Η σαπουνόπερα γεννήθηκε στο Σικάγο και αρχικά ήταν ένα ραδιοφωνικό είδος μυθοπλασίας. Όλα ξεκίνησαν στις 20 Οκτωβρίου 1930 στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό WGN, όταν οι ακροατές του άκουσαν για πρώτη φορά την ιστορία του "Painted Dreams". Τα επόμενα χρόνια οι σαπουνόπερες, ιστορίες σε συνέχειες που ονομάστηκαν έτσι επειδή οι παραγωγές γίνονταν κυρίως από εταιρίες απορρυπαντικών (όπως η P&G), θα κατακτούσαν τα ραδιοκύματα σε παναμερικανικό επίπεδο, ενώ στις 2 Οκτωβρίου 1946 θα προβαλλόταν η πρώτη τηλεοπτική σαπουνόπερα με τίτλο "Faraway Hill", αν και η διάρκεια ζωής της δεν θα ξεπερνούσε τους δυόμιση μήνες. Οι σαπουνόπερες θα μπορούσαν να θεωρηθούν κατεξοχήν τηλεοπτικό είδος του 20ου αιώνα, καθώς στις αρχές του 21ου έχουν παρακμάσει σε βαθμό, που να αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση. Κι όμως, μόλις πριν λίγα χρόνια, τη δεκαετία του '80 με αρχές '90 βρίσκονταν στο απόγειο της δημοφιλίας τους, με τις αμερικάνικες παραγωγές να κατακτούν την παγκόσμια τηλεόραση - και μαζί φυσικά και την ελληνική.
Η πρώτη σαπουνόπερα που προβλήθηκε στην Ελλάδα ήταν το "Πέυτον Πλέις" ("Peyton Place"). Πότε έκανε πρεμιέρα; Δύσκολη η απάντηση, καθώς την εποχή εκείνη οι εφημερίδες δεν δημοσίευαν το πρόγραμμα της τηλεόρασης. Στο εβδομαδιαίο Εμπρός της 25ης Ιανουαρίου 1969 αναγραφόταν ότι την επόμενη μέρα στο κανάλι των Ενόπλων θα προβάλλονταν σε επανάληψη τα επεισόδια 23-26.
Η σειρά βασιζόταν στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Γκρέις Μετάλιους, που το 1957 (ένα χρόνο μετά την έκδοσή του) είχε μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Υπήρχαν βέβαια σημαντικές διαφορές, καθώς το τηλεοπτικό "Πέιτον Πλέις" εξελισσόταν στη σύγχρονη εποχή, ενώ το μυθιστόρημα της Μετάλιους ξεκινούσε λίγο πριν την έναρξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, στη διάρκεια του οποίου εξελίσσονταν οι ιστορίες.
Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται από το ABC στις 15 Σεπτεμβρίου 1964 δύο φορές την εβδομάδα, ενώ από την επόμενη σαιζόν ξεκίνησαν να προβάλλονται τρία επεισόδια. Τρία επεισόδια την εβδομάδα προβάλλονταν και στην ελληνική τηλεόραση. Συνολικά αριθμούσε 514 επεισόδια. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα, ώστε προβαλλόταν συνέχεια (και σε επανάληψη) μέχρι τις αρχές του '80. Ωστόσο, δεν προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση η συνέχεια του σίριαλ, η - καθημερινή πλέον - σαπουνόπερα "Return to Peyton Place", που προβλήθηκε στις ΗΠΑ από το NBC μεταξύ 3 Απριλίου 1972 και 4 Ιανουαρίου 1974, χωρίς όμως να συγκινήσει το αμερικανικό κοινό.Άλλωστε, από τη δεύτερη σειρά έλειπαν ο Ράιαν Ο Νιλ και η Μία Φάροου, δύο ηθοποιοί που αναδείχτηκαν χάρη στο τηλεοπτικό "Πέιτον Πλέις" σημειώνοντας σημαντική κινηματογραφική καριέρα τα επόμενα χρόνια.
Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται από το ABC στις 15 Σεπτεμβρίου 1964 δύο φορές την εβδομάδα, ενώ από την επόμενη σαιζόν ξεκίνησαν να προβάλλονται τρία επεισόδια. Τρία επεισόδια την εβδομάδα προβάλλονταν και στην ελληνική τηλεόραση. Συνολικά αριθμούσε 514 επεισόδια. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα, ώστε προβαλλόταν συνέχεια (και σε επανάληψη) μέχρι τις αρχές του '80. Ωστόσο, δεν προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση η συνέχεια του σίριαλ, η - καθημερινή πλέον - σαπουνόπερα "Return to Peyton Place", που προβλήθηκε στις ΗΠΑ από το NBC μεταξύ 3 Απριλίου 1972 και 4 Ιανουαρίου 1974, χωρίς όμως να συγκινήσει το αμερικανικό κοινό.Άλλωστε, από τη δεύτερη σειρά έλειπαν ο Ράιαν Ο Νιλ και η Μία Φάροου, δύο ηθοποιοί που αναδείχτηκαν χάρη στο τηλεοπτικό "Πέιτον Πλέις" σημειώνοντας σημαντική κινηματογραφική καριέρα τα επόμενα χρόνια.
Το πείραμα πέτυχε και τον επόμενο χρόνο ήρθε η απάντηση από το ΕΙΡΤ, που ξεκίνησε να προβάλλει μια βρετανική σαπουνόπερα, το "Κορονέισον Στριτ" ("Coronation Street"). Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται στο βρετανικό ITV στις 9 Δεκεμβρίου 1960 (αρχικά και για πολλά χρόνια δύο φορές την εβδομάδα, τρεις φορές από το 1989, ενώ από τον Ιούλιο του 1996 προβάλλονται πέντε επεισόδια σε τρεις ημέρες). Σήμερα είναι η μακροβιότερη σαπουνόπερα στον κόσμο.
Η πρώτη καθημερινή σαπουνόπερα της αμερικανικής τηλεόρασης, που προβλήθηκε στην Ελλάδα, ήταν οι "Ημέρες της ζωής μας" ("Days of or lives"). Η σειρά ξεκίνησε να προβάλλεται στο αμερικανικό NBC από τις 8 Νοεμβρίου 1965, ενώ το συγκεκριμένο επεισόδιο οι Έλληνες τηλεθεατές το παρακολούθησαν τη Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 1970, στις 13.30΄, από τη συχνότητα της Τ.Ε.Δ. (Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων, που εγκαινίασε τη μεσημεριανή της ζώνη. Όπως και τα "Πέιτον Πλέις" και "Κορονέισον Στριτ", οι "Ημέρες της ζωής μας" προβάλλονταν τρεις ημέρες την εβδομάδα μέχρι το καλοκαίρι του 1972, οπότε μετακόμισαν στη βραδινή ζώνη, μόνο για μία μέρα την εβδομάδα, ενώ το τελευταίο επεισόδιο προβλήθηκε την Πέμπτη 5 Οκτωβρίου 1972 στις 20.00΄. Πολλά χρόνια αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του '90, η σειρά θα επέστρεφε για μικρό χρονικό διάστημα από τη συχνότητα του Mega, ενώ στο δεύτερο μισό της δεκαετίας προβλήθηκε από το Star με τον τίτλο "Μέρες Αγάπης". Ήταν ένας μάλλον άστοχος τίτλος, αν σκεφτεί κανείς ότι στα επεισόδια που προβάλλονταν τότε, η βασική ιστορία ήταν επηρεασμένη από την ταινία "Εξορκισμός", καθώς μια ηρωίδα ήταν... δαιμονισμένη! Ως "Μέρες Αγάπης" προβλήθηκε πολλά χρόνια αργότερα και από την κρατική τηλεόραση (ΕΤ-1), με τα επεισόδια της περιόδου αυτής να περιστρέφονται γύρω από τη δράση ενός μυστηριώδους σίριαλ κίλερ (που αποδείχτηκε ότι ήταν η δαιμονισμένη των επεισοδίων του Star), για να γίνει η ανατροπή και να αποκαλυφθεί στο τέλος ότι... κανείς δεν είχε πεθάνει, αλλά ήταν όλα μια απάτη!
Τα επόμενα χρόνια, στο ΕΙΡΤ ξεκίνησε να προβάλλεται μια φορά την εβδομάδα μια σειρά με τον διαφοροποιημένο τίτλο "Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο", που πιθανόν όμως να ήταν μια βρετανική σαπουνόπερα με τον ίδιο τίτλο, αλλά διαφορετική υπόθεση σε σχέση με την αμερικανική.
Το αμερικανικό "Γενικό Νοσοκομείο" θα επέστρεφε πολλά χρόνια αργότερα (τέλη 1991) από τη συχνότητα του Mega, όμως και πάλι δεν θα άντεχε πολύ καιρό, καθώς το τελευταίο επεισόδιο προβλήθηκε στις 17 Απριλίου 1992 - ώρα 8.45΄ το πρωί!
Στις 11 το βράδυ της 26ης Ιανουαρίου 1979 (ημέρα Παρασκευή) η ΕΡΤ ξεκίνησε να προβάλλει το "Ντάλας" ("Dallas"), που μπορεί στη χώρα μας να μην είχε την ίδια απήχηση με τις ΗΠΑ, ωστόσο εγκαινίασε μια νέα εποχή αμερικάνικης σαπουνόπερας στην ελληνική τηλεόραση, που προβαλλόταν μια φορά την εβδομάδα και σε προχωρημένη ώρα (άραγε για να μην παρακολουθούν τα παιδιά;).
Στις 12 Αυγούστου 1981 (ημέρα Τετάρτη) η ΥΕΝΕΔ έφερε στις ζωές των Ελλήνων τη "Δυναστεία" ("Dynasty") των Κάριγκτον., η οποία κυριάρχησε καθ' όλη τη διάρκεια των 80s, ενώ το 1986 απέκτησε κι ένα λιγότερο πετυχημένο αδερφάκι, τους "Κόλμπυς" ("The Colbys", πρώτη προβολή ΕΡΤ-2, Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου 1986, 23.00΄).
Η "Τόλμη και Γοητεία" ξεκίνησε να προβάλλεται στην ΕΤ-1 από τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 1988 στις 13.30΄. Άλλαξε αρκετές φορές ώρα μετάδοσης, προκειμένου να μπορούν να την παρακολουθούν και οι εργαζόμενοι, που δεν είχαν βίντεο για να τη γράφουν σε κασέτες. Από τις 15 Ιουνίου 1992 τα επεισόδια της σειρά προβάλλονταν από τον ΑΝΤ-1. Η απήχηση του brand name ήταν τόσο μεγάλη, ώστε η σειρά που διαδέχτηκε την "Τόλμη και Γοητεία" στο κρατικό κανάλι, μετονομάστηκε σε... "Τόλμη και... διπλωματία", που καμία σχέση δεν είχε με τον πρωτότυπο τίτλος της, "Foreign Affairs". (Για την ιστορία ν' αναφερθεί απλά ότι ήταν μια ολλανδο/καναδο/αργεντίνικη σειρά, που εξελισσόταν στην Αργεντινή και είχε στο επίκεντρό της τις συναισθηματικές - και όχι μόνο - περιπέτειες των διπλωματικών αποστολών της Ολλανδίας και του Καναδά στη λατινοαμερικάνικη χώρα).
Δυο χρόνια αργότερα η "Τόλμη και Γοητεία" μετακόμισε στον τότε ΣΚΑΪ εξακολουθώντας να σημειώνει πολύ υψηλές τηλεθεάσεις, ενώ τα καλοκαίρια επεισόδια της σειράς περιλαμβάνονταν σταθερά στο εβδομαδιαίο τοπ20. Αργότερα, όμως, ήρθε η παρακμή, όταν ήρθε η μετακόμιση στο Star channel, όπου θα άλλαζε συχνά ώρες προβολής, για να εξοβελιστεί τελικά στις 12 το μεσημέρι. Και ενώ στα τέλη της δεκαετίας του '90 η "Τόλμη και Γοητεία" άρχισε να εδραιώνεται ως η δεύτερη δημοφιλέστερη σαπουνόπερα της αμερικανικής τηλεόρασης, στην Ελλάδα άρχισε η πτωτική της πορεία. Κάθε μικρό κανάλι που φιλοδοξούσε να γίνει... μεσαίο, φρόντιζε ν' αγοράσει τη σειρά, που έφτασε να προβάλλεται ακόμη και από το Κανάλι 10 (!), για να επιστρέψει στην κρατική τηλεόραση (πρώτα στη ΝΕΤ και μετά στην ΕΤ-3), ενώ σήμερα περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα του Μακεδονία tv.
Τα επόμενα χρόνια η "Σάντα Μπάρμπαρα" θα σημείωνε μεγάλη επιτυχία στη χώρα μας μέσω του Mega, απ' όπου θα προβαλλόταν από τις αρχές του 1990 μέχρι και το 1995. Μάλιστα, το καλοκαίρι του 1992 χτυπούσε στα ίσια την τηλεθέαση της "Τόλμης και Γοητείας", αν δεν την ξεπερνούσε, αναγκάζοντας τον ΑΝΤ-1 να αλλάξει την ώρα μετάδοσης της σειράς, την οποία αρχικά σκόπευε να τοποθετήσει στις 15.15΄, την ώρα δηλαδή που προβαλλόταν η "Σάντα Μπάρμπαρα" στο Mega, αλλά δεν το τόλμησε και οι περιπέτειες της οικογένειας Φόρεστερ προβάλλονταν στις 14.30΄
Τα επόμενα χρόνια, η "Σάντα Μπάρμπαρα" θα μετακόμιζε στον τότε ΣΚΑΪ και στη συνέχεια στο Star, όπου ολοκληρώθηκε η προβολή των επεισοδίων της. Είναι η μοναδική καθημερινή, αμερικάνικη σαπουνόπερα που προβλήθηκε στην Ελλάδα από την αρχή μέχρι το τέλος.
Ωστόσο, η "Σάντα Μπάρμπαρα" δεν ήταν η πρώτη σαπουνόπερα του Mega. Στις 20 Νοεμβρίου 1989, τη μέρα έναρξης του τηλεοπτικού σταθμού, στις 18.30΄ έκανε πρεμιέρα το "Κάπιτολ" ("Capitol"), όπου οι ίντριγκες δεν περιορίζονταν σε κρεβατοκάμαρες και επιχειρήσεις, αλλά επεκτείνονταν και στο χώρο της πολιτικής. Η σειρά δεν άντεξε πολλούς μήνες στο πρόγραμμα του καναλιού, ενώ το Μάρτιο του 1992 ξεκίνησε να προβάλλεται από την ΕΤ-1, χωρίς και πάλι να συναρπάσει τους τηλεθεατές.
Αρχικά οι δυο σειρές προβάλλονταν στη μεσημβρινή ζώνη (15.00΄ και 16.00΄ αντίστοιχα), ωστόσο αργότερα μεταφέρθηκαν στην πρωινή ζώνη καλύπτοντας το κενό στο πρόγραμμα του σταθμού και στη συνέχεια διαδεχόμενα τον "Πρωινό Καφέ". Μάλιστα, η προβολή του "Αναζητώντας το αύριο" θα συνέχιζε για αρκετά χρόνια στην εξωφρενικά ελεεινή ζώνη των 6.30΄ το πρωί, ως lead-in του Γιώργου Παπαδάκη και του "Καλημέρα Ελλάδα"!
Αξίζει να γίνει μια αναφορά και στην αγγλόφωνη, πλην όμως γαλλική σειρά "Ριβιέρα", που προβλήθηκε στον ΑΝΤ1 το 1991, όπως και το "Νοτς Λάντινγκ" ("Knots Landing"), ένα spin-off του "Ντάλλας, που στην Αμερική προβλήθηκε 14 σαιζόν (1979-1993), όμως οι Έλληνες τηλεθεατές είχαν τη δυνατότητα να το παρακολουθήσουν μόλις το Μάρτιο του 1992, όταν ξεκίνησε να προβάλλεται κάθε μεσημέρι στον ΑΝΤ1 μέχρι το καλοκαίρι.
Όμως η μόδα των "σαπουνιών" δεν άφησε ασυγκίνητο και το δεύτερο κανάλι της κρατικής τηλεόρασης. Τις πρώτες μέρες του 1991, η ΕΤ-2 ξεκίνησε να προβάλλει το "Έρωτες, έρωτες, έρωτες" ("Loving"), που μπορεί να το θυμούνται ελάχιστοι, όμως ήταν μια από τις μακροβιότερες σαπουνόπερες που προβλήθηκαν στην Ελλάδα (μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου 1995)!Τολμηρό ήταν το εγχείρημα του Mega το Σεπτέμβριο του 1994 να προβάλλει στις 3 το μεσημέρι την "Κοιλάδα με τις κούκλες" ("Valley of the dolls"), μια late night σαπουνόπερα, που στις ΗΠΑ προβλήθηκε από ανεξάρτητα δίκτυα σε πολύ προχωρημένη ώρα, λόγω των τολμηρών σκηνών και του λεξιλογίου που χρησιμοποιούσαν οι χαρακτήρες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου