21 Δεκεμβρίου 2012

Τα πραγματικά παραμύθια των αδελφών Γκριμ


Σήμερα συμπληρώθηκαν 200 χρόνια από την ημέρα που εκδόθηκε η πρώτη συλλογή παραμυθιών των αδελφών Γκριμ, στις 20 Δεκεμβρίου 1812. Ο λόγος για τους αδελφούς.Γιάκομπ και Βίλχελμ Γκριμ, οι οποίοι παρά τις νομικές τους σπουδές προτίμησαν ν' ασχοληθούν με τη συγκέντρωση λαϊκών παραμυθιών, όπως η Κοκκινοσκουφίτσα, η Χιονάτη και οι Εφτά Νάνοι, η Σταχτοπούτα, η Ραπουνζέλ, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ κλπ. 

Τα πιο γνωστά παραμύθια τους περιλήφθηκαν στο πρώτο τους βιβλίο, εκείνο που εκδόθηκε ακριβώς πριν από 200 χρόνια με τον τίτλο "Kinder - und Hausmärchen", δηλαδή "Παιδικά και οικογενειακά παραμύθια". Στην πραγματικότητα, πάντως, οι ιστορίες που διηγήθηκαν οι δύο παραμυθάδες, τα αυθεντικά παραμύθια των αδερφών Γκριμ δεν ήταν και τόσο παιδικά ως προς το περιεχόμενο, αλλά ξεπερνούσαν και την πιο νοσηρή φαντασία. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο δεν γνώρισε ιδιαίτερη εκδοτική επιτυχία στην εποχή του. 
Οι μύθοι προϋπήρχαν στη λαϊκή, γερμανική παράδοση, όμως οι αδελφοί Γκριμ βασίστηκαν σε συγκεκριμένες αφηγήσεις και όχι απλά σ' ότι έπιανε τ' αυτί τους στο δρόμο. Σύμφωνα με τον Χόλγκερ Έρχαρντ, καθηγητή του Πανεπιστημίου στο Κάσελ, όπου έζησαν οι αδερφοί Γκριμ, τα παραμύθια που περιέχονται στο πρώτο αυτό βιβλίο (μεταξύ των οποίων η Κοκκινοσκουφίτσα, η Χιονάτη και οι Εφτά Νάνοι, η Σταχτοπούτα κλπ.), προήλθαν από τις αφηγήσεις των οικογενειών Wild και Hassenpflug. Από κει και μετά, οι Γκριμ άλλαξαν λίγο τις ιστορίες βάζοντας και δικά τους στοιχεία.
Επειδή, όμως, το πρώτο τους βιβλίο έβριθε τρομακτικών και αφάνταστα νοσηρών περιγραφών, δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία κι έτσι ο Βίχλελμ επεξεργάστηκε και πάλι τις ιστορίες δίνοντας τους μια περισσότερο συναισθηματική διάσταση. Για παράδειγμα, οι κακές μανάδες έδωσαν τη θέση τους σε κακές μητριές, ενώ οι γυμνές πριγκίπισσες δεν πήγαιναν πουθενά χωρίς τα ρούχα τους. Έτσι, άρχισαν να γίνονται περισσότερο δημοφιλείς οι ιστορίες, ενώ μέχρι σήμερα έχουν μεταφραστεί σε 170 γλώσσες. 
Βέβαια, σημαντική ήταν η συνεισφορά και του Γουόλτ Ντίσνεϊ, καθώς η εταιρία κινουμένων σχεδίων που ίδρυσε μετέφερε αρκετά από τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ στη μεγάλη οθόνη αρκετά παραλλαγμένα σε σχέση με τις αυθεντικές ιστορίες. Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι οι ιστορίες που έχουμε υπόψη σήμερα για μιαρά από αυτά τα παραμύθια είναι η λάιτ εκδοχή της Ντίσνεϊ. Το πιο χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα ριζικής παρέμβασης είναι η ιστορία της Σταχτοπούτας. 
Η καλή νεράιδα που μεταμόρφωσε τη Σταχτοπούτα, οι άμαξες που έγιναν κολοκύθες και τα μάγια που θα λύνονταν τα μεσάνυχτα ήταν εμπνεύσεις αποκλειστικά και μόνο της ταινίας της Ντίσνεϊ. Στην αυθεντική εκδοχή του παραμυθιού, αυτό που συνέβη ήταν ότι το πνεύμα της νεκρής μητέρας της Σταχτοπούτας της έστειλε ένα εκθαμβωτικό φόρεμα με δύο λευκά περιστέρια, ενώ ο μοναδικός λόγος που η Σταχτοπούτα έφυγε βιαστική από το παλάτι ήταν επειδή ήθελε να προλάβει να επιστρέψει στο σπίτι πριν την κακιά μητριά και τις θετές αδερφές της. 
Εξάλλου, η Σταχτοπούτα των αδερφών Γκριμ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κι ως ένα τρομακτικό παραμύθι, με σκηνές που συναγωνίζονται ακόμη και τις πιο εμετικές ταινίες τρόμου. Όταν, λοιπόν, ο πρίγκιπας έφτασε στο σπίτι της Σταχτοπούτας και των θετών αδερφών της κρατώντας το περίφημο γοβάκι ανά χείρας, εκτυλίχτηκαν σκηνές απείρου κάλλους, που απευθύνονται σε αναγνώστες με γερά στομάχια. Η κακιά μητριά συμβούλεψε τη μεγάλη της κόρη να κόψει το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού της, ώστε να χωρέσει στο γοβάκι, όπως κι έγινε. 
Ο πρίγκιπας, που δεν ήταν καθόλου φυσιογνωμιστής, πίστεψε ότι βρήκε την άγνωστη του χορού και ξεκίνησε να φύγει με τη μεγάλη κακιά αδερφή, όμως τον σταμάτησαν τα δύο περιστέρια, που είχαν βοηθήσει τη Σταχτοπούτα. Αντίστοιχα, η μικρότερη θετή αδερφή έκοψε τη φτέρνα της, ο πρίγκιπας παρασύρθηκε και πάλι, ενώ τα περιστέρια έκαναν και πάλι το θαύμα τους. Τελικά, βρέθηκε ότι η Σταχτοπούτα ήταν η πραγματική κάτοχος του παπουτσιού - καμιά άλλη δε φορούσε ίδιο νούμερο σ' όλη την περιοχή - και την ημέρα του γάμου της με τον πρίγκιπα, τα δύο περιστέρια εκδικήθηκαν τις κακές αδερφές τρώγοντας τα μάτια τους. The End....
Ένα αυθεντικό αντίτυπο του πρώτου βιβλίου των αδερφών Γκριμ φυλάσσεται στο Μουσείο της πόλης Κάσελ στην Έσση της Γερμανίας, το οποίο είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στους δύο δημοφιλείς Γερμανούς παραμυθάδες. Το 2013 έχει ανακηρυχτεί ως "έτος των αδελφών Γκριμ" στη Γερμανία, καθώς συμπληρώνονται 150 χρόνια από το θάνατο του Γιάκομπ, αλλά και ενός τρίτου αδελφού, του Λούντβιχ Έμιλ Γκριμ, ο οποίος ήταν ζωγράφος κι έκανε την εικονογράφηση της δεύτερης έκδοσης των παραμυθιών.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου