23 Απριλίου 2013

Ποιες χώρες έχουν αναγνωρίσει τους γάμους των ομοφυλοφίλων μέχρι σήμερα;


Εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων και μαζικών διαδηλώσεων, η Γαλλία έγραψε ιστορία, καθώς έγινε η 14η χώρα στον κόσμο, που αναγνωρίζει τους γάμους μεταξύ ατόμων ιδίου φύλου. Βέβαια, οι περισσότερες αντιδράσεις αφορούν το σκέλος του νόμου που αναγνωρίζει δικαίωμα υιοθεσίας στα ομόφυλα ζευγάρια και όχι τόσο τον γάμο καθεαυτό. Ποιές, όμως, είναι οι άλλες 13 χώρες, που έχουν αναγνωρίσει ως νόμιμο το δικαίωμα των ομοφυλοφίλων να παντρεύονται; 

1. Η αρχή έγινε το 2000 με την Ολλανδία. Το Σεπτέμβριο του 2000, το Κοινοβούλιο συζήτησε και με ψήφους 109 έναντι 33 υπερψήφισε το σχετικό νομοσχέδιο, που με την προσθήκη μίας απλής πρότασης στο ολλανδικό δίκαιο γάμου ("Γάμος μπορεί να συνάπτεται μεταξύ δύο ατόμων διαφορετικού ή του ίδιου φύλου") έσπασε ένα κοινωνικό ταμπού. Το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς ο νόμος υπερψηφίστηκε και από τη Γερουσία, ενώ τέθηκε σε ισχύ την 1η Απριλίου 2001. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα τελέστηκαν και οι τρεις πρώτοι νόμιμοι γάμοι ατόμων του ίδιου φύλου παγκοσμίως.
Πάντως, αξίζει να διευκρινιστεί ότι ο νόμος έχει ισχύ μόνο στο ηπειρωτικό, ευρωπαϊκό έδαφος του βασιλείου της Ολλανδίας και όχι στις υπερπόντιες κτήσεις. 

2. Δύο χρόνια μετά την Ολλανδία ακολούθησε το γειτονικό Βέλγιο. Στις 28 Νοεμβρίου 2002, η Βουλή υπερψήφισε την τροποποίηση της πρώτης παραγράφου του άρθρου 143 του Βελγικού Αστικού Κώδικα με 91 ψήφους έναντι 22 κατά. Ο νόμος τέθηκε σε ισχύ στις 1 Ιουνίου 2003 και αρχικά προέβλεπε τη νομιμοποίηση γάμων ατόμων του ίδιου φύλου με ξένη όμως ιθαγένεια και υπό την προϋπόθεση ότι ο γάμος θα θεωρείται νόμιμος και στη χώρα της ιθαγένειας τους. Το πλαίσιο ήταν πολύ αυστηρό και ουσιαστικά εκείνη την εποχή αφορούσε μόνο τους Ολλανδούς υπηκόους που ζούσαν στο Βέλγιο. Τον Οκτώβριο του 2004 επιτράπηκε ο γάμος και σε όσους έχουν τη βελγική υπηκοότητα, ενώ από τον Απρίλιο του 2006 αναγνωρίζεται και η υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια.

3. Το 2005, η πιστή στις καθολικές παραδόσεις Ισπανία έγινε η τρίτη χώρα που νομιμοποιούσε τους γάμους των ομοφυλοφίλων. Ο νόμος ψηφίστηκε στις 30 Ιουνίου, δημοσιεύτηκε 3 μέρες αργότερα και τέθηκε σε ισχύ από τις 3 Ιουλίου 2005. Στα άρθρο 44 του Αστικού Κώδικα προστέθηκε μία παράγραφος που προβλέπει ότι "Μια γαμήλια τελετή έχει τις ίδιες προϋποθέσεις και τις ίδιες επιπτώσεις ανεξάρτητα από το αν τα πρόσωπα είναι του ίδιου ή διαφορετικού φύλου".

4. Στον Καναδά, η πρώτη περιφέρεια που αναγνώρισε τους ομόφυλους γάμους ήταν το Οντάριο, ήδη από τον Ιούνιο του 2003, ενώ παράλληλα αναγνώριζε αναδρομικά τη νομιμότητα όσων ομόφυλων γάμων είχαν τελεστεί από το 2001. Τεχνικά, δηλαδή, το Οντάριο του Καναδά θα μπορούσε να θεωρηθεί η πρώτη περιοχή του πλανήτη που αναγνώρισε τους γάμους των ατόμων του ίδιου φύλου. Το παράδειγμα ακολούθησαν και οι περισσότερες περιφέρειες της χώρας, ενώ, το καλοκαίρι του 2005, λίγες μέρες μετά την απόφαση του ισπανικού κοινοβουλίου, σχετικός ομοσπονδιακός νόμος, δηλαδή με ισχύ σ' όλη την επικράτεια του Καναδά, υπερψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και από τη Γερουσία και τέθηκε άμεσα σε ισχύ.

5. Ποιος θα το φανταζόταν ότι η πέμπτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε ως νόμιμους τους ομόφυλους γάμους θα ήταν αφρικανική - όχι για κάποιο ιδιαίτερο λόγο, αλλά επειδή η συγκεκριμένη ήπειρος έχει πολύ σοβαρότερα ζητήματα να επιλύσει, ενώ στις περισσότερες χώρες οι κοινωνίες είναι εξαιρετικά συντηρητικές στα θέματα αυτά. Η Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία, πάντως, μοιάζει να αποτελεί μια ξεχωριστή υπο-ήπειρο στο νότιο άκρο της Αφρικής, κι έτσι στις 14 Νοεμβρίου 2006 η Εθνοσυνέλευση υπερψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία (230 υπέρ, 41 κατά) το νόμο για το γάμο ομόφυλων ζευγαριών, που τέθηκε σε ισχύ από τις 30 του ίδιου μήνα, μετά την επικύρωση του και από τη Συνέλευση των Επαρχιών. Αξίζει να επισημανθεί ότι το Σύνταγμα της Νοτιοαφρικανικής Δημοκρατίας είχε κατοχυρώσει τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων ήδη από το 1994, από το πρώτο δηλαδή συνταγματικό κείμενο μετά το τέλος του καθεστώτος του Απαρτχάιντ και ήταν το πρώτο Σύνταγμα στον κόσμο, που περιείχε σχετική πρόβλεψη.

6. Οι θεωρούμενες ως πιο ανοιχτόμυαλες σκανδιναβικές χώρες άργησαν σχετικά να αναλάβουν νομοθετικές πρωτοβουλίες. Η αρχή έγινε από τη Νορβηγία τον Ιούνιο του 2008 με την υπερψήφιση νομοσχεδίου από το Κοινοβούλιο της χώρας, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2009. Ωστόσο, στην πραγματικότητα τα ομόφυλα ζευγάρια είχαν πλήρως εξασφαλισμένα νομικά δικαιώματα ήδη από τον Αύγουστο το 1993, όταν είχε τεθεί σε ισχύ ο νόμος για την ελεύθερη συμβίωση ατόμων του ίδιου φύλου.

7. Στις 1 Απριλίου 2009, η Σουηδία έγινε η έβδομη χώρα παγκοσμίως που επέτρεψε τους γάμους ομοφυλοφίλων, αν και η ελεύθερη συμβίωση ατόμων του ίδιου φύλου παρήγαγε έννομα αποτελέσματα ήδη από το 1995. Ο νόμος για τους γάμους τέθηκε σε ισχύ ένα μήνα αργότερα (01.05.2009), ενώ πολύ ενδιαφέρον έχει η στάση που κράτησε η Εκκλησία της Σουηδίας, τα μέλη της οποίας ψήφισαν υπέρ της τέλεσης γαμήλιων τελετών μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου από ιερείς. Η σχετική απόφαση λήφθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2009 με ψήφους 176 έναντι 62 και ήδη από την 1η Νοεμβρίου του ίδιου έτους, πραγματοποιούνται και θρησκευτικοί γάμοι. 

8. Είναι εντυπωσιακό ότι από τις πρώτες χώρες της Ευρώπης που προσχώρησαν στο κίνημα υπέρ των ομόφυλων γάμων ήταν και η "παραδοσιακή" Πορτογαλία. Το Φεβρουάριο του 2010 υπερψηφίστηκε το σχετικό νομοσχέδιο, το Συνταγματικό Δικαστήριο τον επικύρωσε δυο μήνες μετά και ο νόμος τέθηκε σε ισχύ από τις 5 Ιουνίου 2010. Ωστόσο, νομοσχέδια που αναγνώριζαν και δικαίωμα υιοθεσίας από ζευγάρια ιδίου φύλου, απορρίφθηκαν τα επόμενα χρόνια από το Κοινοβούλιο.

9. Το 2009, η Ισλανδία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο με ανοιχτά ομοφυλόφιλη πρωθυπουργό και, όπως ήταν αναμενόμενο, έγινε στη συνέχεια και μια από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισε τους ομόφυλους γάμους. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση της Ισλανδίας είναι ότι αναγνώριζε δικαίωμα υιοθεσίας για τα ομόφυλα ζευγάρια ήδη από το 2006 - άλλωστε η ελεύθερη συμβίωση ατόμων του ίδιου φύλου ήταν νομοθετικά κατοχυρωμένη ήδη από το 1996. Ο νόμος για τους γάμους τέθηκε σε ισχύ στις 27 Ιουνίου 2010.

10. Περίπου ένα μήνα μετά, στις 22 Ιουλίου 2010, η Αργεντινή έγινε η δέκατη χώρα στον κόσμο - και η πρώτη της Λατινικής Αμερικής - που αναγνώρισε τους γάμους μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, άλλωστε, αποτέλεσε και την αιτία της ρήξης ανάμεσα στην πρόεδρο της χώρας, Κρίστινα Κρίσνερ, και το σημερινό Πάπα της Ρώμης, Φραγκίσκο Α΄ - τότε Αρχιεπίσκοπο του Μπουένος Άιρες - παρά την υποστήριξη της κοινής γνώμης στη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης.

11. Αν και η Δανία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε δικαιώματα στα ζευγάρια του ίδιου φύλου που συμβίωναν, ήδη από το 1989, σε ό,τι αφορά τους γάμους των ομόφυλων ζευγαριών άργησε σχετικά, μέχρι τον Ιούνιο του 2012, ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι ο σχετικός νόμος έχει ισχύ μόνο για τη μητροπολιτική Δανία και όχι για τη Γροιλανδία και τις νήσους Φερόες, που έχουν αυτόνομο καθεστώς.

12. Η Ουρουγουάη, που με τις κοινωνικά φιλελεύθερες νομοθετικές πρωτοβουλίες του προέδρου Μουχίκα τείνει να εξελιχθεί σε "Ολλανδία της Λατινικής Αμερικής", αναγνώρισε τους γάμους μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου στις 2 και 10 Απριλίου 2013 - ύστερα από την έγκριση του σχετικού νομοσχεδίου από τη Γερουσία και το Κοινοβούλιο. Μέχρι στιγμής, ο νόμος δεν έχει υπογραφεί από τον πρόεδρο της χώρας, κάτι που ωστόσο αναμένεται να γίνει σύντομα και να τεθεί ο νόμος και τυπικά σε εφαρμογή. Εξάλλου, από το 2008, θεωρούνται νόμιμες και οι πολιτικές ενώσεις ατόμων του ίδιου φύλου.

13. Στις 17 Απριλίου, η Νέα Ζηλανδία έγινε η δέκατη τρίτη χώρα που το Κοινοβούλιο της υπερψήφισε νόμο, με τον οποίο αναγνωρίζονται οι γάμοι των ομοφυλοφίλων και ο οποίος πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις 17 Αυγούστου. 

14. Τέλος, σήμερα, 23 Απριλίου, αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία υπερψηφίστηκε και από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, με αποτέλεσμα η Γαλλία να γίνει η δέκατη τέταρτη χώρα που αναγνωρίζει τους γάμους των ομοφυλοφίλων, αν και το debate στη χώρα μάλλον θα συνεχιστεί και τις προσεχείς εβδομάδες, χωρίς να αποκλείεται να επιληφθεί ακόμη και το Συνταγματικό Δικαστήριο. 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου