Με αφορμή το θάνατο της Μέριλιν
Μονρόε από υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών στις 4 Αυγούστου 1962, ο
δημοσιογράφος Δημήτρης Λιμπερόπουλος απευθύνθηκε σε Ελληνίδες ηθοποιούς ζητώντας
τη γνώμη τους στο ερώτημα αν οι «ωραίες σταρ» ήταν δυστυχισμένες στην προσωπική
τους ζωή. Μακράν πιο ενδιαφέρουσα ήταν η συνομιλία του με την Τζένη Καρέζη, η
οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Έθνος σε δύο μέρη, στις 16 και 17 Αυγούστου,
και αξίζει να αναδημοσιευτεί στο σύνολό της.
Η ηλικίας 30 ετών Τζένη με μεγάλη ωριμότητα και διαυγείς επισημάνσεις περιέγραψε τη φιλοσοφία της για το σταρ σύστεμ και τη θέση της γυναίκας ηθοποιού μέσα σ’ αυτό, ιδίως κατά τα πρώτα της βήματα, τονίζοντας την ανάγκη η νέα καλλιτέχνης να στηρίζεται στην καλλιέργεια του ταλέντου και όχι στην εξωτερική της εμφάνιση και να κλείνει τα αυτιά στις όποιες παραπλανητικές κολακείες ή στις προτροπές των γονέων που επιχειρούν να ζήσουν μέσω των παιδιών τους όσα δεν ονειρεύονταν για τους εαυτούς τους, αλλά δεν κατάφεραν να αποκτήσουν. Παράλληλα η αγαπημένη πρωταγωνίστρια αποκάλυψε πώς η ίδια χρειάστηκε να παρέμβει για να σταματήσει μια ολοφάνερη παρενόχληση κατά νεαρού κοριτσιού με μεγάλα καλλιτεχνικά όνειρα –και μάλιστα με την ανοχή της μητέρας της!– υπενθυμίζοντας μας ότι η περιβόητη «χρυσή» εποχή του εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου δεν ήταν τόσο αθώα, όσο θέλουμε να πιστεύουμε.
Μέσα από αυτήν τη συνέντευξη
σκιαγραφείται μια Τζένη Καρέζη με ανησυχίες και με ισχυρή άποψη, αφοσιωμένη
στην Τέχνη της, μακριά από την ελαφρότητα του σταρ σύστεμ της εποχής. Και
μπορεί πολλοί θαυμαστές της να θεωρούν ότι η Καρέζη άλλαξε μετά τη γνωριμία της
με τον Κώστα Καζάκο, αυτή όμως η συνέντευξη αποδεικνύει πως η κοσμοθεωρία της ήταν
σε γενικές γραμμές η ίδια και νωρίτερα, απλά δεν είχε βρει τον άνθρωπο ή τους ανθρώπους
μέσα από τους οποίους θα εκφραζόταν πιο αυθεντικά –και στη ζωή και στην τέχνη.
- Νομίζεις, Τζένη, ότι ο τραγικός
θάνατος της Μονρόε θέτει ένα μεγάλο πρόβλημα; Ότι, δηλαδή, τα γυναικεία σύμβολα
της ομορφιάς του Κινηματογράφου είναι δυστυχισμένα;
- Εξαρτάται από την πορεία που
χαράζει στη ζωή της μια όμορφη ηθοποιός. Αν έχει την εξυπνάδα να διαχωρίσει την
καλλιτεχνική της καριέρα από την ιδιωτική ζωή της, έχει τις ίδιες πιθανότητες
να ευτυχήσει ή να δυστυχήσει με μια άλλη, οποιαδήποτε, γυναίκα. Αλλά δεν νομίζω
ότι μια ηθοποιός, που γίνεται σύμβολο της ομορφιάς, έχει πολλές δυνατότητες να
κάνει ένα διαχωρισμό καριέρας και ζωής. Εκείνες που το επιτυγχάνουν είναι πολύ
λίγες, εν συγκρίσει με τις άλλες, τις πολλές, που γίνονται σκλάβες ενός
επαγγέλματος, γοητευτικού μεν για τον κόσμο, σκληρού και αχάριστου όμως για τις
ίδιες.
Η ηθοποιός δεν πρέπει να ρίχνει
όλο το βάρος της αγάπης, της δραστηριότητας και της προσωπικότητάς της στο
επάγγελμά της, γιατί με την πρώτη καλλιτεχνική αποτυχία ή την πρώτη ρυτίδα θα
νοιώσει απέραντη μοναξιά, άγχος και απογοήτευση. Οι ωραίες γυναίκες πρέπει να
φροντίζουν να έχουν σαν αντίβαρα της ομορφιάς τους, που δεν κρατάει αιώνια,
μερικούς ζεστούς ανθρώπους. Αλλά για να το επιτύχει αυτό μια γυναίκα, που από
το πρωί έως το βράδυ της επαναλαμβάνουν ότι είναι σαγηνευτική, πρέπει να έχει
μέσα της ανθρωπιά και να εκπέμπει όχι μόνον σεξ, αλλά και ψυχική ζεστασιά. Ίσως
γι’ αυτό να λύπησε τόσα εκατομμύρια κόσμου ο θάνατος της Μονρόε, μιας
πανέμορφης κοπέλας, που προσπαθούσε να απαλλαγεί από τον τύπο της γλυκιάς
υπερσέξ γυναίκας, θέλοντας να δείξει ότι αξίζει για κάτι καλύτερο. Και τι δεν
έκανε η κοπέλα αυτή για να ξεφύγει από την καταραμένη σκιά του σεξ, που την
ακολουθούσε. Διάβαζε, σπούδαζε, έπαιζε δίπλα σε σοβαρούς ηθοποιούς, έκανε
συντροφιά πνευματικούς ανθρώπους, ακόμη παντρεύτηκε και διανοούμενο.
- Δεν νομίζεις, δηλαδή, Τζένη,
ότι μια ηθοποιός πρέπει να στηρίζεται στην ομορφιά της;
- Και βέβαια όχι. Πιστεύω ότι, αν
μία ηθοποιός στηρίξει την καριέρα της σε εξωτερικά φαινόμενα, όπως είναι η
ομορφιά, η διαφήμιση και η σπατάλη προβολής, αργά ή γρήγορα θα είναι χαμένη.
Και μάλιστα χαμένη διπλά, τόσο στην καριέρα της, όσο και στη ζωή της. Νομίζω
ότι ο κόσμος μπουχτίζει την ομορφιά και μάλιστα την πολυδιαφημιζόμενη.
Αντιθέτως, ζητάει από την καλλιτέχνιδα να ανταπεξέλθει σε ένα δύσκολο ρόλο της,
αντλώντας δυνάμεις από την εμπειρία της. Αλλά πώς μπορεί να διαθέτει προσωπική
εμπειρία μια βεντέτα που έχει αποξηράνει μέσα της κάθε ψυχική θερμότητα προς
χάριν μιας ψυχρής, επιφανειακής, ομορφιάς; Πάντως, εμένα, προσωπικά στην
καριέρα μου, ποτέ δεν με κατέλαβε η ωραιοπάθεια, γιατί εκείνο, που μ’
ενδιαφέρει, είναι η διάρκεια και όχι η ένταση. Δεν ξέρω αν θα το επιτύχω αυτό
τελικά, αλλά θα προσπαθήσω.
- Δηλαδή, αποκλείεται μια
ηθοποιός, που βασίζεται περισσότερο στην ομορφιά της, να είναι ευτυχισμένη;
- Κάθε άλλο, γιατί ανάμεσα στις
πρόσκαιρες κολακείες των θαυμαστών η ωραία μπορεί να χαράξει την δική της
πορεία και να γίνει ευτυχισμένη κοντά στον δικό της ή στους δικούς της
ανθρώπους.
- Πού αποδίδετε αυτό το διαρκές
άγχος, που κατέχει τους ανθρώπους του επαγγέλματός σας;
- Όλοι οι ηθοποιοί κατέχονται από
μια μόνιμη δυστυχία, μια αγωνία, που προέρχεται από την καθημερινή ανησυχία για
την καριέρα. Κάθε μέρα δίνουμε εξετάσεις κι ο κόσμος είναι έτοιμος να ξεχάσει
όλες τις επιτυχίες μπροστά σε μια αποτυχία. Όλοι είναι πρόθυμοι να μας
αρνηθούν. Και εδώ που τα λέμε, το ταλέντο διαρκεί πολύ περισσότερο από την
ομορφιά και γι’ αυτό οι πρωταγωνίστριες, που ποντάρουν περισσότερο στην
εμφάνισή τους, καταλαμβάνονται πολύ γρήγορα από την απαισιοδοξία, που τις κάνει
αξιολύπητα πλάσματα.
Είναι αφάνταστο το τι έχουν δει
τα μάτια μου στα διάφορα στούντιο. Κορίτσια όμορφα και άσχημα, καλοφτιαγμένα ή
εντελώς ακατάλληλα για τον φακό, αλλά κυρίως αμόρφωτα και χωρίς κανένα απολύτως
προσόν, τριγυρίζουν παραγωγούς, τεχνικούς και κάθε άνθρωπο, που νομίζουν ότι
μπορεί να τα βοηθήσει να γίνουν σταρ. Πρόκειται περί ομαδικού πάθους, περί
υστερίας που, ενώ άλλοτε περιοριζόταν στους συνοικισμούς, τώρα εισέβαλε και στα
σοβαρά σπίτια, στις αξιοπρεπείς οικογένειες. Μια μέρα αντίκρισα στο στούντιο
κάτι το ξεκαρδιστικό για τους άλλους, αλλά το λυπηρό για μένα. Μια κυρία είχε
φέρει την κόρη της και ισχυριζόταν ότι είναι το καταπληκτικότερο ταλέντο. Οι τεχνικοί
είχαν διάλειμμα και, όπως ήταν στημένα τα μηχανήματα, προσεφέρθησαν να της γυρίσουν
ένα δοκιμαστικό. Ψεύτικο, φυσικά, γιατί, εδώ που τα λέμε, δεν είχαν καμιά όρεξη
να δουν τι αξίζει η κοπέλα, αλλά ήθελαν να διασκεδάσουν. Κάποιος, που υπεδύετο
τον σκηνοθέτη, άρχισε να δίνει εντολές και η ταλαίπωρη κοπελίτσα, με την
παρότρυνση μάλιστα της μητέρας της, υπάκουε και γελούσε, έκλαιγε, έλεγε
ασυναρτησίες και στο τέλος σήκωσε τα φουστάνια της και έδειχνε ψηλά τα πόδια της.
Μη μπορώντας ν’ αντέξω άλλο στη γελοιοποίηση της μικρής, επενέβην και διέκοψα
το «αλαλούμ» -όπως λένε συνθηματικά το ψεύτικο γύρισμα στο στούντιο.
Οι ίδιοι οι γονείς πολλές φορές
παίρνουν στο λαιμό τους τα κορίτσια τους που, αν μάλιστα είναι νόστιμα, τα
βλέπουν σαν σανίδα σωτηρίας να βγουν από τη φτώχεια ή την ασημότητα και να κερδίσουν
χρήματα και δόξα. Και το περίεργο είναι ότι θέλουν να προβάλουν στην οθόνη, κατ’
ευθείαν από το μοδιστράδικο, το νεροχύτη ή τα θρανία του σχολείου, χωρίς
προηγουμένως να συμβουλευθούν κάποιον πραγματικά ειδικό και να φοιτήσουν σε μια
σχολή. Αλλά και οι διάφορες δραματικές σχολές φιλοξενούν κάθε καρυδιάς καρύδι
ψώνια, που νομίζουν ότι είναι Ταίηλορ και Μπράντο. Δυστυχώς οι εφημερίδες, αλλά
κυρίως τα εβδομαδιαία περιοδικά με τα εντυπωσιακά άρθρα τους, ότι δηλαδή η
Μονρόε ήταν κάποτε υπηρετριούλα ή ότι η Λόρεν γύριζε στα παιδικά της χρόνια
ξυπόλυτη και πεινασμένη στα σοκάκια της Νάπολι, παρακινούν και εξάπτουν την
φαντασία των κοριτσιών, που όταν τύχει μάλιστα να είναι όμορφα, παίρνουν τα
μυαλά του αέρα. Ξεχνούν ότι η Μονρόε και η Λόρεν, όπως απέδειξε η πρώτη με το
θάνατό της και όπως αποδεικνύει η δεύτερη με την έντιμη ζωή της, είχαν έφεση
για κάτι καλύτερο και διέθεταν και ταλέντο. Η Μονρόε σπούδασε στη διασημότερη
σχολή ηθοποιών και η Λόρεν έχει δίπλα της μια προσωπικότητα του κινηματογράφου.
Ενώ τα απίθανα αυτά πλάσματα που πέφτουν στον πρώτο τεχνικό του στούντιο, για
να τα ξεγελάσει με ένα «αλαλούμ», όχι μόνον δεν διαθέτουν ταλέντο, μόρφωση και
κάποια έφεση για την Τέχνη, αλλά χάνουν και την αξιοπρέπειά τους από την στιγμή
που «αποφασίζουν» να γίνουν σταρ χωρίς τα απαραίτητα εφόδια.
Ο μόνος σωστός δρόμος για τις κοπέλες
που θέλουν να γίνουν ηθοποιοί, επειδή το αισθάνονται πραγματικά ότι είναι
πλασμένες γι’ αυτό το επάγγελμα, είναι ο σοβαρός. Πρώτα πρέπει να τελειώσουν το
σχολείο τους, μετά να φοιτήσουν σε μια καλή Σχολή Θεάτρου και μετά, χωρίς να
κάνουν καμιά απολύτως παραχώρηση στην ηθική, την αξιοπρέπεια και τον εγωισμό τους,
να ασχοληθούν με το θέατρο, τον κινηματογράφο ή και τα δύο μαζί. Ειδικά εκείνες
που είναι όμορφες, τις συμβουλεύω να δώσουν περισσότερη προσοχή στην
καλλιέργεια του ταλέντου τους, για να είναι έτοιμες, όταν σημάνει ο χρόνος, ν’
αντιμετωπίσουν την ηλικία τους εγκαταλείποντας χωρίς πανικό τον ρόλο της ενζενί
και περνώντας στην ντάμα, στην καρατερίστα. Για φωτεινό παράδειγμα έχουμε παλαιές
πρωταγωνίστριες που ήταν κούκλες στα νιάτα τους, μεγάλες ηθοποιοί τώρα.
- Εσύ, Τζένη, έχεις παίξει και άλλους
ρόλους εκτός από ενζενί;
- Ναι, πέρυσι, στο «Εκείνη τη νύχτα»
έκανα ρόλο ντάμας και είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένη, γιατί διαπίστωσα ότι δεν
θα τελειώσει η καλλιτεχνική μου καριέρα, όταν δεν θα μπορώ να υποδυθώ πια
ρόλους νεαρών γυναικών.
- Ποια νομίζεις ότι ήταν η πιο
βαθιά αιτία του θανάτου της Μέριλιν Μονρόε;
- Η μοναξιά. Γι’ αυτό νομίζω ότι
κάθε όμορφη γυναίκα και μάλιστα ηθοποιός πρέπει να μην αρκείται στα κομπλιμέντα
των θαυμαστών, αλλά να φροντίζει να δημιουργήσει γύρω της ένα δικό της οικογενειακό
περιβάλλον, στο οποίο θα καταφύγει η γυναίκα, όταν αρχίζουν να την αρνιούνται
σαν σύμβολο της ομορφιάς. Η Μονρόε, απ’ ό,τι διαβάζουμε, φαίνεται ότι
προσπάθησε όσο καμιά άλλη να δημιουργήσει γύρω της μια οικογενειακή θαλπωρή,
αλλ’ απέτυχε τρεις φορές, ίσως όχι γιατί έφταιξε η ίδια ή οι σύζυγοί της, αλλά
για την εξουθένωσε η υπερβολική διαφήμιση, η τρομακτική προβολή που τελικά έγινε
το εκτελεστικό της απόσπασμα.
- Δηλαδή νομίζεις ότι δεν πρέπει
να διαφημίζεται υπερβολικά μια ηθοποιός;
- Ασφαλώς, διότι δεν έχουμε μόνο
το παράδειγμα των μεγάλων σταρ του Χόλιγουντ, που γίνονται στο τέλος κομπλεξικά
έρμαια της συνεχούς προβολής του ονόματός τους, αλλά μπορούμε να ρίξουμε μια
ματιά γύρω μας και να δούμε συναδέλφους, που ασχολούνται περισσότερο με τη
διαφήμισή τους παρά με την τέχνη τους.
Σχετικά θέματα, που ίσως σας ενδιαφέρουν:
-- Μια πρωτότυπη συνέντευξη της Τζένης Καρέζη για τα μάτια της, τις ρυτίδες και όχι μόνο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου