτο το Μάρτιο του 1932

Το Μάρτιο του 1932 και ενώ στο Κακουργιοδικείο βρισκόταν σε εξέλιξη η δίκη των κατηγορουμένων για την αποτρόπαια δολοφονία του εργολάβου Δημήτρη Αθανασόπουλου, κεντρική φιγούρα και κύρια υπεύθυνη για το σχεδιασμό του εγκλήματος αναδεικνυόταν από τα δημοσιεύματα των εφημερίδων η πεθερά του θύματος, Άρτεμις Κάστρου, γνωστής και με το χαρακτηρισμό "Κακούργα πεθερά", όπως ήταν ο τίτλος του τραγουδιού - τεράστιο σουξέ της εποχής - που ο Ιάκωβος Μοντανάρης εμπνεύστηκε από την τραγική εκείνη ιστορία. Το θέμα είναι ότι ο συνδυασμός των λέξεων "κακούργα" και "πεθερά" δεν εξαντλούταν μόνο στο πρόσωπο της Κάστρου, αλλά μεταξύ σοβαρού και αστείου όλες οι πεθερές είχαν μπει στο στόχαστρο, ενώ το περιοδικό Μπουκέτο τις έβαλε στο "εδώλιο του κατηγορουμένου" και απευθύνθηκε σε ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων ζητώντας τις δικές τους απόψεις για τις πεθερές. Φυσικά, δεν ήταν μια σοβαρή "δίκη", αλλά απλά ένα ανάλαφρο αφιέρωμα ενός λαϊκού περιοδικού, που έψαχνε πώς να γεμίσει τις σελίδες του. Και η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι πνευματικοί άνθρωποι ανταποκρίθηκαν με χιούμορ στο αφιέρωμα αυτό. Εδώ συγκέντρωσα τις πιο ενδιαφέρουσες απαντήσεις.

20 Φεβρουαρίου 2017

Ποια είναι η καταλληλότερη ηλικία για γάμο; Τι απαντήσεις έδωσαν άνθρωποι των γραμμάτων (μεταξύ αυτών και ο Παλαμάς) σε σχετικό αφιέρωμα εφημερίδας το Σεπτέμβριο του 1928

Το ερώτημα που έθεσε ο συντάκτης της εφημερίδας Η Ελληνική σε διανοούμενους της εποχής το Σεπτέμβριο του 1928 ήταν το ελάχιστο περίεργο: Σε ποια ηλικία πρέπει να παντρεύονται οι άνδρες και σε ποια οι γυναίκες; Θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτή η ερώτηση, που σήμερα μοιάζει τόσο αδιάφορη και άτοπη, εξέφραζε την κοινωνική αλλαγή που είχε συντελεστεί με τη μετατροπή της Αθήνας σε μια μεγαλούπολη, που ελάχιστα κοινά είχε με την ελληνική επαρχία της εποχής εκείνης (αλλά και των επόμενων δεκαετιών). Το ενδιαφέρον πάντως είναι ότι σχεδόν όλοι όσοι ρωτήθηκαν,  ανάμεσα σ' αυτούς και ο εσωστρεφής Κωστής Παλαμάς, έδωσαν μια κάποια απάντηση ακόμη κι αν θεωρούσαν το ερώτημα πρακτικά άκυρο (που όντως ήταν), ενώ σήμερα δύσκολα θα φανταζόμασταν κάποιον διανοούμενο να έμπαινε στον κόπο να κάνει το παραμικρό σχόλιο. Έχω επιλέξει ορισμένες από τις απαντήσεις, αυτές των πιο γνωστών - μέχρι και σήμερα - προσώπων, όπως και κάποιες άλλες που είχαν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. (Εφόσον πρόκειται περί απόψεων και όχι γραπτών ντοκουμέντων, γίνεται προσαρμογή στη σημερινή ορθογραφία, πλην μιας εξαίρεσης για πρακτικούς λόγους)