Καλώς εχόντων των πραγμάτων, στις 20 Μαρτίου η 42χρονη πολιτικός Αλένκα Μπράτουσεκ αναμένεται να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Σλοβενίας και η 70η γυναίκα που εκλέγεται στο αξίωμα του πρωθυπουργού ή του προέδρου μιας χώρας. Ο αριθμός είναι πολύ μικρός, ενώ μεταξύ των χωρών που είχαν την ευκαιρία να διοικηθούν από μία γυναίκα δεν περιλαμβάνεται η Ελλάδα - η οποία, ωστόσο, σαν σήμερα (στις 19 Μαρτίου 2004) απέκτησε την πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα γυναίκα πρόεδρο της Βουλής, την Άννα Ψαρούδα Μπενάκη. Ποια ήταν, όμως, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός κράτους στον κόσμο;
Η χώρα που έγραψε ιστορία και έβαλε τα γυαλιά στην "πολιτισμένη" και "προοδευμένη" Δύση εκλέγοντας για πρώτη φορά γυναίκα πρωθυπουργό το 1960 ήταν η Σρι Λάνκα - ή Κεϋλάνη, όπως ονομαζόταν τότε. Και το όνομα αυτής, Σιριμάβο Μπανταρανάικε, η οποία ορκίστηκε στο πρωθυπουργικό αξίωμα για πρώτη φορά στις 21 Ιουλίου 1960, ενώ συνολικά κυβέρνησε τη νησιωτική χώρα του Ινδικού ωκεανού για περίπου δεκαπεντέμισι χρόνια σε τρεις διαφορετικές θητείες.
Η Μπαταρανάικε γεννήθηκε στις 17 Απριλίου 1916 ως Σιριμάβο Ρατουάτε - το πατρικό της επίθετο - στην πόλη Ρατναπούρα, όταν η Κεϋλάνη ήταν ακόμη βρετανική αποικία. Το 1940 παντρεύτηκε τον Σόλομον Μπαταρανάικε, ο οποίος ήταν ήδη υπουργός στην αποικιακή κυβέρνηση.
Ο σύζυγος της, Σόλομον, ήταν μεταξύ των ιδρυτικών μελών του Ενωμένου Εθνικού Κόμματος το 1946, από το οποίο αργότερα παραιτήθηκε και το 1951 ίδρυσε το κεντροαριστερό Κόμμα για την Ελευθερία της Κεϋλάνης. Μάλιστα, το 1956 εξελέγη πρωθυπουργός της Κεϋλάνης - ο τέταρτος μετά την ανεξαρτησία του 1948 - επικεφαλής κυβέρνησης συνασπισμού αριστερών κομμάτων, ενώ παρέμεινε στο αξίωμα αυτό μέχρι τη δολοφονία του στις 26 Σεπτεμβρίου 1959 στο μπαλκόνι του σπιτιού του από ένα βουδιστή μοναχό, που ήθελε να εξοντώσει "ένα φίλο του κομμουνισμού, δηλαδή έναν άνθρωπο που περιφρονεί τη θρησκεία". (Ο δολοφόνος του, ο Ταλντούε Σομαράμα, που συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο, λίγες μέρες προτού εκτελεστεί η επιβληθείσα θανατική ποινή τον Ιούλιο του 1962, αυτοκτόνησε στο κελί του, αφού προηγουμένως είχε ασπαστεί το Χριστιανισμό).
Μετά τη δολοφονία του Σόλομον, η σύζυγος του, Σιριμάβο Μπανταρανάικε, εξελέγη πρόεδρος του Κόμματος της Ελευθερίας, ενώ συμμετείχε για πρώτη φορά στις εκλογές του Μαρτίου 1960. Τότε, δεν αναδείχτηκε κόμμα με κοινοβουλευτική πλειοψηφία κι έτσι οι εκλογές επαναλήφθηκαν στις 20 Ιουλίου. Αν και το Κόμμα της Ελευθερίας είχε έρθει δεύτερο σε ποσοστά (33.2% έναντι 37.2% του Ενωμένου Εθνικού Κόμματος), κατάφερε όμως λόγω του εκλογικού νόμου ν' αποσπάσει υπερδιπλάσιο αριθμό εδρών (75 έναντι 30) και τελικά να σχηματίσει κυβέρνηση σε συνεργασία μ' ένα μικρότερο κομμουνιστικό κόμμα.
Έτσι, η Σιριμάβο Μπανταρανάικε ορκίστηκε πρωθυπουργός της Κεϋλάνης την επόμενη μέρα γράφοντας ιστορία ως η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός του κόσμου, κάτι που η ίδια δεν ονειρευόταν μέχρι το θάνατο του συζύγου της. Σε ομιλία της στα πλαίσια συγκέντρωσης γυναικών στις 16 Ιουνίου 1958, όταν ο σύζυγος της ήταν ήδη πρόεδρος της κυβέρνησης της χώρας, είχε τονίσει μεταξύ άλλων: "Γνωρίζοντας τώρα τη μεγάλη ευθύνη που συνεπάγεται το αξίωμα του πρωθυπουργού, ποτέ δεν θα αποδεχόμουν παρόμοιο λειτούργημα" Άλλωστε, μέχρι την εκλογή του συζύγου της το 1953, η Σιριμάβο Μπανταρανάικε απέφυγε κάθε δημοσιότητα, ενώ στη συνέχεια, ως "κυρία πρωθυπουργού" ασχολήθηκε με κοινωνικά θέματα και κυρίως με την προστασία των άπορων γυναικών, οπότε και ήρθε στο προσκήνιο.
Δεν έλειψαν τα υποτιμητικά σχόλια από την πλευρά της αντιπολίτευσης, που την αποκαλούσε "η κλαίουσα χήρα", ενώ η "κυρία Μπι", όπως ήταν γνωστή στη χώρα, προκάλεσε αντιδράσεις για την ενθάρρυνση της βουδιστικής θρησκείας και των σιναλέζικων παραδόσεων, καθώς και για την απόφαση της να ορίσει τη Σιναλέζικη ως επίσημη γλώσσα της Κεϋλάνης, προκαλώντας την εξέγερση των Ταμίλ - μέχρι τότε επίσημη γλώσσα της χώρας ήταν τα αγγλικά.
Αν και έχασε τις εκλογές του 1965, η Μπανταρανάικε επανήλθε θριαμβευτικά με τις εκλογές της 27ης Μαΐου 1970. Άλλαξε την ονομασία της χώρας σε Σρι Λάνκα δυο χρόνια αργότερα, άσκησε δυναμική εξωτερική πολιτική στα πλαίσια των Αδεσμεύτων Κρατών, ενώ, στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, άρχισε σταδιακά να μετατοπίζεται προς το κέντρο.
Το 1977 έχασε και πάλι τις εκλογές, ενώ τρία χρόνια αργότερα κατηγορήθηκε για καταχρηστική άσκηση εξουσίας, επειδή οι εκλογές είχαν διεξαχθεί με δύο χρόνια καθυστέρηση, και της αφαιρέθηκαν τα πολιτικά δικαιώματα για επτά χρόνια. Το 1994, η κόρη της, Τσαντρίγκα Κουμαρατούνγκα, εξελέγη αρχικά πρωθυπουργός και τρεις μήνες αργότερα - Νοέμβριος '94 - πρόεδρος της Σρι Λάνκα διορίζοντας στη θέση της ως πρωθυπουργό τη Σιριμάβο. Αν και οι εξουσίες του προέδρου ήταν πλέον ενισχυμένες και σημαντικότερες απ' ότι του πρωθυπουργού, δεν έλειπαν οι συγκρούσεις μάνας και κόρης για το ποια θα έχει το πάνω χέρι.
Ακριβώς τέσσερις μήνες μετά την παραίτηση της, η Σιριμάβο Μπανταρανάικε πέθανε στις 10 Οκτωβρίου 2000, την ημέρα των βουλευτικών εκλογών ύστερα από καρδιακό επεισόδιο που υπέστη στο αυτοκίνητο, λίγα λεπτά αφότου έριξε την ψήφο της!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου