Σαν σήμερα: 18 Σεπτεμβρίου

Με τρία γεγονότα ασχολείται το σημερινό "Σαν σήμερα": ένα διάταγμα από την εποχή του Όθωνα που άλλαξε την πορεία του ελληνικού κράτους, την καταψήφιση μιας κυβέρνησης στη Βουλή και την απώλεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996, που είχε αναχθεί σε εθνική υπόθεση.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1833 εκδόθηκε το βασιλικό διάταγμα που αποφάσιζε τη μεταφορά της πρωτεύουσας του κράτους από το Ναύπλιο στην Αθήνα.

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί μεταθέσεως της Βασιλικής Καθέδρας εις Αθήνας

ΟΘΩΝ

ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ακούσαντες την γνώμην του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάττομεν τάδε.

Αρθ.1 Η Καθέδρα ημών μετατίθεται κατά την α΄ Δεκεμβρίου Τ.Ε. εκ Ναυπλίου εις Αθήνας.

2. Η πόλις Αθήναι, θέλει επονομάζεσθαι απ' εκείνης της ημέρας "Βασιλική Καθέδρα και Πρωτεύουσα".

3. Κατά την 1 (13) Δεκεμβρίου Τ.Ε. θέλουν καθιδρυθή εν Αθήναις και όλα τα Ημέτερα Υπουργεία της Επικρατείας μετά των αμέσως εις αυτά υπαγομένων τμημάτων, έτι δε και η Ιερά Σύνοδος, το Ελεγκτικόν Συνέδριον, το Γεν. Ταμείον, και το Γεν. των Ταχυδρομείων Διευθυντήριον.

4. Δι' ιδιαιτέρων αποφάσεων θέλομεν προσδιορίσει την εποχήν, καθ' ην και αι λοιπαί κεντρικαί Αρχαί θέλουν μετατεθή εκεί.

5. Όλαι αι υπάλληλοι Αρχαί του Βασιλείου θέλουν αρχίσει να διευθύνωσιν εις Αθήνας την μετά των εν τω 3 άρθρω σημειουμένων Αρχών αλληλογραφίαν των, οπόταν αύτην δεν θέλη δυνηθή να φθάση εις Ναύπλιον κατά τον συνήθη δρόμον του Ταχυδρομείου πριν τις 29 Νοεμβρίου (11 Δεκεμβρίου) Τ.Ε.

6. Ο επί των εσωτερικών Γραμματεύς παραγγέλεται να κοινοποιήση και εκτελέση το παρόν Διάταγμα, δημοσιευθησόμενον διά της Εφ. της Κυβερ., έκαστος δε των λοιπών Γραμ. της Επικρ. θέλει συμπράξει εις την εκτέλεσιν καθ' όσον προσήκει εις αυτόν.

Εν Ναυπλίω, την 18 (30) Σεπτεμβρίου

ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ

Η ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1897 η Βουλή καταψήφισε την κυβέρνηση του Δημητρίου Ράλλη, που δώδεκα μέρες νωρίτερα (6 Σεπτεμβρίου) είχε υπογράψει την επαχθή προκαταρκτική συμφωνία ειρήνης της Κωνσταντινούπολης, που υποχρέωνε την Ελλάδα να καταβάλει υπέρογκη αποζημίωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία, ενώ επέβαλε Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο στα οικονομικά πράγματα της χώρας μας. 

Το πρωί της ημέρας εκείνης, ήρθε στη Βουλή το επίσημο κείμενο της συμφωνίας, για την οποία ο Ράλλης παραδέχτηκε ότι ήταν πολύ σκληρή. "Φέρομεν υμίν, κύριοι, τους όρους της προκαταρκτικής ειρήνης επαχθεστέρους από όσον τους είχομεν προαναγγείλει προ τινων ημερών, επαχθεστέρους από ό,τι υπεθέτομεν και από ό,τι υπεθέσατε", ξεκίνησε η μακρά αγόρευσή του πρωθυπουργού, ο οποίος σε κάποιο σημείο της ομιλίας του αναφέρθηκε στο κρίσιμο ζήτημα του διεθνούς ελέγχου. 

"Εξεπλάγημεν άμα μας ανεκοινώθη το πρωτόκολλον της ειρήνης διά το είδος του επιβαλλομένου ελέγχου. Ενώ είχομεν την διαβεβαίωσιν, ότι δεν θ' ανεμιγνύετο εις το ζήτημα της ειρήνης το ζήτημα των παλαιών χρεών, αιφνιδίως ευρέθημεν προ απολύτου ελέγχου και δι' αυτά τα δάνεια, καίτοι το τοιούτον απεκρούετο υπό των πλείστων Δυνάμεων και ιδίως της Αγγλίας. Αλλ' η Γερμανία επέμενε, μη θέλουσα, ως έλεγεν, εκ των νέων βαρών να ζημιωθώσιν οι υπήκοοί της, παλαιοί δανεισταί. Διεμαρτυρήθημεν τότε αρνούμενοι πάσαν συνάφειαν των παλαιών χρεών προς το έργον της ειρήνης. Εζητήθη δε παρ' ημών να καθορισθούν αι πρόσοδοι διά την υπηρεσίαν του δανείου της αποζημιώσεως. Εσπεύσαμεν και διεμαρτυρήθημεν προς την σύστασιν ταύτην, αφού η εκκένωσις της Θεσσαλίας συνεδέετο με την πληρωμήν της πρώτης δόσεως εξ ενός εκατομμυρίου λιρών και παρεχωρήσαμεν αδιστάκτως τας προσόδους του τελωνείου Πειραιώς. Και όταν απέτυχεν η εύρεσις του ποσού τούτου, δεν εδιστάσαμεν να προσφέρωμεν εις τους δανειστάς την πρόσοδον του χαρτοσήμου, με το δικαίωμα της επ' αυτού επιθέσεως ιδίας σφραγίδος. αλλά πάσαι αι προσπάθειαί μας απέτυχον προ της επιμονής της Γερμανίας.... 

Μη δυνάμενοι επομένως να συντελέσωμεν τον συμβιβασμόν, δεν ηδυνήθημεν να συνομολογήσωμεν και το δάνειον της αποζημιώσεως. Αι αγοραί Παρισίων, Βερολίνου και Λονδίνου είνε δηλητηριασμέναι, πάντες δ' οι κατέχοντες ελληνικά δάνεια απέκρουσαν οιονδήποτε νέον προ του συμβιβασμού... διότι είχον την πεποίθησιν, ότι ήθελον επιτύχη τον έλεγχον, εκ του οποίου προσεδόκων πλειοτέρας ωφελείας εκείνων ας προσέφερεν η ελληνική Κυβέρνησις και το άμεσον κέρδος εκ της υψώσεως των χρεωγράφων. Επρόκειτο περί τινος κερδοσκοπίας εις βάρος ημών και των κερδοσκόπων αυτών, όταν είνε ισχυροί, γίνονται δυστυχώς όργανα αι Κυβερνήσεις...."

Ολοκληρώνοντας δε την ομιλία του ο Δ. Ράλλης, εξήγησε την απόφαση του να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης: "Σώζοντες ούτω ό,τι, ως είπον, δυνατόν να σωθή, σώζοντες τας προνομίας της Βουλής και τας προνομίας του Στέμματος, αφήνοντες δε εις την Κυβέρνησιν και την ευθύνην, αλλά και το δικαίωμα να διαπραγματευθή όπως φέρη ενώπιον υμών πλήρες σύστημα - την Κυβέρνησιν των Ελλήνων εννοώ κατ' αντιδιστατολήν προς την Βουλήν - όπως φέρη υμίν πλήρεις τας υποχρεώσεις του Κράτους και όπως δυνηθήτε εν τελεία πλέον συνειδήσει των υποχρεώσεων αυτών ν' αποφασίσητε, διεκδικεί η σημερινή Κυβέρνησις προς την Βουλήν το οδυνηρόν καθήκον του ν' αναλάβη αύτη ολόκληρον την ευθύνην της εκτελέσεως των προκαταρκτικών όρων της ειρήνης και διά τούτο ζητεί παρ' υμών προς αυτόν τον σκοπόν και υπ' αυτήν την έννοιαν ψήφον εμπιστοσύνης".

Ωστόσο, το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν συντριπτικό. Η ανάγνωση του καταλόγου ξεκίνησε στις 17.30΄, ενώ η όλη διαδικασία - με σύντομες παρεμβάσεις - ολοκληρώθηκε στις 10.30΄ το βράδυ. Επί συνόλου των παρόντων βουλευτών, ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση έδωσαν μόλις οι 30, οι 93 την καταψήφισαν, ενώ 41 αρνήθηκαν να καν να ψηφίσουν. Έξω από τη Βουλή πραγματοποιήθηκε συλλαλητήριο, ενώ οι συγκεντρωμένοι επέδωσαν ψήφισμα διαμαρτυρίας.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1990 τεράστια αμηχανία προκάλεσε στην Ελλάδα, η απόφαση της ΔΟΕ ν' αναθέσει τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996 στην Ατλάντα των ΗΠΑ. Η νίκη θεωρούνταν σίγουρη από τους περισσότερους, αν όχι απ' όλους, που πίστευαν ότι δικαιούμασταν ν' αναλάβουμε τους αγώνες απλά και μόνο επειδή το 1996 θα συνέπιπταν 100 χρόνια από την αναβίωση τους, όταν η Αθήνα ήταν η πρώτη πόλη που τους φιλοξένησε, αλλά και γιατί εδώ γεννήθηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια. Στην ίδια λογική, ότι "μας έκλεψαν" και "μας αδίκησαν", την επόμενη μέρα τα πρωτοσέλιδα έκαναν λόγο για την "Κόκα Κόλα που νίκησε την Ακρόπολη". 

Στην Αθήνα είχε διοργανωθεί ολόκληρη εκδήλωση στο Παναθηναϊκό Στάδιο, όπου χιλιάδες Αθηναίοι μαζεύτηκαν περιμένοντας ότι στις 2.30΄ το μεσημέρι θ' άκουγαν τη χαρμόσυνη είδηση. Την επόμενη μέρα, η "Καθημερινή" περιέγραφε: "Με την εμφάνιση του προέδρου της ΔΟΕ Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ στην τηλεόραση, τα πάντα σίγησαν. Με τα μάτια καρφωμένα στις οθόνες, όλοι περίμεναν τη μεγάλη στιγμή που ποτέ δεν ήρθε. Στο άκουσμα του αρχικού Α η αγωνία κορυφώθηκε. Και μετά η σιγή, η πίκρα για τη μεγάλη αδικία. Στις 3 μ.μ. ο χώρος του Σταδίου άδειασε. Με μάτια βουρκωμένα και πρόσωπα σκυθρωπά οι νέοι και τα παιδιά που είχαν ετοιμασθεί για τη μεγάλη παρέλαση αποχώρησαν. Τα μεγάφωνα σίγησαν. Οι κλάδοι ελιάς θα βρεθούν σε κάποιο πεζοδρόμιο. Και οι γαλανόλευκες σημαίες έμειναν εκεί να κυματίζουν, Αθήνα 1996".